ANADOLU KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 3

Doğudan göçebe atlı kavim Kimmerlerin Urartu kralları I. Rusa ve II. Argişti’ye zor anlar yaşatması ve batıya doğru ilerlemeleri üzerine, bu tehlikeyi atlatmak isteyen Mita/Midas II. Sargon ile MÖ. 709’da bir dostluk anlaşması imzalamıştır.

Doğru cevap b şıkkı: Frigler çok tanrılı olmakla birlikte sadece Matar (Ana) adını verdikleri tanrıçalarının tasvirlerini yapmışlar ve ona tek tanrı gibi saygı göstermişlerdir.

Diğer şıklarda yer alanlar doğru değildir:

Gordion tümülüsünde ele geçen zengin buluntulu mezar odasının Midas’a ait olmadığı dendrokronoloji yöntemi ile saptanmıştır. Frig toplumu sınıflı bir toplumdur. Frig yazısı deşifre edilememiştir, ayrıca yazılı belgelerimiz olmadığı için Friglerin kaya anıtlarının önünde ne çeşit törenler düzenledikleri kesin olarak bilinememektedir. Antik kaynaklar Frig eserlerine yer vermiştir. Antik kaynaklarda verilen bilgilerden öğrenildiğine göre Frig dokumaları ünlüydü.

Doğru cevap C şıkkı: Tümülüs, fibula.

Frigler soylularını tümülüslere veya kaya mezarlarına gömmüşlerdir. Anadolu’ya tümülüs mezar geleneğini Frigler getirmişlerdir.

Ege’de MÖ. 13. yüzyıldan beri kullanılan bir tür çengelli iğne olan fibulaları Anadolu’da ilk kullanan toplum Friglerdir.

Doğru cevap D şıkkı: Lidyalılar.

Anadolu’nun Demir Çağı krallıklarından biri olan Lidya Krallığı MÖ. 680-MÖ. 546 yılları arasında güçlü bir krallık olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Lidyalılar sikkeyi (madeni para) icat ederek uygarlığa en büyük katkılardan birini yapmışlardır. Güncel bilgilerimize göre onların döneminden önce sikke kullanımı mevcut değildir. Diğer şıklarda yer alan topluluklar Lidyalılardan önce yaşamış oldukları için sikke kullanmamışlardır.

Lidyalılar sikkeyi icat ettiler; başkentleri Sardeis'tir. Diğer ifadelerde bahsedilen Anadolu'da tümülüs kullanımını başlatan Friglerdir. Fibula ise Ege toplumlarında daha önceden bilinmekle birlikte Anadolu'da Frigler tarafından uygulanmıştır.

Doğru cevap D şıkkı: Lydion.

Lydionlar Lidya’ya özgü kaplardır. Bunlar Lidya kremleri ve bakkaris adlı parfümlerinin içine konulup ihraç edilmesinde kullanılmışlardır.

I. Sarduri

Aramu

Teokratik Monarşi

Haldi

Ankara

M.Ö. 585

Manisa

Kral Kroisos zamanında elektronu altın ve gümüşe ayırma yöntemi bulunmuş, Sardeis’te altın arıtma atölyelerinde çok miktarda altın ve gümüş üretilmiştir. Kroisos MÖ. 6. yüzyılın ortalarında dolaşımdaki elektron sikkeleri toplatarak yerine saf altın ve gümüş sikkeleri dolaşıma sokmuştur. Saf altın sikkeler kral Kroisos’un adına izafeten Kroeseid olarak adlandırılmıştır.

Lidyalılar çok tanrılı bir dine inanırlardı. İnandıkları başlıca tanrıça Kuvava dedikleri tanrıça Kibele idi.

Assur baskısının artması üzerine beylikler bir araya gelmiş ve MÖ. 9. yüzyılın ortalarında Urartu Krallığı kurulmuştur.

I. Sarduri ve ondan sonra başa geçen krallar İşpuini (MÖ. 830-810), Minua (MÖ. 810-785), I. Argişti (MÖ. 785-756) ve II. Sarduri’nin (MÖ. 756-730) saltanatları sırasında Urartu Krallığı’nın toprakları genişlemiş ve en geniş sınırlarına ulaşmıştır.

Urartu Kültürü’nde ilk sıradaki tanrı, devletin baş tanrısı ve aynı zamanda savaş tanrısı olan Haldi’dir.

Güneydoğu Avrupa’dan gelerek Anadolu’yu yurt edinen Frigler’in başkent Gordion olmak üzere kur-muş oldukları krallık, MÖ. 9.-7. yüzyıllar arasında Orta Anadolu’da etkin olmuştur. Frig Krallığı özellikle adı ‘’Eşek Kulaklı Midas’’ ve ‘’Her Dokunduğu Altın Olan Kral Midas’’ söylencelerine karışan ünlü kral Midas zamanında en görkemli çağını yaşamıştır. Frigler’in yaratmış oldukları köklü kültür krallığın yıkılmasından sonra da Anadolu kültür ve sanatını etkilemeye devam etmiştir.

Friglerin ilk kralı Gordios’tur.