ANNE BABA EĞİTİMİ

Cinsel gelişim, yaşamın bafllangıcı olan döllenme sırasındada doğacak bebeğin cinsiyetinin belirlenmesi ile
başlamaktadır. Bebeğin cinsiyeti ise anne ve babanın cinsiyet kromozomlarının birleşmesi sonucu belirlenmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Cinsel gelişimi biyolojik ve çevresel faktörlerin etkileşimi belirlemektedir. Bununla birlikte fiziksel süreçler kadar psikososyal süreçler de cinsel gelişimin önemli bir yönünü oluşturur ve bireyin gelişimini belirler.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Bireylerin içinde yaşadığı toplumun cinsiyetinden beklediği düşünme ve davranma biçimlerini göstermesi toplumsal cinsiyet rolü olarak tanımlanmaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Çocuğun cinsel gelişim sürecinde cinsel kimliği belirleyen faktörler arasında anne babasının değerlerini düşünce ve davranış biçimlerini benimsemesi, onları model almasını içeren özdeşim kurmanın temel alındığı yaklaşım Psikanalitik yaklaşımdır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Cinse eğitimin bebeklikten başlayarak cinsel gelişim süresince verilmesi gerekir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Çocuğun cinsel konularda ve cinsellik ile ilgili sorularına anne babaların yaşlarına
uygun ve yeterli yanıtlar vermemesi çocuğun gelişimini, cinsel kimlik kazanımını olumsuz yönde etkileyebilir.Doğru cevap E seçeneğidir.

Cinsel eğitimin, bebeklikten itibaren ailede başlaması, okulun, kitle iletişim araçlarının ve çevrenin de katkıları ve desteği ile yaşam içerisinde verilmesi gerekmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

5-6 yaşlarından itibaren çocuklar  cinsiyetin değişmeyeceğini kavramaya başlarlar.

Psikanalitik görüşe göre, fallik dönemde çocuklar cinsiyetlerine özgü
çatışmalar yaşarlar.

Bireylerin toplumun beklediği cinsiyete ilişkin uygun davranışları öğrenmeleri, sosyalleşme süreci ile gerçekleşir. Çocukların sosyalleşmesini sağlayan en önemli kişiler anne ve babalardır. Aynı zamanda toplum da çocuklar büyürken onlara farklı sosyalleşme yaşantıları oluşturur ve mesajlar verir. Örneğin, eğitim sistemi ve televizyon çocukların cinsiyet rollerini kazanmasında güçlü birer sosyalleşme kaynağıdırlar. Dolayısıyla bireyler, sosyalleşme süreci içerisinde cinsel kimliklerini kazanmakta, toplumun farklı cinsiyetteki bireylerden beklediği cinsiyet rollerini öğrenmekte ve onların cinsiyetini anlamasını organize eden, onlara rehberlik eden bir bilişsel yapı veya toplumsal cinsiyet şeması oluşmaktadır.

Sonuç olarak, cinsel gelişim doğum öncesinde bireyin cinsiyetinin belli olmasından başlayarak yaşam içerisinde devam eden bir süreç içermekte olup fiziksel olduğu kadar bilişsel ve psikososyal yönlerinin de bulunması nedeniyle insan yaşamını biçimlendirmekte önemli bir rol oynamaktadır. Dolayısıyla cinsel gelişimi biyolojik ve çevresel faktörler birlikte açıklayabilmektedir.

Freud’un ileri sürdüğü psikanalitik yaklaşım, psikoseksüel gelişim dönemleri çer- çevesinde cinsel gelişimi açıklamıştır. Bu yaklaşım, bireyin doğumdan itibaren psikoseksüel gelişim dönemlerinden geçtiğini belirtir. Bu gelişim dönemlerinde, bireyin temel ihtiyaçlarına doyum bulmasının onun gelişimini belirleyici olduğunu, özellikle yaşamın ilk üç döneminde geçirilen yaşantıların temeli oluşturduğunu ileri sürmüştür. Bu gelişim dönemlerinde birey temel gereksinimlerine yeterince doyum sağlayamaz ya da bağımlılık ölçüsünde sağlarsa o döneme saplanmaktadır. Bu durumda bireyin kişilik gelişimi olumsuz bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Birey, cinsiyet rolü çatışmaları yaşayabilmekte ve cinsiyetine ilişkin role uygun cinsel kimlik geliştiremeyebilmektedir. Sosyal öğrenme yaklaşımı, bireylerin cinsiyetine ilişkin davranışları, ödüllendirme ve cezalandırma yoluyla kazandıklarını ileri sürer. Çocukların cinsiyetlerine uygun biçimlerde davranmalarını sağlayan temel neden, çocukların cinsiyetlerine ve toplumun beklentilerine, değerlerine uygun davranışları sergilediklerinde anne babaları ve toplum tarafından pekiştirilerek ödüllendirilmeleri veya uygun almayan davranışları sergilediklerinde cezalandırılmalarıdır. Bilişsel yaklaşım ise psikanalitik ve sosyal öğrenme yaklaşımının tersine çocuğun cinsel kimliğini kazanmasında ve özdeşim kurma sürecinde bilişsel gelişimin rolünü ifade eder ve cinsel gelişimi bilişsel gelişim boyutu çerçevesinde açıklar. Çocuğun kadın veya erkek olma hissini oluşturan cinsel kimliğin ortaya çıkmasında çocuğun farkındalığının gelişimi önemli olmaktadır. Çocuğun kendi cinsiyetinin gerektirdiği role uygun davranmayı öğrenmesini belirten sosyal öğrenme yaklaşımın tersine, bilişsel yaklaşım çocuğun erkek veya kadın kategorisine ait olduğunu kabul etmesi, tanıması için erkeklerin ve kızların kim olduğunu anlaması gerektiğini ifade eder. Dolayısıyla bilişsel yaklaşımda, çocuğun cinsiyetinin farkında olması önemli bir düşünce olarak kabul edilir ve çocuklar, belirli bir bilişsel gelişim düzeyine ulaştıktan sonra cinsel rolleri kazandıkları belirtilir.

İnsanların cinsel gelişimleri büyüme ve olgunlaşma ile öğrenme süreçleri çerçevesinde ortaya çıkmakta olup fiziksel yönleri kadar bilişsel ve psikososyal yönleri de bulunmaktadır. Bu nedenle, bireylerin sağlıklı bir şekilde gelişimlerini sürdürebilmeleri için cinsel gelişim sürecinde onlara yardım edilmesi oldukça önemlidir. Özellikle çocukların, ergenlerin ve gençlerin cinsel gelişimleri hakkında anne babası, yakınları, öğretmenleri gibi içinde yaşadığı çevre ve kitle iletişim araçları tarafından uygun ve sağlıklı bir biçimde bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi, geçireceği gelişimsel değişmelere hazırlanması ve gelişimsel görevlerini başarmaları için yeterli desteğin sağlanması gerekir. Örneğin, çocukların kendi cinsiyetini benimsemesi, karşı cinsiyeti tanıması, sağlıklı bir biçimde özdeşim kurabilmesi, cinsel kimliğini oluşturabilmesi ve toplumsal cinsiyet rollerini öğrenmesinde çevresinin yardımına ve rehberliğine ihtiyacı vardır.

Psikanalitik görüşe göre, fallik dönemde çocuklar cinsiyetlerine özgü çatışmalar yaşarlar. Erkek çocuklarında Oedipus karmaşası ve kız çocuklarında Elektra karmaşası olarak betimlenen bu çatışmada, çocuklar karşıt cinsiyetten anne babaya karşı bilinçli olmayan duygusal bir yakınlık, ilgi ve aynı cinsiyetten anne babanın yerini alma isteği duyarlar. Çocuklar, bu isteklerinden dolayı kendi cinsiyetindeki ana babası tarafından cezalandırılacağı endişesi duyarlar. Ayrıca, fallik dönemde erkek çocuklar, kızların kendisi gibi cinsel organa sahip olmadığını fark ettikleri zaman kendi organlarının da kızlarınki gibi yok edileceği, kesileceği gibi bir korku oluşturur. Bu korku, cinsel organını kaybetme korkusu olarak (kastrasyon korkusu) olarak adlandırılır. Erikson ise psikososyal gelişim açısından yaşanan karmaşayı girişimciliğe karşı suçluluk olarak belirtmektedir. Bu dönemde çocuk, bağımsız bir biçimde etkinliklere girişme arzusu, isteği ile böyle etkinliklerin istenmeyen ve beklenmeyen sonuçları karşısında ortaya çıkan suçluluk arasında çatışma yaşar. Okulöncesi dönemde çocuklar çevreleri ile daha çok ilgilenirler ve merak ederler. Bunun sonucunda da sürekli sorular sorar ve girişimlerde bulunurlar. Çocukların bu davranışlarının anne babaları ve çevresi tarafından engellenmesi çocuklarda suçluluk duygularını ortaya çıkaracaktır. Okul öncesi dönemde ise 4-5 yaşındaki okulöncesi dönem çocuğunun, anne babası tarafından kız ise erkek gibi, erkek ise kız gibi giydirilmesi, saçlarının ona göre biçimlendirilmesi ve bu cinsiyetlere özgü özellikler ve davranışlarla yetiştirilmeye gayret edilmesi sonucunda çocuğun cinsel kimliğini kazanması güçleşecek, cinsel kimlik sapması ortaya çıkabilecektir.

Bebeklik döneminde ortaya çıkan cinsel gelişim, psikanalitik yaklaşımın psikoseksüel gelişim dönemlerinden oral döneme ilişkin açıklama çerçevesinde bebeğe haz veren ve doyum sağlayan haz bölgelerine dayalı olarak açıklanabilir. Bebeklik döneminde, bebeğin haz merkezi ağız bölgesidir. Bebek, beslenmek için anneyi emerek ve kendi parmağını emerek ağız bölgesinden uyarılmakta ve daha sonra bu uyarılma bölgesi bedenin diğer yerlerine doğru genişlemektedir. Psikanalitik görüş, bu uyarılmaların neticesinde elde edilen haz duygusunu, cinsel bir doyum olarak nitelendirmekte ve yaşamın daha sonraki yıllarında elde edilen cinsel doyumların başlangıcı olarak kabul etmektedir. İlk çocukluk döneminin başlangıcında çocukların yaklaşık iki yaşından itibaren cinsiyetin kazanılmasına ilişkin farklılıklar göstermeye başladıkları gözlenebilir. çocukların cinsiyetlerini anlamaları, kız ve erkek olduğunu kavramaları, cinsiyetlerinin bilincinde olmaları yaklaşık 3 yaş civarında gerçekleşir ve genellikle 3 yaşındaki çocuk kimin erkek, kimin kız olduğunu değerlendirebilir. Dolayısıyla, çocuklar 2-3 yaş aralığında cinsiyet farklılıklarını tanıyabilmektedirler. Bununla birlikte, 3 yaş çocuğunun bilişsel gelişiminin işlem öncesi düzeyde olması nedeniyle cinsiyetin değişmediğini bilemez. İkinci çocukluk dönemi başlangıcı çocuğun okula başladığı yıllara denk gelir ve il- köğretimin birinci kademesini kapsar. Okul öncesinde çocuğun cinsel ilgi ve merakı karşısında gerekli açıklamalar sağlanmışsa okul yıllarında ge- nel olarak cinsel ilgi ve merak azalır. Cinsel yönden bir uyuklama çağına girilir. Bununla birlikte anne babanın yanı sıra başka kişiler ile özdeşim önem kazanır, yapılan özdeşimler pekiştirilir ve çocuk cinsel ilginin yerine okul, oyun gibi başka konular ile ilgilenmeye yönelir. Ergenlik döneminde, bireyler yoğun bir fiziksel gelişim yaşarlar. Erinliğin bir belirtisi olarak ergenin cinsiyetine özgü özellikler içeren fiziksel değişmeler görülmeye başlar. Ergenin üreme fonksiyonu ile doğrudan ilişkili olmayan, ancak bedenin dışından görülebilen ve cinsiyeti farklılaştıran özellikler ortaya çıkar ve bunlar ikincil cinsiyet özellikleri; her iki cinsiyetten ergenin koltuk altları ve kasık bölgesinde kılların oluşması, erkeklerde belirgin olarak yüzde kılların oluşması, sesin kalınlaşması ve kızlarda göğüslerin büyümesi gibi özellikleri içerir. Daha sonra, erinlikte üreme organlarını içeren birincil cinsiyet özellikleri ortaya çıkar ve üreme organları olgunlaşarak üretici duruma gelirler. Ergenler erinlik yıllarında bedensel büyüme ve cinsel özelliklerin gelişimi açısından büyük farklılıklar gösterebilirler.

Anne babalar ve öğretmenler,

Bireylerin cinsel yönden gelişimi yaşamın başlangıcından itibaren ortaya çıkmaya başlar. Böylece, cinsel gelişim kendileri de iki farklı kategorinin veya cinsiyetin (kadın ve erkek gibi) üyesi olan anne ve babanın çocuk sahibi olmaya karar vermesi sonucunda, döllenme anında doğacak bebeğin cinsiyetinin belirlenmesi ile biyolojik anlamda başlamaktadır. Bebeğin cinsiyeti, döllenme sırasında anne ve babanın cinsiyet kromozomları tarafından rastlantısal olarak belirlenir.

Ailelere veya anne babalara yönelik yetişkin eğitimi programının geliştirilmesinde ilk aşama ihtiyaçların saptanmasıdır. Bu aşamada öğretmenin öncelikle programa katılacak anne babaların ihtiyaçlarını saptaması gerekir. Öğretmen, sınıfındaki çocukların davranışlarını gözlüyor, çocukların soruları ve davranışları karşısında anne babaların yeterli, gerçekci ve doğru bilgileri vermediği, anne babaların cinsel gelişime ilişkin eksik ve yetersiz bilgilere sahip oldukları sonucunu çıkarıyorsa bunu daha net öğrenmek ve nedenlerini ortaya koymak için bazı çalışmalar başlatabilir. Bu amaçla, anne babalara ne gibi sorunlar yaşadıkları, çocuğun cinselliğine karşı nasıl yaklaştıkları, ne gibi bir tutum sergiledikleri, sorularına nasıl cevap verdikleri, kendilerini yetersiz hissedip hissetmedikleri, ne gibi bilgilere ihtiyaçları olduğu konularında bilgiler elde etmek üzere anketler hazırlayabilir, anne babalarla görüşmeler planlayabilir.

Planlama aşamasında öğretmen anne babalara yönelik gerçekleştireceği cinsel eğitim programını en akılcı ve düzenli bir biçimde nasıl gerçekleştireceğini sistemli bir biçimde önceden tasarlar. Planlama çalışmalarında öncelikle eğitimi kimin vereceğinin belirlenmesi gerekir. Öğretmen, anne babaların ihtiyaçları doğrultusunda öncelikle cinsel eğitim programının amaçlarını belirler. Daha sonra öğretmen anne babaların özelliklerine ve programın amacına uygun içeriği oluşturur. Buna göre, anne babaların çocukların cinsellikle ilgili soruları karşısında ne yapacakları, nasıl davranacakları, ne yanıt vermeleri gerektiği, tutumlarının nasıl olması gerektiği konusunda ilgili içerik düzenlenir.

Öğretmen yaptığı planlama çerçevesinde belirtilen gün, zaman ve yerde ilk önce anne babalara programa ilişkin bilgiler vererek onları programa hazırlar, güdüler. Daha sonra yetişkin eğitimi ilkeleri doğrultusunda planladığı eğitim programının uygulamasını gerçekleştirir.