Anadolu Tunç Çağı Krallıkları ve Troia Savaşı

Orta Tunç Çağı’nın en belirgin özelliği Mezopotamya ile başlayan çok sıkı ve iyi örgütlü ticaret ilişkileri ve bunun sonucunda yazının Anadolu’ya girişidir. 

Güneydoğu Anadolu’dan başlayarak, Basra Körfezine kadar uzanan, Dicle-Fırat Nehirleri arasındaki bölgeye denilmektedir.

Asurlu tüccarların ana merkezler arasında konakladıkları tesislere vabartum denir.

Karumların merkezi ve en büyüğü  Kültepe’deki Kaneş Karumu’dur.

Hititlerin başkenti olan Hattuşaş (Boğazköy), Çorum iline bağlı Boğazkale ilçesinde, bir teras ve büyük bir kayalık üzerinde yer almaktadır.

Hitit ve Mısır devletleri arasında, tarihin bilinen ilk barış antlaşması olan Kadeş Barış Antlaşması imzalanmıştır.

Boğazköy’de sfenksli kapının altında yer alan 80 m uzunluğunda düşmana karşı baskın, çıkartma yapmak için kullanılmış olan tünele potern adı verilir. 

Kendilerini “bin tanrılı” toplum olarak tanımlayan Hititlerin tanrılarını etnik kökenlerine göre gruplandığında, inanç sistemlerinin temelini oluşturan bu çeşitliliğin daha iyi anlamamızı sağlayacaktır: Hint-Avrupalı tanrılar (Hitit-LuviPala), Asianitik tanrılar (Hatti-Hurri-Sümer), İndo-Ari tanrılar (Eski Hint), Semitik tanrılar (Asur-Babil) gibi.

Antik heykel ve kabartmalarda, tanrı, tanrıça ve kahramanların anlaşılmasına kolaylık sağlayan ayrıntı, giysi veya aksesuara atribü denir.

Hitit mimarisinin en belirgin özelliği duvarların karşılıksız (asimetrik) oluşudur.

Boğazköy’deki kapılardan üç tanesi, kapı çerçevelerine işlenmiş olan betimlere göre  Sfenksli Kapı, Aslanlı Kapı adı verilen ve genellikle Kral Kapısı olarak adlandırılırlar. 

Hattuşa’da şimdiye kadar yapılan arkeolojik çalışmalarda 5 büyük tapınak ortaya çıkarılmıştır. Bunlardan en büyüğü 1 no.’lu tapınak olarak adlandırılan Fırtına Tanrısı'dır.

Hititler, çivi yazısı ve resim yazısı (Hiyeroglif) olmak üzere iki tür yazı kullanılmıştır.

Hattuşa’da 1986 yılında bulunan ilk madeni tabletin üzerinde “Hitit Kralı ile Tarhuntaşşa Kralı arasındaki bir antlaşmanın” metni vardır. 

Çanakkale il sınırları içinde, 30 km uzaklıktaki Hisarlık’da, İda Dağı’nın (Kaz Dağı) eteklerinde bulunmaktadır.

Yüksek Troia kültürü olarak adlandırılan Troia VI/VIIa evresi Orta Tunç Çağında MÖ 1700’lerde başlamıştır. 

Troia IV’teki en bariz yeniliklerden biri kubbeli fırın kullanımının yaygınlaşmasıdır.

Troia’da ilk kazılar, Henrich Schliemann tarafından Homeros’un İliada Destanı’ndan yola çıkarak 1870 yılında Troia’yı bulmak için kazılara başladı.

Günümüz araştırmacıları tarafından MÖ 8. veya 9. yüzyıllarda yaşadığı ifade edilen, Batı Anadolu’da büyük ihtimalle Smyrna’da (İzmir) doğan, Batı Edebiyatı’nın ilk büyük eserleri sayılan İlyada ve Odysseia Destanları’nın derleyicisi Homeros'tur.

Troia savaşının hikâyesi ise kısaca şöyle ortaya çıkmıştır: Tanrı Zeus ile Leda’nın kızı Helena evlenecek yaşa gelince Akhaların önde gelenleri Tyndareos’un sarayına giderler. Burada Tyndareos ya da Helena’nın seçimiyle Menelaos Helena’nın kocası olur. Daha sonra Tyndareos ölünce Sparta Krallığı Menelaos’a kalmıştır. Efsaneye göre, savaşın nedeni ise Iolkos Kralı Pelans ile Thetis’in düğünlerine davet edilmeyen kavga tanrıçası Eris’in, sinirlenip bir oyun düzenlemesi ve Hera, Aphrodite ve Athena’nın oturduğu ziyafet sofrasına, üzerinde ‘en güzele’ yazılı bir elma atmasıyla başlar. Elmanın kime ait olduğu üzerine üç güzel tartışmaya başlarlar ve tanrı Zeus’tan bu sorunu çözmesini isterler. Zeus işin içinden çıkamayınca, çareyi Troia Kralı Priamos’un oğlu Paris’i hakem ilan etmekte bulur. Güzellerden her biri kendisini seçmesi için Paris’e bir şey vaat ederler. Athena ona savaşta yenilmezlik gücü vereceğini, Hera Paris’i Asya’nın hâkimi yapacağını söyler. Paris, Aphrodite’nin dünyanın en güzel kadınını elde etme vaadini kabul ederek onu yarışmanın birincisi seçer. Bu güzel kadın Sparta Kralı Menelaos’un karısı Helen’di. Paris, Aphrodite’nin yardımıyla Sparta’ya gider, Helen’i kaçırır, prensi olduğu Troia şehrine geri döner. Bunun üzerine hakarete uğramış Menelaos, Akha ordularını toplayarak Troia’ya savaş açar ve böylece Troia savaşı başlamış olur.