ANAYASA HUKUKU - Deneme Sınavı - 10

2017 Anayasa değişikliği ile Millî Güvenlik Kuruluna ilişkin 118’inci madde, şu şekli almıştır:
“Millî Güvenlik Kurulu; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları Adalet, Millî Savunma, içişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur.

Yasama organının çalışması, bu organın kendisine özgü bir iç yapıya ve çalışmalarını düzenleyen kurallara sahip olmasını gerektirir. Ülkemizde bu iç yapı ve kurallara İçtüzük adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Millî Güvenlik Kurulunun gündemi; Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir.

Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilen kanunları on beş gün içinde yayımlar. Doğru cevap B'dir.

Cumhurbaşkanlığı hükumet sisteminin kabul edilmesi ile gensoru önergesi kaldırılmıştır. Doğru cevap A'dır.

2017 Anayasa değişikliğine  göre denetim yolları, yazılı soru, genel görüşme, meclis araştırması ve meclis soruşturması ile sınırlandırılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Anayasa koyucunun, kanun deyiminden maddi manada kanunu mu, yoksa şeklî manada kanunu mu kastettiği konusunda bir açıklık yoktur. Anayasaya göre, maddi anlamda kanunların yanında şeklî anlamda kanunlar da vardır. Diğer bir deyişle, kural işlem olmadığı, bir objektif hukuk kuralı koymadığı hâlde, kanun adını taşıyan, maddi kanunlarla aynı usuller içerisinde yapılan, aynı hukuki güce sahip olan ve aynı yargısal denetim rejimine tâbi bulunan birçok işlem mevcuttur. Objektif hukuk kuralı, ister genelliği ile ister bireyler bakımından yeni hak ve yükümlülükler yaratmasıyla, ister bir kere uygulanmakla sona ermemesiyle tanımlansın, anılan işlemlerin hiçbir anlamda kural sayılamayacaklarında şüphe yoktur. Bu işlemlerden bazıları, 1982 Anayasası’nın, 1961 Anayasası’nın 64. maddesine paralel olan 87. maddesinde sayılmıştır. Bütçe ve kesin hesap kanunlarını kabul etmek, para basılmasına karar vermek, genel ve özel af ilân etmek gibi. Bunlardan bir kısmı mesela bütçe kanunu, yeni bir hukuk
kuralı yaratmaz; sadece yürürlükteki kurallar çerçevesinde devlet gelirlerinin toplanmasına ve kamu harcamalarının yapılmasına izin verir; diğer bir deyişle, bu yetkilerin kullanılabilmesinin şartını oluşturur. Genel veya özel af da aynı şekilde, af edilen kişi veya kişileri bir hukuki statüden çıkarıp başka bir hukuki statüye sokar.
Bu örnekler karşısında Türkiye’de kanunun mutlaka bir kural işlem olması gerektiği elbette söylenemez.

2017 Anayasa değişikliğiyle Kanun Hükmünde Kararnameler kaldırılmış, onun yerine cumhurbaşkanlığı kararnamesi adında yeni bir işlem tipi oluşturulmuştur.

Tüzükler yürütme organı tarafından yapılan düzenleyici işlemlerdir.

Türkiye’de 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları düalist yürütme sistemini benimsemiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yasama organının bir konuyu doğrudan doğruya, yani araya herhangi bir işlem girmeksizin düzenleyebilmesi yasama yetkisinin asliliği (ilkelliği) ile açıklanmaktadır.

Yasama yetkisinin ilkelliği (asliliği) yasama organının bir konuyu doğrudan doğruya, yani araya herhangi bir işlem girmeksizin düzenleyebilmesidir. Türkiye’de yasama ve yürütme fonksiyonları arasındaki en önemli fark da burada görülür. Yürütme organı, bazı istisnalarla, doğrudan doğruya hukuki işlemler yapmak yetkisine sahip değildir.

Sadece yasama organı, bir konuyu ilkel, yani özerk ve serbest olarak düzenleyebilir. İdareci, kendisini yetkilendiren bir kanun hükmüne dayanmaksızın, bireysel olsun düzenleyici olsun hiçbir işlem yapamayacağı hâlde, kanun yasama organının kendine özgü iktidarına, teşebbüs kudretine dayanır. Şu anlamda ki, yasama
organı, belli bir tedbiri kanunlaştırabilmek için hiçbir metnin ön iznine tâbi değildir. Anayasadan aldığı genel yetki ile her konuyu doğrudan doğruya düzenleyebilir. Nitekim Anayasa Mahkemesi’nin çeşitli kararlarında da kanunun nitelikleri arasında bir konuyu doğrudan doğruya düzenleme özelliğine değinilmiştir.

2007 yılında Cumhurbşkanı seçiminde aranacak Meclis çoğunluğunun ne olması
gerekti¤i konusundaki ihtilâf ve Anayasa Mahkemesinin bu konudaki çok tartışmalı
karar› üzerine, bir Anayasa değişlikliğine gidilmiş ve Cumhurbaşkanının
halkça seçilmesi yöntemi benimsenmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kuvvetler ayrılığı fikri siyasi düşünce tarihinde sıklıkla Montesquieu ile özdeşleştirilmektedir.

Üç anayasamızda da yer alan kanun ya da kanun adı taşımasa da kanun niteliğinde hukuk işlemleri düzenleme yetkisinin yasama organından başka organa devredilemeyeceği yönündeki bu ilke yasama yetkisinin devredilmezliğidir.

Bugünkü anlamında ilk anayasalar, 1787 ABD ve 1791 Fransa anayasalarıdır. Doğru cevap D'dir.

Şekli açıdan kanun anlayışı yasama organı tarafından uygun usullerle ve kanun adı altında çıkan her işlemi kanun olarak kabul etmektedir. Kanun hükmünden kararnameler şekli bakımdan kanun olmasa bile maddi açıdan kanundur.

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, KHK’lerin aksine, yetki kanununa ihtiyaç göstermez ve TBMM'nin onayına sunulmazlar. 

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri kanun gücünde değildir; kanunun altında yer alan düzenleyici işlemlerdir. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kanun hükümlerinin aykırılığı halinde kanun hükümleri uygulanır. TBMM’nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. 

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, “yürütme yetkisine ilişkin” bütün konularda çıkarılabilir. Bu ibarenin, sınırları belirsiz, çok geniş bir alanı kapsadığı açıktır.

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri; temel hakları, kişi haklarını ve siyasi hakları düzenleyemezler.

Cumhurbaşkanı seçilebilmek için lisansüstü eğitim görmeye gerek yoktur. Yükseköğrenim görmüş olmak yeterlidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Devlet fonksiyonlarını ve bu fonksiyonları ifa aracı olan hukuki işlemleri yapan organa ve yapılış şekillerine göre tasnif etmeyi konu edinen bu görüşün en güçlü savunucusu Fransız hukukçu Carre de Malberg'tir.