ANAYASA HUKUKU

Anayasa değişikliğinin yapılabilmesi için belli aşamaların uygulanması gerekmektedir. Anayasa'da 17.05.1987 tarihli 3361 sayılı kanunla yapılan değişiklik Anayasa'nın değiştirilmesi usülünü büyük çapta tadil etmiş bulunmaktadır. 3361 sayılı kanunla yapılan bu değişiklikle oldukça karmaşık hale gelmiş bulunan Anayasa'nın değiştirilmesi usülünü, teklif, görüşme, karar ve onay safhalarına ayırmak mümkündür. Doğru cevap B' dir.

Anayasa değişikliklerinin Anayasa uygunluğunun denetimi, şekil ve esas olmak üzere 2 düzeyde söz konusu olabilir. Anayasa değişikliklerinin şekil yönünden Anayasaya uygunluğunun denetimi, bu değişikliklerin Anayasa'da öngörülen usül ve şekil kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadıklarının incelenmesini içerir. Anayasa değişikliklerinin esas yönünden Anayasa'ya uygunluğunun denetimi ise tamamen farklı bir sorundur. Anayasa'da belirtilen usül ve esaslara göre gerçekleştirilmiş bir Anayasa değişikliği geçerli bir Anayasa normudur. Bu açıdan usülüne uygun olarak meydana getirilmiş bir Anayasa normunun kendisiyle eşdeğerli olan başka bir Anayasa normuna uygun olup olmadığını denetlemek mantıken mümkün görülmemektedir.Doğru cevap A'dır.

Asli kurucu iktidar kendisini bağlayan hiç bir pozitif hukuk kuralı olmaksızın bir devletin Anayasa'sının tümden yapılması veya yeniden yapılması sürecidir. Bu durum çoğu zaman bir ülkenin bağımsızlığına yeni kavuşması ya da Anayasal düzenin ihtilal, hükümet darbesi, iç savaş, bölünme, yabancı işgal gibi nedenlerle kesintiye uğraması nedenleriyle bir hukuk boşluğunun oluşması halinde söz konusu olur. Bu durumlarda Anayasayı yapacak kurulmuş bir organ ve Anayasa yapımında izlenecek belirli yöntemler mevcut olmadığından, fiili iktidarı elinde bulunduran sosyal gücün bir asli kurucu organ yaratması zorunludur. Doğru cevap D'dir.

Devletin hukuki fonksiyonları düşünüldüğünde maddi kritercilere göre yasama fonksiyonu, kural koymak yani genel, sürekli, objektif ve kişisel olmayan ( gayri şahsi ) işlemler yapmaktadır. Buna karşılık yürütme ve idare fonksiyonuyla devlet bir sübjektif hukuki durum doğurarak veya bir objektif hukuki durumun şartını meydana getirecek bir irade açıklamasında bulunur. Doğru cevap B'dir.

Yasama yetkisinin genelliğini kanunların genelliği ile karıştırmamak gerekir. Yasama yetkisinin genelliği, kanunla düzenleme alanının konu itibariyle sınırlandırılmamış olduğunu, Anayasa'ya aykırı olmamak şartıyla her konunun kanunla düzenlenebileceğini ifade eder. Doğru cevap E' dir.

1971 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile KHK'ların hukukumuza girmiş olması, KHK'nin hukuki güç yönünden kanuna eşit niteliği, onun fonksiyonel bakımdan bir yasama işlemi sayılması görüşünü tartışmaya açmıştır. 1982 Anayasası döneminde konuya ilişkin tereddütler olsa da 1982 yılında Anayasa Mahkemesi Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi vermiştir. Doğru cevap D'dir.

2017 Anayasa değişikliğinde KHK'ların kaldırılmış olmasına karşılık ' Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 'adıyla yeni bir düzenleyici işlem türü yaratılmıştır. Anayasa'nın 6771 sayılı kanunla değiştirilen 104. maddesinde ilgili fıkrasına göre ' Cumhurbaşkanı yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir ' denilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı olağan halin gerekli kıldığı konularda 104'üncü madde 17. fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarabilir. Bu kararnameler Resmi Gazete'de yayımlanır ve aynı gün Meclis onayına sunulur. Savaş ve mücbir sebeplerle TBMM'nin toplanamaması hali hariç olmak üzere OHAL sırasında çıkarılan kararnameler üç ay içinde TBMM'de görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde OHAL'de çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri kendiliğinden yürürlükten kalkar. Doğru cevap E'dir.

Kanunla milletlerarası andlaşmanın çatışması durumunda 22.05.2004 tarihli ve 5170 sayılı kanunla Anayasa'nın 90. maddesine eklenen fıkra ile çözülmüştür.Bu fıkraya göre ' usülüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalar kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır '. Doğru cevap C'dir.