ANADOLU KÜLTÜR TARİHİ

Assur baskısının artması üzerine beylikler bir araya gelmiş ve MÖ. 9. yüzyılın ortalarında Urartu Krallığı kurulmuştur.

Uruatri ve Nairi beyliklerini bir araya getiren bey, ilk Urartu kralı olarak kabul edilen Aramu’dur. Aramu beylikleri bir çatı altında toplamış ve Arzaşkun adlı bir başkent kurmuştur.

Hurrice ile akraba olan Urartu dili, günümüzde konuşulan Çeçen ve İnguş dilleri ile çok yakın benzerlik göstermektedir.

Urartu dini, çok tanrılıydı. Urartu kralları fethettikleri topraklarda yaşayan halkların tanrılarını da kendi tanrılarının arasına katmışlar böylece bir devlet panteonu (tanrılar birliği) oluşturmuşlardır Urartu sanatında tanrılar kutsal hayvanları üzerinde ayakta durur vaziyette, boynuzlu başlık giymiş olarak gösterilmişlerdir.

Urartu ölü gömme geleneklerinde kaya mezarları ve oda mezarlarda yakmadan gömü (inhumasyon), yakarak gömme (kremasyon) geleneği de uygulanmıştır.

MÖ. 8. yüzyılın sonlarına doğru tamamlanan yerleşme Frig Krallığı’nın da kurulduğu yerleşmedir. Başkent Gordion’a adını veren Friglerin ilk kralı Gordios’tur.

Ege dünyasında MÖ. 3. bin yıldan beri kullanılan megaronlar, önde direklerle taşınan bir giriş mekânı, giriş mekânının arkasında ortasında ocak bulunan ana salondan oluşan dikdörtgen planlı yapılardır

Anadolu’ya tümülüs mezar geleneğini Frigler getirmişlerdir.

Lidya başkenti Sardeis günümüzde Manisa ilinin Salihli ilçesinin Sart beldesinde bulunmaktadır.

Lidya kralları ve kraliyet ailesi mensupları Sardeis’in kuzeyinde, Gygae Gölü’nün (Marmara Gölü) güneyinde bulunan Bin Tepe Mezarlığı’ndaki tümülüs mezarlara gömülüyorlardı. Bin Tepe Mezarlığı’nda 100 kadar tümülüs bulunmaktadır. Bu tümülüslerden en büyüğü Kroisos’un babası olan Lidya kralı Alyattes’e aittir. Yüksekliği 61 metre, çapı 355 metreden büyük olan tümülüs Anadolu’nun en büyük tümülüsüdür. Tümülüs tepesinin altındaki mezar odası kireçtaşı bloklarla inşa edilmiştir.

Lidya’da, dokumacılık, taş işçiliği, maden işçiliği, kuyumculuk, heykeltıraşlık, çömlekçilik ve fildişi işçiliği gelişmişti. Friglerde maden işçiliği, mobilyacılık, dokumacılık ve çömlekçilik gelişkindi.