ANTROPOLOJİ - Deneme Sınavı - 14

Emik bakış

Diyalojik: Bir olgunun ilişkiselliğini ve çok taraflılığını anlatmak için kullanılan bir terimdir.

Etnografi, ideal olarak en az bir yıl olmak üzere, araştırmacının belirli bir süre bir grup insanla yaşadığı deneyime dayanır.

Katılımcı gözlemin başlıca amacı, inceleme nesnelerinin öznel dünyalarına girmek ve bu dünyalara onların bakış açısıyla bakmak (anlama) olduğundan, yeterli öznellik sorunu hemen kendisini gösterecektir.

Araştırmacıya, insanların birbirleriyle nasıl ilişki kurdukları ve sosyal ve fiziksel sınırların tanımlanma biçimleri hakkında sezgisel ve entelektüel bir kavrayış sağlar. Görgü kuralları, siyasi örgütlenme ve liderlik, sosyal rekabet ve iş
birliği konularında detaylı bilgi edinmek mümkündür. Sosyoekonomik statü, hiyerarşi, iktidar ve güç ilişkileri gibi kolayca ele alınmayan veya tartışmanın yasak olduğu konular hakkında kültürel kalıpları ve yaklaşımları gösterir. Araştırmacıya, çalışma alanında katılımcılarla paylaşılabilen ve veri olarak ele alınabilecek kültürel deneyimler sunar.

Katılımcı olmayan gözlem; araştırmacının, araştırması aracılığıyla incelemeye konu olanları izlediği, onlara ilişkin bilgiler edindiği, ama incelenen durumun içinde aktif olarak yer almadığı bir tekniktir.

Emerson ve arkadaşları etnografik bir çalışmada sahada notlar alırken dört hususun dikkate alınması gerektiğine işaret eder: (1) Gözlenen ve nihai olarak ‘veri’ ya da ‘bulgu’ olarak kabul edilen şey, gözlem sürecinden ayrılamaz. (2) Alan notu yazarken, araştırmacı çalıştığı insanların verdikleri yerel anlamlara ve mesele yaptıkları şeylere özel bir dikkat göstermelidir. (3) Alan notları, başka insanların hayatlarına ve yapıp ettiklerine dair daha geniş ve daha tutarlı anlatılar yazılabilmesi, değerlendirmeler yapılabilmesi için elzem kaynaklar ve önemli bir temel sunar. (4) Bu tür alan notları, insanların gündelik yaşamlarını ve faaliyetlerini oluşturan sosyal ve karşılıklı süreçleri detaylandırmalıdır.

Alan notları, araştırmacının belirli bir zaman diliminde belli bir mekândaki insanlarla kurulan ilişkilerden yola çıkarak edinilen deneyimlerden, birlikte oluşturulan anlam dünyasından, düşüncelerden ve bunların betimlenmesinden oluşan çok katmanlı bir metindir. Dolayısıyla alan notları araştırmacının düşünceleri ile alandaki insanların görüşlerinin harmanlandığı analitik bir bakışını da içerir.

Etnosentrizm: Kendi kültürünü merkeze alarak başka kültürü yargılamak, aşağılamak ve ötekileştirmek anlamına gelmektedir.

Yapısalcı yaklaşımın temelini, toplumsal gerçekliğin genelde dalgalanan ve değişen görünüşlerinin arkasında yatan temel yapıları görebileceğimiz düşüncesi oluşturur.

Yorumlayıcı antropolojinin en güçlü temsilcisi Clifford Geertz’dir.

Antropos insan ve logos bilim, açıklama anlamına gelir, dolayısıyla antropolojinin Türkçe kullanımı "insan bilim"dir.

İnsanın doğayı nasıl kontrol altına alacağı antropolojinin sorularından biri değildir. Ancak antropoloji insanın doğayla olan ilişkisini, doğal çevrenin insanın nasıl etkilediğini ve insan doğası kavramını sorgular.

Günümüzde değişmiş bir algı olmakla birlikte antropolojinin geleneksel olarak batılı olmayan, endüstrileşmemiş toplumları incelediği kabul edilir.

İncelenen toplumda bir yıl veya daha uzun zaman geçirilmesi, orada yaşayan insanlarla birlikte yaşanması ve o kültürün yaşam tarzını, sembollerini öğrenilmesi anlamına gelir. Bu tür uzun soluklu, emek yoğun ve genellikle incelenen toplumun dilini öğrenmeyi gerektiren araştırma yöntemine katılarak gözlem denir.

Homosantrik bakış açısına göre, insan her türlü varlık alanının en yüksek yerindedir. İnsan yeryüzünde en yüce, en akıllı, en donanımlı yaratılmış ve en değerli varlıktır. Bu görüşe göre, yeryüzündeki canlı cansız, bitki ve hayvan, her şeyin seçkin bir varlık olduğuna inanılan insan için yaratılmış olduğu inancı hâkimdir.

Morgan, aşamalarını vahşilik, barbarlık ve uygarlık olarak adlandırdığı geçim tarzına dayalı bir evrimsel dizin geliştirmiştir. Bunları yedi etnik döneme ayırmıştır.
• Aşağı Yabanıllık: İnsanlığın ortaya çıkışından, ateşin bulunmasına
• Orta Yabanıllık: Ateşin bulunmasından, ok ve yayın kullanılmasına
• Yukarı Yabanıllık: Ok ve yayın kullanılmasından, çanak çömlek imalatına
• Aşağı Barbarlık: Çanak çömlek imalatından, doğu yarımkürede hayvanların evcilleştirilmesine, batı yarımkürede ise mısır tarımına
• Orta Barbarlık: Hayvancılık ve tarımdan demirin bulunmasına
• Yukarı Barbarlık: Demirin ergitilmesinden, fonetik alfabenin bulunuşuna dek uzanan süreleri kapsamaktadır

• Uygarlık: Fonetik alfabenin bulunmasıyla başlamakta, Eski ve Modern olmak üzere iki evreye ayrılmaktadır.

Leopold Pospisil, (1971) her grubun hiyerarşik olarak düzenlenmiş alt gruplardan oluştuğunu, her alt grubun kendi hukuki sistemleri olduğunu iddia etmektedir.

MS 100-170 yılları arasında yaşadığı kabul edilen İskenderiyeli matematikçi, coğrafyacı ve astronom Klaudyos Batlamyus, üzerinde yaşadığımız dünyayı evrenin merkezine koymuştur. Diğer gezegenlerin dünyanın etrafında döndüğünü, hareket ettiğini saptamıştır.

Kültürlerin maddi kültürlerini veya kültürel pratiklerin fotoğraf, etnografik film gibi kayıtlar yoluyla kayda geçirilerek inceleme ve analiz etme yollarını geliştirmiş ve kendi kuramlarını da oluşturan alt dala görsel antropoloji denir.