ANAYASA HUKUKU

Geçici dönemde Bakanlar Kurulu görevleri, 21 Eylül 1980’de Bülend Ulusu
Başkanlığı’nda kurulan ve sivillerden oluşmuş bulunan Bakanlar Kurulu’na bırakılmıştır.

Kooptasyon: Kuruluşların kendi temsilcilerini kendilerinin belirlemesi yoludur.

1982 Anayasası ile 1961 Anayasasının hazırlanış dönemi arasındaki başlıca benzerlikler:

a. Her iki Anayasa, askeri müdahaleler sonucu oluşmuştur.
b. Her iki Anayasa, bir kanadı askerlerden (MBK ve Millî Güvenlik Konseyi) diğer kanadı ise sivillerden (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) oluşan Kurucu Meclisler tarafından hazırlanmıştır.
c. Her iki durumda da Kurucu Meclis seçimle oluşmamıştır.
d. Her iki durumda da Kurucu Meclisçe hazırlanan Anayasa, halkoyuna sunulmak suretiyle kesinleşmiştir.
e. Her iki durumda da sivil kanadın, Bakanlar Kurulu’nun kurulması ve düşürülmesine ilişkin yetkileri yoktur.

1961 Halk oylaması’nın aksine, 1982 Halk oylaması’nda Anayasanın kabulü,
Cumhurbaşkanı’nın seçimiyle birleştirilmiştir.

1982 Anayasası otorite-hürriyet dengesinde otoritenin ağırlığını arttırmıştır.

1982 Anayasası siyasal karar alma mekanizmalarındaki tıkanıklıkları
giderici hükümler getirmiştir.

Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm: Parlamenter sisteme daha işlerlik kazandırmak,
gereksiz tıkanma ve bunalımları aşmak amacıyla bazı kurum ve kuralların öngörüldüğü bir modeldir.

Saf Millî İrade: Halk tarafından seçilen yasama organının ve onun içinden çıkan hükümetin, genel oyla seçilmeyen bazı kurum ve kuruluşlarca sınırlandırılamaması
kuramıdır.

1982 Anayasası, bir tepki anayasası olması nedeniyle aşırı düzenleyici bir yöntemle hazırlanmıştır.

1982 Anayasası’nın 1961 ve hatta 1924 Anayasası’na karşı güçlü devlet ve otoriter idare kavramlarına daha fazla önem verdiği ve özellikle yürütmeyi yasama ve yargı karşısında daha da güçlendirdiği tartışmasızdır.

Millî Güvenlik Konseyi’nin 29 Haziran 1981 tarihinde kabul ettiği 2485 sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kanunun 2. maddesine göre "Yeni Anayasa’nın Milletvekillerinin Güvenoyuna Sunuluş Kanunu’nu hazırlamak" şeklinde bir görev, Kurucu Meclis’in görevleri arasında sayılmamıştır.

"Kooptasyon", kuruluşların kendi temsilcilerini kendilerinin belirlemesi yoludur.

1982 Anayasası’nın hazırlanma süreci ile 1961 Anayasası’nınki karşılaştırıldığında, şu benzerlik söz konusudur:

Gerek Temsilciler Meclisi gerek Danışma Meclisi, genel seçim sonucunda oluşmamakla beraber, 1961 Temsilciler Meclisi’nin daha temsilî nitelik taşıdığı görülmektedir. Bu meclisin üyelerinin aşağı yukarı üçte biri dolaylı bir seçimle üyelik sıfatını kazanmış, önemli bir bölümü de kooptasyon, yani çeşitli meslek kuruluşlarının kendi temsilcilerini belirlemesi yoluyla oluşmuştur. Buna karşılık Danışma Meclisi üyelerinin tümü Millî Güvenlik Konseyi tarafından atanmıştır.

Anayasalar, yalnızca Temsilciler Meclisi ile Danışma Meclisi tarafından yazılmamıştır. Her iki Anayasa da, bir kanadı askeri harekatın liderliğini yapan kuruldan (MBK ve Millî Güvenlik Konseyi), diğer kanadı ise sivillerden (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) oluşan Kurucu Meclis’ler tarafından hazırlanmıştır.

1982 Anayasası 1961 Anayasası’na göre yüzeysel düzenlenmemiş; aksine daha kazüistik (ayrıntılı) bir yöntemle hazırlanmıştır.

1982 Anayasası'nda otoritenin ağırlığı artmış, hürriyetlerin ağırlığı ise azalmıştır.

Katı Anayasa, değiştirilmesi olağan kanunlardan daha güç koşullara bağlanan anayasa tipidir.

Çerçeve anayasa, genel ilkeleri düzenleyen ve bunların uygulanma biçimlerini kanunlara bırakan anayasa tipidir.

1982 Anayasası, 1961 Anayasası’na göre vesayetçilik anlayışını çok daha güçlendirmiştir. Böylece anayasa, sivil siyasetin alanını, mümkün olduğunca daraltan, seçilmiş iktidarların hareket serbestliğini bürokratik denetim mekanizmaları ile alabildiğine kısıtlayan bir anlayışı temsil etmektedir.