ANAYASA HUKUKU - Deneme Sınavı - 18

Asli Kurucu İktidar: Kendisini bağlayan hiçbir pozitif hukuk kuralı olmaksızın sınırsız bir biçimde o ülke devletinin temel siyasal yapısını belirleyen iktidardır.

Kurucu İktidar: Bir devletin temel siyasal yapısını, yaptığı ya da değiştirdiği anayasa ile belirleyen iktidardır.

Tali Kurucu İktidar: Bir ülkenin anayasasını, yine o anayasada belirtilen usul ve kurallara bağlı kalarak değiştiren iktidardır.

1921 Anayasası, Osmanlı-Türk anayasa tarihinin tek yumuşak anayasasıdır.

1982 Anayasası değişmez hükümlerin kapsamını hayli genişletmiştir.

Öğrencilerin Anayasa yargısı hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmaktadır.

1982 Anayasasının 148. maddesine göre Anayasa Mahkemesi, “Anayasa değişikliklerini sadece şekil bakımından inceler ve denetler.

Türkiye’de 1961 Anayasası yumuşak kuvvetler ayrılığı sistemini kabul etmiştir.

1971 Anayasa değişikliği ile Bakanlar Kurulu’na KHK çıkarma yetkisi verilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Anayasa Mahkemesinin denetimine tâbi olduğu, Anayasanın 148’inci maddesinde belirtilmiştir.

Bugün bile İngiltere’de ikinci meclis durumundaki Lordlar Kamarası, soyluları temsil eden ve üyeliğin seçim yoluyla değil, soyluluk pâyeleri dolayısıyla kazanıldığı bir meclistir.

Ancak demokratik gelişme, ikinci meclislerin kökenindeki bu aristokratik özelliği, İngiltere dışındaki bütün modern demokrasilerde ortadan kaldırmıştır.

Bugün ikinci meclisler de, tıpkı birinci meclisler gibi, halkoyundan çıkan organlardır.

Bütün federal sistemler iki meclisli olmakla birlikte, bütün iki meclisli ülkeler federal bir yapıya sahip değillerdir.

Diğer bir deyişle, tek devletler arasında da iki meclis sistemini kabul etmiş olanlar vardır (mesela İngiltere, Fransa, İtalya)

Tek devletler arasında da iki meclis sistemini kabul etmiş olanlar vardır. Mesela İngiltere, Fransa, İtalya ve 1961 Anayasası döneminde Türkiye.

Nispi temsilin çeşitlerinden biri olan d’Hondt sistemi, adını Belçikalı bir matematikçiden almıştır.

Sistemin en büyük özelliği, milletvekilliklerini artık bırakmayacak şekilde dağıtmasıdır.

2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu genel baraj hükmü öngörmektedir.

Buna göre “Genel se çimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde geçerli oyların yüzde onunu geçmeyen partiler, milletvekili çıkaramazlar” (m. 33/1).

2017 Anayasa değişikliği ile milletvekili seçilme yaşı onsekiz yaşa indirilmiştir.

1961 Anayasası milletvekili seçilebilmek için Türkçe okuyup yazma bilmeyi yeterli gördüğü hâlde, 1982 Anayasası en az ilkokul mezunu olmayı şart koşmuştur.

TBMM seçimleri normal olarak beş yılda bir yapılır.

Emredici Vekâlet: Milletvekillerinin yasama dönemi içerisinde seçmenleri tarafından azledilebilmeleri ve seçmenlerin, seçtikleri milletvekillerine, hukuken bağlayıcı direktifler verebilmeleridir.

Yasama Dokunulmazlığı: Seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen bir milletvekilinin, Meclisin kararı olmaksızın tutulamaması, sorgulanamaması, tutuklanamaması ve yargılanamamasına yönelik yasama bağışıklığını ifade eder.