ANAYASA II - Deneme Sınavı - 3

Yürürlükteki Anayasa hukukuna göre, Anayasa değişikliklerinin esas bakımından denetimi ile kastedilen söz konusu değişikliklerin içerdiği hükümlerin anayasaya uygunluğudur. Şekil bakımından denetim ise değişiklikler için izlenen yolun ve prosedürel süreçlerin anayasallık kontrolünün yapılması anlamına gelir. Bu bilgilere göre doğru yanıt “E” şıkkıdır.

2017 Anayasa değişikliklerinden önce olağanüstü hâlin ilanını, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu yapıyordu.

Anayasa’mızın 119. maddesinin ikinci fıkrasına
göre, “olağanüstü hâl ilanı kararı, verildiği gün
Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye
Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.” Yani
Cumhurbaşkanının olağanüstü hâl ilanı kararı aynı
zamanda TBMM’nin onayına tabi bir idari işlemdir.

“Cumhurbaşkanı; savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik,
ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli
ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet
hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya
temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde
bozulması, tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık
ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde … olağanüstü hal ilan edebilir.”.

Zaman yönünden yetki kurallarına göre de olağanüstü hâl ilanı yetkisi anayasal olarak sınırlı bir
yetkidir. Nitekim Anayasa’mıza göre, Cumhurbaşkanı “…süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü
hâl ilan edebilir.” (m. 119/1) Cumhurbaşkanının
talep etmesi durumunda Türkiye Büyük Millet
Meclisinin her defasında dört aylık süreyi geçirmemek üzere bu süreyi uzatabilmesi mümkündür.
Ülkenin savaş durumunda olması ihtimalinde artık
bu dört aylık süre sınırlaması uzatmada aranmayacaktır (m. 119/4).

Anayasa değişikliğinin Meclis üye tam sayısının beşte üçü ile üçte ikisi arasına karşılık gelen 360-399 arası bir milletvekili sayısınca kabul edilmesi hâlinde Cumhurbaşkanı, anayasa değişikliğini halkoyuna sunmalıdır. Doğru yanıt A'dır.

Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun üyeleri arasında yer almaz.