ANAYASA HUKUKU

Anayasa hukukçusunun ilgi alanı sadece anayasa metnini değil, ülkenin anayasal ve siyasal hayatıyla çok yakından ilgili olan, seçim kanunları, siyasi partiler kanunları, yasama meclisleri içtüzükleri ve temel hakları düzenleyen kanunlar gibi diğer kanunları da içine alır. Bunların dışında, diğer hukuk dallarında olduğu üzere, yargı kararları (içtihatlar) ve bilimsel eserler (doktrin) anayasa hukukunun da önemli kaynaklarındandır.

Anayasa yargısının, diğer bir deyimle kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin mevcut olduğu ülkelerde, anayasa mahkemelerinin veya bu görevi gören yüksek mahkemelerin kararları, mutlaka incelenmesi gereken bir kaynak oluşturur.

Anayasa ve anayasacılık kavramları, Yakın Çağ’ın ürünleridir. Daha önceki çağlarda devlet düzenine ilişkin bazı hukuk kuralları bulunmakla birlikte, bugün tanımladığımız anlamda anayasalar yoktu.

Dünyada ilk yazılı anayasa metni, İngiliz ihtilali sırasında kabul edilmiş ve ömrü pek kısa sürmüş olan “Instrument of Government” (Hükûmet Aracı) adlı bir belgedir.

Bugünkü anlamında ilk anayasalar ise, 1787 ABD ve 1791 Fransa anayasalarıdır. 19. ve 20. yüzyıllarda anayasacılık akımı hız kazanmış ve pek çok devlet birer anayasa kabul etmiştir. Bilindiği gibi, ilk Osmanlı-Türk Anayasası da 1876 yılında kabul edilmiş olan “Kânûn-i Esâsî” dir

İlk Osmanlı-Türk Anayasası da 1876 yılında kabul edilmiş olan “Kânûn-i Esâsî” dir.

Anayasa kavramı ve anayasacılık akımı, 18. yüzyılın sonlarında siyasal düşüncenin laikleşmesi ve burjuva sınıfının yükselişi ile birlikte ortaya çıkmıştır.

İngiliz düşünürü Locke ve Fransız düşünürü Montesquieu tarafından savunulmuş olan, fakat literatürde daha çok bu ikincisinin adıyla özdeşleştirilen “kuvvetler ayrılığı” ilkesine göre, devletin yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç iktidarı vardır.

Bugün yazılı bir anayasaya sahip olmayan devletler çok istisnaidir. İngiltere, yazılı bir anayasaya sahip olmamakla birlikte, çok güçlü anayasal gelenekleri, yaygın ve güçlü demokrasi kültürü ve etkin sivil toplum kuruluşları sayesinde bir anayasal devlettir.

Yumuşak anayasa, yapılması ve değiştirilmesi, tamamen olağan (adi) kanunlarla aynı yöntemlere tabi olan anayasadır. Günümüzde, bu tür anayasaların hemen hiçbir örneği yoktur.

Bugünkü anlamında ilk anayasalar, 1787 ABD ve 1791 Fransa anayasalarıdır. Doğru cevap D'dir.

Bilindiği gibi, ilk Osmanlı-Türk Anayasası da 1876 yılında kabul edilmiş olan “Kânûn-i Esâsî” dir. Doğru cevap C'dir.

Anayasa kavramı ve anayasacılık akımı, 18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.

17. ve 18. yüzyıllarda devletin kökenini açıklamak üzere Hobbes, Locke ve Rousseau gibi önemli düşünürler tarafından “toplum sözleşmesi” teorileri ortaya atılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Burjuva devrimleri büyük sosyal dönüşümü hukuken tescil eden belgelerdir. Amerikalı siyasal bilimci Barrington Moore, bunu “Burjuvazi yoksa demokrasi de olmaz. “ cümlesiyle veciz şekilde ifade etmiştir. Doğru cevap C'dir.

İngiliz düşünürü Locke ve Fransız düşünürü Montesquieu tarafından savunulmuş olan, fakat literatürde daha çok bu ikincisinin adıyla özdeşleştirilen teoriye göre, devletin yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç iktidarı vardır. Doğru cevap B'dir.

Kuvvetler ayrılığı ilkesini savunan Montesquieu, ilhamını o dönemdeki İngiliz hükûmet sisteminden aldığını ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Avrupa mutlak monarşilerinin anayasal (meşruti) monarşilere dönüşmesi 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Doğru cevap D'dir.

İngiltere, yaygın ve güçlü demokrasi kültürü sayesinde yazılı bir anayasaya sahip olmamasına rağmen anayasal bir devlet olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Değiştirilmesi normal kanunlardan farklı ve daha güçleştirici şartlara bağlanmış olan anayasa türü 'katı anayasa' olarak adlandırılır. Doğru cevap D'dir.