ANAYASA HUKUKU

2007 yılında Cumhurbaşkanı seçiminde aranacak Meclis çoğunluğunun ne olması gerektiği konusundaki ihtilâf ve Anayasa Mahkemesinin bu konudaki çok tartışmalı kararı üzerine, bir Anayasa değişikliğine gidilmiş ve Cumhurbaşkanının halkça seçilmesi yöntemi benimsenmiştir.

Cumhurbaşkanının seçimine ilişkin 101’inci madde de, değişiklikle şu şekli almıştır: • “Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. • Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.

Cumhurbaşkanının seçimine ilişkin 101’inci madde de, değişiklikle şu şekli almıştır: • “Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. • Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.

1961 ve 1982 Anayasası, 1924 Anayasası’nın aksine, Cumhurbaşkanı’nın tarafsız ve partiler üstü konumunu sağlama konusunda özel bir çaba göstermişlerdir. Her iki Anayasa, Cumhurbaşkanı’nın görev süresini, yasama meclislerinin görev süreleriyle çakışmayacak biçimde, yedi yıl olarak tesbit etmişlerdir.

Cumhurbaşkanının seçimine ilişkin 101’inci madde de, değişiklikle şu şekli almıştır: “Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.

Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, 6771 sayılı kanunla değiştirilen 104’üncü maddede şöyle düzenlenmektedir: • “Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. • Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. • Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapar. 7. Ünite - Yürütme Organı 149 • Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir. • Kanunları yayımlar. • Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. • Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar. • Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir. • Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler. • Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder. • Milletlerarası andlaşmaları onaylar ve yayımlar. • Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar. • Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır. • Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder. • Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir. • Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.

Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.

Anayasanın 2017 değişikliğinden önceki hükmüne göre (m. 105/3), Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tamsayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır.

Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır.

Millî Güvenlik Kurulu; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları Adalet, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur.

Yürütme yetkisinin bir kurul tarafından kullanılması açısından, bu sisteme kollejyal yürütme sistemi de denilmektedir.

Türkiye’de 1924,1961 ve 1982 Anayasaları düalist yürütme sistemini benimsemişler, 2017 Anayasa değişikliği ile ise monist yürütme sistemi kabul edilmiştir.

Cumhurbaşkanlığında aranılan yaş sınırı 45 değil 40'dır.

Bu durum için tanınan süre 45 gündür.

108.nci madde ile düzenlenmiştir.

2017 değişikliği öncesi yargı organları ve silahlı kuvvetler görev alanı dışında iken, yapılan değişiklik ile silahlı kuvvetler de Devlet Denetleme Kurulu'nun görev alanına ilave edilmiştir.

Milli Güvenlik Kurulu 1961 Anayasası madde 111 ile yönetim sistemimize girmiştir.

15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası İçişleri Bakanlığı'na bağlanan Jandarma Genel Komutanlığı Kurul'dan çıkarılmıştır.

Guillermo O’Donnell Arjantinlidir.

1,3 ve 4 nolu maddeler Anayasa Mahkemesi'nce olağanüstü hal KHK'sı olabilmesi için gerekli şartlar olarak ifade edilmiştir.