ANAYASA HUKUKU

1924 Anayasası “Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.“ diyerek cumhuriyete bir devlet şekli anlamını vermiştir.

1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır:

a) Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlılık

b) Atatürk milliyetçiliği

c) Atatürk medeniyetçiliği

d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi

e) Milli egemenlik

f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü

g) Hürriyetçi demokrasi

h) Kuvvetler ayrılığı

i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği

j) Laiklik

k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu”.

1982 Anayasası’nın başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır:

a) Atatürk inkılap ve ilkelerine bağlılık

b) Atatürk milliyetçiliği

c) Atatürk medeniyetçiliği

d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi

e) Milli egemenlik

f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü

g) Hürriyetçi demokrasi

h) Kuvvetler ayrılığı

i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği

j) Laiklik

k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu”.

Osmanlı Kânûn-i Esâsî’si ve 1928 değişikliğine kadar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, “devletin dini, din-i İslamdır.” yolunda bir hüküm taşıdığı hâlde, 1924 Anayasası’nın 1928’deki değişikliği ile bu hüküm çıkarılmış, 1937 değişikliği ile de laiklik ilkesi açıkça kabul edilmiştir.

Demokrasi:Yöneticilerin bütün yönetilenler tarafından serbest ve dürüst seçimler yoluyla seçildiği rejimdir.

1934’ten bu yana Türkiye’de genel oy sistemi mevcut olmuştur.

23.5.1987 tarihli ve 3377 sayılı Kanun, ilk defa olarak yabancı ülkelerde yaşayan vatandaşlarımızın bazı şartlar altında oy kullanmalarına imkân vermiştir.

Anayasa’ya göre “siyasi partilerin kapatılması, Cumhuriyet Başsavcısı’nın açacağı dava üzerine, Anayasa Mahkemesi’nce kesin olarak karara bağlanır” (m. 69/4).

1961 Anayasası’nın “insan haklarına dayalı” deyiminin yerine, 1982 Anayasası (m. 2) “insan haklarına saygılı” deyimini kullanmıştır.

Jandarma Devlet: Devletin görevlerini iç ve dış güvenliği sağlamakla sınırlayan ve sosyo-ekonomik yaşama müdahalesini zararlı sayan devlet anlayışıdır.

Türkiye’de cumhuriyeti ilan eden 29 Ekim 1923 tarihli “Teşkilat-ı Esasiye Kanununun Bazı Mevaddının Tavzihen Tâdiline Dair Kanun“ “Türkiye Devleti’nin şekli hükûmeti, cumhuriyettir.“ demek suretiyle, cumhuriyeti bir hükûmet şekli olarak tanımlamıştır. 1924 Anayasası ise “Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.“ diyerek cumhuriyete bizce daha doğru olarak bir devlet şekli anlamını vermiştir. Doğru cevap B'dir.

1982 Anayasasının başlangıç bölümünde, şu ilkeler yer almaktadır:

a) 12 Eylül 1980 harekâtının meşruluğu 

b) Atatürk inkılâp ve ilkelerine bağlılık

c) Atatürk milliyetçiliği

ç) Atatürk medeniyetçiliği

d) Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma azmi

e) Milli egemenlik

f) Anayasanın ve hukukun üstünlüğü 

g) Hürriyetçi demokrasi

h) Kuvvetler ayrılığı

i) Türk varlığının devleti ve ülkesiyle bölünmezliği 

j) Laiklik

k) “Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddi ve manevi varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu.

Doğru cevap D'dir.

Osmanlı Kânûn-i Esâsî’si ve 1928 değişikliğine kadar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, “devletin dini, din-i islamdır.” yolunda bir hüküm taşıdığı hâlde, 1924 Anayasası’nın 1928’deki değişikliği ile bu hüküm çıkarılmış, 1937 değişikliği ile de laiklik ilkesi açıkça kabul edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Zorunlu din dersi eğitimi verilmesi laiklik unsuru ile çelişen bir ifadedir. Doğru cevap E'dir.

Oy’un gizliliği, seçmenin iradesini serbestçe ve her türlü baskıdan uzak biçimde kullanabilmesini sağlayan en önemli unsurlardan biridir. Türkiye’de gizli oy ilkesi, 1950 yılında kabul edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

“Seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve Cumhurbaşkanlığı seçimi tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Doğru cevap D'dir.

Anayasamıza göre, “Siyasi partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, Devlet’in bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik edemez”. Doğru cevap A'dır.

Ülke içindeki üstün gücün bir sınıfın elinde toplanması ve bütün diğer sınıfların egemenliğin kullanılmasından dışlanmasına sınıf egemenliği denir. Doğru cevap C'dir.

İdari davaların bir kısmında ilk ve son inceleme mercii, bir kısmında ise son inceleme (temyiz) mercii Danıştaydır. Doğru cevap E'dir.

1982 Anayasası’nın 1. maddesi, aynen 1924 ve 1961 Anayasası’nın 1. maddeleri gibi, “Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.” hükmünü getirdikten sonra, 2. madde cumhuriyetin niteliklerini saymaktadır. Bu maddeye göre, “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru,
millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir”. 3. madde, Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti
gibi diğer temel özellikleri belirtmektedir. Bu madde gereğince, “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe’dir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı İstiklal Marşı’dır. Başkenti Ankara’dır”. Doğru yanıt A seçeneğidir.