ANAYASA II - Deneme Sınavı - 2

Siyasi partilere üye olma yeterliliğine sahip en az 30 Türk vatandaşının ortak
girişimi gerekmektedir. Buna göre, kurucu olabilmek için siyasi partilere üye olma yeterliliğine sahip olmak şarttır.

Siyasi Partiler Kanunu, yüksek öğretim elemanlarının yasaklamaların dışında tutulmasını ve bu konunun Yükseköğretim Kanunu’nda düzenlenmesini öngörmüştür.

Öğretim elemanlarının; görevlerini aksatmamak ve akademik yönetim görevlerinde bulunmamak, yükseköğretim kurumları içerisinde siyasi faaliyet ve propaganda yapmamak ve 1 ay içerisinde kurumuna bilgi verilmek kaydıyla siyasi parti üyesi olabileceği, partilerin merkez organlarında ve araştırma
ve danışma birimlerinde görev alabileceği düzenlenmiştir.

Yeni kurulan bir siyasi partinin tüzel kişilik kazanabilmesi için herhangi bir makamın iznine ihtiyaç yoktur. Kuruluş bildiri ve belgelerinin İçişleri Bakanlığına sunulmasıyla tüzel kişilik kazanılmış olmaktadır.

2017 Anayasa değişikliği sonrası siyasi parti adına cumhurbaşkanı adayı gösterilememesi yönündeki teamül terk edilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisinde grup kuran yani başka partilerden ve bağımsız milletvekillerinden katılımlar yoluyla en az 20 milletvekiline sahip olan siyasi partiler, seçimlere katılma hakkına sahiptir. Bu hükme göre, siyasi partilerin var oluş sebebi olan seçimlere katılabilmesi için, kanunun öngördüğü
teşkilatlanma kıstasına ulaşması veya Mecliste en az 20 milletvekilinden oluşan grup kurması şarttır. Üstelik, grup kurma yolunda altı aylık süre şartı da yoktur.

Uygulamada, Genel Başkan seçimi, Büyük Kongrenin en önemli yetkisi durumundadır.

Mali denetim Anayasa Mahkemesince yapılır. Denetim sonucu verilen kararlar kesin niteliktedir.

Siyasi Partiler Kanunu’nun 61. maddesi, partilerin gelir kaynaklarını saymıştır:
• Milletvekili aidatı
• Milletvekili, belediye başkanı, belediye meclis üyeliği, il genel meclisi üyeliği aday adaylarından alınacak özel aidat
• Parti bayrağı, flaması, rozeti benzeri rumuzların satışından sağlanacak gelirler
• Parti yayınlarının satış bedelleri

• Üye kimlik kartı, parti defter, makbuz ve kağıtları karşılığında alınacak paralar
• Parti tarafından düzenlenen balo, eğlence ve konserlerden sağlanacak gelirler
• Parti mal varlığından sağlanacak gelirler
• Bağışlar
• Hazine yardımı

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, parti kapatma davası açmaya yetkili tek makamdır. Başsavcı, kapatma davasını kendiliğinden açabileceği gibi Bakanlar
Kurulu kararı üzerine Adalet Bakanının ya da bir siyasi partinin istemi üzerine de açabilmektedir.

Parti üyesi olabilmek için on sekiz yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Doğru cevap a şıkkı.

Anayasa düzeyinde siyasi parti kuruluşuyla ilgili iş ve işlemler, dikkat çekici biçimde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Anayasal çerçevede siyasi parti kurabilmek için önceden izin alma şartı aranmamaktadır (İba, 2019). Siyasi partilerin kuruluşunda  serbestlik ilkesi, siyasi partinin kendini feshetmesi ve başka bir partiyle birleşmesi de kuruluş özgürlüğü kapsamındadır. Kuruluş bildiri ve belgelerinin İçişleri Bakanlığına sunulmasıyla tüzel kişilik kazanılmış olmaktadır. Doğru cevap a şıkkı.

Siyasi parti kuruluşunu gerçekleştirebilmek için, siyasi partilere üye olma yeterliliğine sahip en az 30 Türk vatandaşının ortak girişimi gerekmektedir. Doğru cevap a şıkkı.

Siyasi parti kurma ve üyelik konusunda siyasi parti kurma ya da üye olma özgürlüğüne pozitif parti özgürlüğü, buna karşılık siyasi partilerden uzak durma, üye olmama ya da üyelikten ayrılma özgürlüğüne de negatif parti özgürlüğü adı verilmektedir.

Siyasi parti kuruluşunu gerçekleştirebilmek için siyasi partilere üye olma yeterliliğine sahip en az 30 Türk vatandaşının ortak girişimi gerekmektedir.

Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından her siyasi parti için bir sicil dosyası düzenlenir. Bu sicil dosyasında:

Kuruluş bildirisi ve ekleri,

Merkez organları ile teşkilatlanması tamamlanmış il, ilçe ve beldeleri ile bunlarda görev alanların adres ve kimlik bilgileri,

Parti faaliyetlerini düzenleyen yönetmelik ve yayınları,

Partiye kayıtlı üyelerin adres ve kimlik bilgileri bulunur.

İkinci Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Almanya ve İtalya gibi ülkeler başta olmak üzere yaşanan olumsuz deneyimlerden sonra siyasi partileri düzenleyen özel kanunlar çıkarma ve anayasa düzeyinde çerçeve çizme eğilimi ortaya çıkmıştır.

2017 yılındaki Anayasa değişikliği ile siyasi parti adına Cumhurbaşkanı adayı gösterilememesi yönündeki teamül terk edilmiş, siyasi partilerin bu konuda insiyatif alabileceği bir süreç öngörülmüştür.

Cumhurbaşkanlığına siyasi parti grupları en son yapılan seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az %5'ini almış siyasi partiler ile en az 100.000 seçmen aday gösterebilir.

Anayasanın değişen 101. maddesinde belirtildiği üzere ikinci turda tek kalan Cumhurbaşkanı adayının geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanlığı seçimi yenilenir.

Siyasi partiler iktidar gayesi güden, sürekli nitelikteki örgütlü kuruluşlardır. Yapıları aracılığıyla kitleler ile arasındaki ilişkileri düzenleyip kendi görüşlerini yaymak ve geniş destek bulmak isterler. Siyasi partiler görüş ve çıkar birlikteliğine sahip kişilerin iktidara sahip olmak ya da en azından onu etkilemek amacıyla meydana getirdikleri sürekli nitelikte, teşkilatlı topluluklardır.