ANAYASA I

Despotizm-diktatörlük bir kuvvetler birliği şeklidir.

Monarşide, hususiyle yasama ve yürütme olmak üzere kuvvetlerin tamamının yürütmede birleşmesi söz konusudur. L

“Konvansiyonel sistem” olarak da ifade edilen meclis hükümeti sisteminde, yasama ve yürütme güçleri mecliste toplanır ve düzenleme yetkisini haiz meclis, çıkardığı kanunların icrasını kendi üyeleri arasından seçtiği icra vekilleri eliyle deruhte eder (Canatan, 2012:3).

Meclis hükümeti sisteminde yasama ve yürütme güçleri yasamada toplanır. Egemenliği temsil yetkisi yasamanın uhdesindedir.

Modern anlamda kuvvetler ayrılığı fikri, Orta Çağ’da yaşamış olan İngiliz filozof John Locke’un Hükümet Üzerine İnceleme isimli eseri ile yeniden canlandırılmıştır. A

Kuvvetler ayrılığının fikrî temellerini İlk Çağda Aristo ile başlatmak mümkündür. Modern anlamda kuvvetler ayrılığı fikri, Orta Çağ’da İngiliz filozof John Locke (Hükümet Üzerine İnceleme isimli eser) ile yeniden canlandırılmış, daha sonra aynı düşünce Fransız filozof Montesquieu (Kanunların Ruhu adlı eseri) tarafından bugünküne yakın bir şekilde işlenmiştir.

Başkanlık sistemi yasama ile yürütmenin sert bir şekilde ayrılması sistemin birinci özelliğidir. Binaenaleyh bir kimse aynı anda iki farklı organda görev alamaz. Bunların yanı sıra, Başkanın yasamaya karşı siyasal sorumluluğu yoktur. Aynı şekilde başkan yasamayı feshedemez. Zira bu sistemde yürütmenin göreve başlaması için güvenoyu gerekmez.

Parlamenter sistemde, yasama ile yürütme arasında yumuşak-ılımlı bir ayrım vardır. Başka bir ifade şekliyle yasama ve yürütme organları arasından etkileşim bulunmaktadır. Zira bu sistemde başbakan milletvekilleri arasından belirlenir. Bakanların milletvekilleri arasından belirlenmesi ise yaygın bir uygulamadır. Parlamenter sistemde bakanlar kurulunun göreve devam etmesi yasamanın güvenoyu vermiş olması şartına bağlıdır (kurucu güvenoyu). Ayrıca kurucu güvenoyundan sonraki süreçte güven tazelemek mümkündür (yapıcı güvenoyu). Genel seçimler öncesi ülkenin hükümetsiz kalmadan seçime gitmesini

Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilir. İcracı yetkilere sahiptir. Yasamayı feshedebilir. Bu ifade edilenler saklı kalmak üzere, yarı başkanlık sisteminin diğer özellikleri parlamenter sistemle aynıdır. Fransa, Rusya, Finlandiya’da uygulanmakta olan bir sistemdir.

Parlamenter sistemde bakanlar kurulu üyelerinin milletvekili olma zorunluluğu yoktur. Parlamenter sistemde bakanlar kurulunun meclis karşısında kolektif sorumluluğunun yanı sıra her bakanın münferiden de meclise karşı siyasal sorumluluğu söz konusudur. Parlamenter sistemde bakanlar kurulu oybirliğiyle karar alır, bakanlar kurulunun görüşmeleri gizlidir, bakanlar kurulu üyeleri arasında muhalefet olmaz (kolejyallık ilkesi), bakanlar kurulu üyeleri aynı çizgide hareket eden kişilerden oluşur (homojenlik ilkesi).