ANAYASA I - Deneme Sınavı - 1

1876 yılında çıkarılan Teşilat-ı Esasi'de devletin temel özelliklerinden birisi 'OSmanlı Devletinin laik değil, teokratik bir monarşi' olduğudur.

Kanun-u Esasi’de iki meclisli bir parlamento öngörülmektedir. Bunlardan ilki Heyeti Mebusan olarak adlandırılmakta ve üyeleri iki dereceli seçimle halk tarafından belirlenmekteydi. İkinci meclis ise Heyeti Ayan olarak adlandırılan ve üyeleri padişah tarafından belirlenen bir meclis idi. Her iki meclisin bir araya geldiği parlamentoya ise Meclisi Umumi denilmektedir.

Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve sosyalizm II. Meşrutiyet döneminin başlıca düşünce akımları arasında yer alır.

1909 Anayasa değişiklikleri ile sistem parlamenter bir demokrasi yönünde önemli değişikliklere sahne olmuştur. Zira 1909 Anayasa değişikliğiyle mutlak monarşi sisteminden meşrutiye geçiş için çabalandığı görülmektedir.

Katı anayasa, değiştirilmeleri yasalara göre daha zor usullere tabi olan anayasalara verilen addır. Eğer bir anayasanın değiştirilmesinde yasalarla arasında bir fark yoksa bunlar yumuşak anayasalardır. 1876 Kanun-u Esasi’nin, anayasa değişikliği için Meclislerin üçte iki oyunu araması anayasaya katılık sağlayan bir unsurdur.

3 Mart 1924 tarih ve 431 sayılı “Hilâfetin İlgasına ve Hanedanı Osmaninin Türkiye Cumhuriyeti Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun”un 1. maddesi ile Hilâfet kaldırılmıştır. 1924 Anayasası henüz yürürlüğe girmediği için yürürlükteki anayasa 1921 Anayasasıdır.

Cumhuriyetin ikinci anayasası olan ve resmi adı “Teşkilât-ı Esasiye Kanunu” olan 1924 Anayasası, 20 Nisan 1924’te Meclis’te kabul edilmiştir.

1924 Anayasası’nın yapım sürecine ve içeriğine bakıldığında Anayasanın demokratik bir siyasal rejim getirmeyi amaçladığı görülmektedir. 1924 Anayasası’nın metni ve ruhu itibarıyla demokratik bir anayasa olduğunda kuşku
yoktur.

1924 Anayasası, meclis hükümeti ile parlamenter sistem arasında karma bir sistem kurmuştur. Gerçekten Anayasada, her iki hükümet sistemine özgü özellikler bulunmaktadır. Anayasanın benimsediği hükümet sistemi, “kuvvetler birliği ve görevler ayrılığı” olarak da adlandırılmaktadır.

Meclis; soru, gensoru ve meclis soruşturması yollarıyla hükümeti denetleme imkânına sahiptir.

6 kısım, 157 madde

1924

Halk oylaması

Düzenleyici Anayasa

2/3

Cumhuriyet

Sosyal Devlet

Yüksek öğrenimini tamamlamış olmak

Güven oylaması

Yasama, Yürütme, Yargı