ANADOLU ARKEOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 3

Urartu mezarları çok çeşitlidir. Urartu’da yakarak veya yakmadan gömü yapılmaktaydı. Yönetici kesim ve olasılıkla aileleri, büyük kale ve merkezlerin yakınındaki çok odalı kaya mezarlarına birlikte, diğerleri ise sosyal statülerine göre toprak altına inşa edilen oda mezarlara, basit toprak mezarlara veya yakılarak urne adı verilen küplere gömülmekteydiler.

Phrygler, MÖ 1200’lerden itibaren Makedonya ve Trakya’dan dalgalar halinde Anadolu’ya göç ettiği düşünülen Thrak kökenli bir topluluktur. Orta Anadolu’da MÖ 9. yüzyıl’dan itibaren siyasi bir güç olarak çok renkli büyük bir uygarlık kurmuşlardır.

Arkeolojik ve epigrafik buluntular, Phrygler’in Klasik Phrygia Bölgesi’nden çok daha geniş bir alana yayıldıklarını göstermektedir. Bu alanın sınırları kesin olarak saptanamamakla birlikte Phrygler’in Halys’in ( Kızılırmak ) doğusunda Çorum, Tokat ve Kırşehir; kuzeyde Samsun; güneyde Niğde ve Konya; güneybatıda Burdur ve Elmalı Ovası; batıda Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya; kuzeybatıda Bandırma yörelerine kadar etki alanlarını genişlettikleri anlaşılmaktadır. Ancak en etkili oldukları bölge, günümüzde Yukarı Sakarya Vadisi’nde Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri arasında kalan ve klasik dönemde Küçük Phrygia (Phrygia Epiktetos) olarak adlandırılan bölgedir.

Kaya Fasadları, üçgen alınlıklı, beşik çatılı Phryg megaronlarının kayaların dik yüzlerine oyulmuş ön cephesini yansıtmaktadır. Anıtsal fasadların en görkemli ve en ünlüsünü Yazılıkaya - Midas Şehri’nde, Midas Anıtı ya da Yazılıkaya olarak isimlendirilen 17 m yüksekliğinde ve 16.50 m genişliğindeki fasad oluşturmaktadır. Yazılıkaya - Midas Anıtı’nın yanı sıra;

MÖ 1200’lerde batıdan gelen Ege Göçlerinin saldırıları eski gücünü kaybeden Hi- tit imparatorluğu’ na son vermiş, başta Boğazköy olmak üzere, bütün Hitit şehirleri yakılıp yıkılmıştır. Bu saldırılardan kurtulabilen Hititler Güney ve Güneydoğu Toroslar’ın dağlık bölgelerine çekilerek tarihte son Hitit Beylikleri çağını yaşamış- lardır. Bundan sonra bir daha merkezi bir Hitit Devleti kurulamamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Geç Hitit şehirlerinin etrafı sularla çevrili olup bu şehirlerde idari ve dinsel işlevli anıtsal yapılar, yerleşmenin tepesinde ek bir savunma sistemiyle citadel ile korunan ana bölümü oluşturmaktadır. Citadel, ulaşılması zor, dik ve sarp kayalıklara konuşlandırılmış, savunması kolay kaya yerleşimleridir. Doğru yanıt B'dir.

Geç Hitit Krallıkları sanatında heykeltraşlık mimari ile kaynaşmış, giderek onun hizmetine girmiştir. Anıtsal yapılarda cephelerin alt kısımları “Ortostat”diye adlandırılan kabartmalı taş blok ve levhalarla kaplanmıştır. Hayvan biçimli altlıklar, Geç Hitit sanatının getirdiği yeniliklerden biridir. Geç Hitit heykelciliğinde mimariye bağlı olmayan anıtsal örnekler de bulunmaktadır..Doğru yanıt E'dir.

Ulaşılması zor, dik ve sarp kayalıklara konuşlandırılmış, savunması kolay kaya yerleşimleri citadel olarak adlandırılır. 

Doğru cevap A'dır.

Kerpiç yapı tekniğinde su basman seviyesi üzerine yerleştirilen büyük taş blok ve levhalar, ortostad olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.

Alacahöyük kabartmalı kapı ortostadları Hitit imparatorluğu döneminin sanat eserleridir. Doğru cevap C'dir.

Geç Hitit döneminin en önemli sanat yapıtlarından biri olan İvriz Kaya Kabartması, bugün Türkiye'nin Konya ilinin sınırları içerisinde bulunmaktadır.

I. Krallık, başında Tanrı Haldi’nin bulunduğu teokratik ve milliyetçi bir sistemle yönetilmekteydi.

II. Başkenti Tuşpa (Van) idi. Bu bilgiler Urartu medeniyetinin özellikleridir. Doğru cevap E'dir.

Urartu krallığında seçilmiş bir sınıf yoktu. Sınıf; soylular, savaşçılar, çiftçiler, hizmetliler ve köleler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Doğru cevap A'dır.

Van, Meher Kapı anıtındaki yazıta göre, Urartuların inandığı, kutsadığı ve adlarına belirli dönemlerde kurban kestiği kaç tane tanrı, tanrıça ve tanrısal özellik bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

I. Başkenti Gordion'du.

II. Efsanelere konu olmuş Midas isimli bir kralı vardı.

III. Eskişehir-Kütahya-Afyon arasında kalan ve bu medeniyetin ismi ile anılan bir vadi bulunmaktadır.

Yukaridaki bilgiler Phyrigia medeniyetini tanımlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ağaçların yıllık oluşturdukları halkalarının yardımıyla, çeşitli amaçlar için kullanılan yaş saptama bilimi, Dendrokronoloji'dir. Doğru cevap D'dir.

Phrygia'nın başkenti Gordion'un günümüzde kullanılan ismi de olan ve bu bölgeye en yakın yerleşim yerine adını veren köyün ismi Yassıhöyük'tür. Doğru cevap E'dir.

Urartuların, başkenti Tuşpa (Van) idi. Urartu Devleti en güçlü döneminde (MÖ 8-7.yüzyıl), günümüzdeki Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran, Irak’ın küçük bir bölümü ile kuzeyde Aras Vadisi’ne kadar bölge egemenlik sınırları içinde idi. Doğru yanıt C'dir.

Urartularda valiler pek çok görevi yerine getiriyordu ancak ordunun başında sefere kral ya da bazen başkomutan çıkabiliyordu. Doğru yanıt D'dir.

Urartular ölümden sonra yaşama inandıkları için ölülerini sosyal statülerine göre hazırlanan mezar odalarına ya da basitçe toprağa, yanlarında öteki hayatlarında ihtiyaçları olabilecek eşyalarla gömüyorlardı. Mumyalama tekniği kullanılmıyordu. Doğru yanıt E'dir.