ALTERNATİF TURİZM

Yunanca gaster (mide) ve namos (yasa) sözcüklerinin birleşimden meydana gelmiş olan gastronomi terimi günümüzde en temel anlamı ile “iyi yeme-içme bilimi ve sanatı”nı ifade etmek için kullanılmaktadır. Gastronomi terimi ilk olarak 17.yüzyılda Lavoisier tarafından kullanılmış olmakla birlikte terime ilişkin ilk tanım, bu kullanımdan yarım yüzyıl sonra Brillat Savarin tarafından “tat alma bilimi” olarak yapılmıştır.

Yeme-içme insanların temel ihtiyacı olmasına karşın gastronomi, yeme ve içmede estetik ve güzellik de arayan bir sanat olarak değerlendirilmektedir. Yeme-içme faaliyeti ile insanların sadece fizyolojik anlamdaki beslenme ihtiyacının karşılanması değil, servis edilen yemek ya da içeceğin görüntüsü, kokusu ve lezzeti ile estetik ve haz ihtiyaçlarının da tatmin edilmesi amaçlanmaktadır.

Teorik gastronomi: Genel anlamda yemek reçeteleri ile ilgilidir. Teorik gastronomi kapsamında yemek reçetelerinin düzenlenerek, yazılı ve görsel materyaller dönüştürülmesi konuları yer almaktadır. Teorik gastronominin kültürel mirası temsil eden yöresel yemeklerin günümüze kazandırılmasına yardımcı olduğu da söylenebilir.

Üretim ve Tüketim Boyutu ile Gastronomi:

Gastronom, kelime anlamı itibariyle midesine düşkün, yemek meraklısı ya da damak zevki olan, ağzının tadını bilen, iyi yemekten anlayan kişiyi ifade etmekle birlikte; yemek pişirme sanatçısı veya ustasını anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Diğer bir anlatımla gastronom, yeme-içme alanında uzman; mutfak ve servis sanatları konusunda eğitimli olan kişidir.

Degüstatör, degüstasyon işlemini yani genellikle şarap başta olmak üzere içeceklerin koku, renk, tat ve kalite açısından değerlendirmesini görme, koklama ve tatma işlemlerini sırasıyla yerine getirerek gerçekleştiren kişilere verilen isimdir.

Turist motivasyonlarında itme ve çekme faktörleri göz önüne alındığında; turistlerin gastronomi turizmi destinasyonlarına yönelmelerinde etkili olan çekme ve itme faktörleri; Günlük hayattan kaçış,

Çekme faktörlerine örnek olarak ise;

Gastronomi rotası, (her ne kadar gerçekte gastronominin sınırları olmasa da) belli bir coğrafik bölgede, turistik rehberlerde listelenen restoranlar, yiyecek içecek işletmeleri gibi birçok turizm ürününün veya gastronomik etkinlik ve aktivitelerin sunulduğu belli temalara sahip genellikle markalaşmış belli turizm ürünleridir.

2015 yılı Aralık ayında Gaziantep, gastronomi dalında, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) “Yaratıcı Şehirler Ağına” kabul edilmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin şehirlerinin sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınmalarına katkı sağlamayı hedefleyen Yaratıcı Şehirler Ağı (Creative Cities Network), 2004 yılında UNESCO Yürütme Kurulunun 170. toplantısında alınan kararla dünyanın farklı ülkelerinden 116 şehrin katılımıyla kurulmuştur.

Türk Patent Enstitüsü tarafından coğrafi işaretler ile tescillenmiş Gemlik zeytini (Bursa), Eskişehir çiğböreği (Çibörek), Civil peyniri (Erzurum), Edirne tava ciğeri, Ödemiş patatesi (İzmir), Finike portakalı (Antalya), Kalecik karası üzümü (Ankara), Türk rakısı (Türkiye), Mardin kaburga dolması, Beypazarı Kurusu (Ankara), Burdur ceviz ezmesi, Zile pekmezi (Tokat) gibi çok sayıda yiyecek ve içecek bulunmaktadır.

Terime ilişkin ilk tanım, Brillat Savarin tarafından “tat alma bilimi” olarak yapılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Besin gastronomisi,yemeklerin besinsel değerleriyle ve insanların tükettikleri yiyeceklerden psikolojik açıdan nasıl etkilendikleri ile ilgidir.doğru cevap D'dir.

Gastronom, yeme-içme alanında uzman; mutfak ve servis sanatları konusunda eğitimli olan kişidir. Doğru cevap A'dır.

Genel olarak bakıldığında yemek yeme fizyolojik bir ihtiyaç olmakla birlikte, yiyecek içecek sektöründeki gelişmeler bu ihtiyacın dışarıda karşılanmasının, bir nevi boş zaman aktivitesine dönüşmesine yardımcı olmaktadır. İnsanlar artık sadece açlık ihtiyaçlarını karşılamak için değil, aynı zamanda o yemek sürecinde farklı deneyimleri yaşamak; yiyecekten, atmosferden, manzaradan ve diğer koşullardan zevk almak ve tatmin elde etmek için dışarıda yemek yemeyi tercih etmeye başlamışlardır. doğru cevap B'dir.

Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Seyahat Örgütü’ne göre, yeme-içme harcamalarının dünya turizm gelirleri içerisinde payı %30 seviyesindedir.Doğru cevap B'dir.

Turist motivasyonlarında itme ve çekme faktörleri göz
önüne alındığında; turistlerin gastronomi turizmi destinasyonlarına yönelmelerinde etkili olan itme faktörleri olarak:
• Günlük hayattan kaçış,
• Aile ile vakit geçirmek,
• Keşfetme,
• Sosyalleşme gibi psikolojik, sosyal ve benmerkezci ihtiyaçların etkili olduğu görülmektedir.
Çekme faktörlerine örnek olarak ise;
• Kültürel ve doğal çekicilikler,
• Özel etkinlikler ve festivaller,
• Destinasyondaki yemek ürünlerini deneyimleme isteği,
• Dinlence ve eğlenceye yönelik diğer aktiviteler,
• Yerel halkın misafirperverliği ve
• Yörenin gastronomik çeşitliliği verilebilir. Doğru cevap A'dır.

Dünyada uzun yıllardır gastronomi turizmi destinasyonları olarak tanınmakta olan belli başlı bölgeler arasında İtalya’da Toscana bölgesi, Fransa’nın Champagne ve Burgundy bölgeleri, İspanya, Yunanistan, Belçika, Portekiz, ABD (özellikle de California’daki Napa Vadisi, ve Sonoma Vadisi), Brezilya, Peru, Meksika, Yeni Zellanda, Güney Afrika, Avustralya, Şili, Malezya, Japonya, Endonezya, Bali, Çin ve Singapur sayılabilir.Doğru cevap D'dir

Dünyada gastronomi turizmi konusunda en çok örgütlenen ülkenin A.B.D. olduğu ortaya çıkmıştır. A.B.D.’de yemek turizmi için çalışan 17 bin 879 topluluk varken, bu sayı dünyada yemek turizminde en aktif 50 ülkenin toplamında 33 bin 522 olarak hesaplanmıştır. Bir başka deyişle, yemek turizmi için çalışan kurum, şirket ya da toplulukların %53’ü A.B.D.’de bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

2015 yılı Aralık ayında Gaziantep, gastronomi dalında, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) “Yaratıcı Şehirler Ağına”
kabul edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Ülkemizde Türk Patent Enstitüsü tarafından coğrafi işaretler ile tescillenmiş Gemlik zeytini (Bursa), Eskişehir çiğböreği (Çibörek), Civil peyniri (Erzurum), Edirne tava ciğeri, Ödemiş patatesi (İzmir), Finike portakalı (Antalya), Kalecik karası üzümü (Ankara), Türk rakısı (Türkiye), Mardin kaburga dolması, Beypazarı Kurusu (Ankara), Burdur ceviz ezmesi, Zile pekmezi (Tokat) gibi çok sayıda yiyecek ve içecek bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.