ALTERNATİF TURİZM

Sağlık tanımından yola çıktığımızda sağlık turizmi; bir kişinin fiziksel, ruhsal ve sosyal bakımdan sağlığını korumak, daha sağlıklı olmak ya da tedavi olmak amacıyla seyahat etmesi şeklinde tanımlanabilir.

Kaplıca turizmi ise tedavi olmak veya dinlenmek amacı ile doğal şifalı unsurların bulunduğu yerlere seyahat edilmesi olarak adlandırılır. Doğal şifalı unsurlar (balneoterapötik ajanlar) su, toprak, neft, çamur ve iklim olabilmektedir.

Şifalı sıcak sular, farklı amaçlara göre farklı şekillerde tasnif edilmiştir. Balneoterapi amaçlı kullanımlarda 20°C’nin altındaki sular soğuk (hipotermal), 20-37°C’lik sıcaklıkta olanlar ılık (izotermal), 37-42°C’lik sıcaklıklarda olanlara sıcak (termal) ve 42°C’nin üstündeki sıcaklıktaki sulara ise; çok sıcak (hipertermal) olarak sınıflandırılır.

Thalassotherapy (Deniz Termal Kürleri): Deniz suyunun kür amaçlı olarak kullanımıdır.

Hidroterapi uygulamaları ise; termomineral suların ağız ve diş eti hastalıklarında oral olarak, mide, bağırsak ve vajinal, burun ve yutak bölgelerinin yıkanmasında (irrigasyonlar-lavajlar) yıkama, duş ve dökme şeklinde kullanılmasıdır.

Özellikle uluslararası turistler açısından Ege Bölgesi’ndeki tesisler daha fazla tercih edilmektedir.

Bulunduğu konum itibariyle Türkiye’nin en önemli pazarı Avrupa, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri olarak görülmektedir.

Tayland, dünya tıp turizmi pazarının %38 (yüzde otuzsekiz)’ini çekmektedir.

Romanyalılar: Tıbbi onkoloji, genel cerrahi ve kadın hastalıkları ve doğum

Sağlık Turizmi: Sağlığın korunması, geliştirilmesi ve hastalıkların tedavi edilmesi amacıyla sürekli olarak ikamet edilen yerden başka bir yere seyahat edilmesi ve gidilen yerde en az 24 saat kalınarak sağlık ve turizm olanaklarından yararlanılması olarak tanımlanmaktadır.

Sağlık amacıyla seyahat eden ya
da seyahat hâlinde sağlık hizmetlerinden yararlanan herkes sağlık turizmi kapsamındadır.
Seyahatlerinde sağlık hizmetinden yararlanma durumuna göre sağlık turistlerini kendi
içinde dört gruba ayırabiliriz (saglikturizmiplatformu.com);

• Tatilde tedavi edilen turistler: Seyahatisırasındakirahatsızlanma ya da kaza nedeni
ile tıp hizmeti ve tedavi alan turistlerdir.
• Tatil ve tedavi amaçlı turistler: Bu turistler ziyaret ettikleri ülke ya da bölgeyi bazı
rahatsızlıkları için tedavi olanakları olması nedeniyle tercih ederler. Bu turistlere
tatilde tedavi amaçlı seyahat eden gezginler diyebiliriz.
• Tatil yapan hastalar: Bu ziyaretçiler bir bölgeye tedavi amaçlı giderler, iyileştikten
sonra ya da tedavi sonrasında tatil de yaparlar.
• Yalnızca hastalar: Bu gruptaki turistler, tıp turizmi kapsamındadır. Bir bölgeye gidiş amaçları yalnızca o bölgede tedavi olmak ya da operasyon geçirmektir. Tatil
gibi bir amaçları yoktur.

Sağlık turistinin, turizme katılım nedenleri söyle sıralanabilir (ktbyatirimisletmeler.
gov.tr):
• Uzun süren hasta bekleme listelerinden kurtulmak,
• Daha kaliteli ve daha kısa zamanda hizmet almak,
• Yüksek sağlık teknolojilerine ulaşmak,
• Sağlık hizmeti maliyetini düşürmek,
• Kronik hastaların, yaşlıların ve engellilerin başka ortamlara gitme ve tedavi olma
isteklerinin oluşması,
• Uyuşturucu ve farklı bağımlılıkları olan kişilerin farklı veya daha uygun ortamlarda olma istekleri,
• Tedavi olmanın yanı sıra gezme ve kültür ziyaretlerinde bulunma isteği,
• Kişinin hayata tutunma ve yaşam isteği.

Sağlık turizmi; kaplıca turizmi (SPA) ve wellness, medikal turizm ile yaşlı ve engelli
bakımı olmak üzere 3 ana bileşene ayrılmaktadır.

Özel Balneolojik Sular:
• Litresinde 1gr.’ın üzerinde karbondioksit bulunduran sular Karbondioksitli Sular
• Litresinde 1 mg’dan fazla -2 değerli kükürt bulunduran sular Kükürtlü Sular
• Litresinde 666 Bq’dan fazla radon bulunduran sular Radonlu Sular
• Litresinde 14 g’dan fazla NaCl içeren sular Tuzlalar
• Litresinde 1 mg’dan fazla iyot içeren sular İyotlu Sular ve
• Litresinde1 mg’dan fazla florür içeren sular Florürlü Sular olarak adlandırılır (Karagülle ve Doğan, 2002)

Wellness, ruh, beden ve zihin esenliği olarak tanımlanabilir. wellness ilk olarak
1959 yılında “beden, ruh ve zihin sağlıklarını bütüncül olarak yüksek seviyeye ulaştırmayı
amaçlayan bir yaşam felsefesi olarak” Dr. Dunn tarafından ortaya atılmıştır.

Gayzer: Suların aralıklı ve kuvvetle fışkırarak çıktığı sıcak su kaynaklarıdır (Hoşgören, 2010: 45)

Üvalizm; bazı yörelerin özel ürünü olan meyve ve sebzelerle yapılan tedavi yöntemi ya da bu ürünlerin kullanımı.

İklim tedavisinde açık hava kürleri, güneş banyosu (helioterapi) ve deniz ve güneş
banyosu (talassoterapi), hava banyosu ve klimatik arazi kürleri kullanılan tedavi yöntemleridir (Karagülle ve Doğan, 2002: 11-13):
• Özellikle hastanın sürekli yatağa bağlı olduğu durumlarda hastanın yatarak ya da
oturur konumda odasında pencereleri açarak, balkona çıkarılarak ya da özel inşa
edilmiş bir açık hava alanında temiz hava alması açık hava kürü olarak adlandırılmaktadır.
• Çıplak ya da hafif giyinmiş hastanın güneş ışığında belirli bir süre bekletilmesi
güneş banyosudur.
• Klimaterapide hastaya güneş banyosunun yanında deniz banyosu da aldırılabilmektedir.
• Cilt ve cilt dolaşımının etkilenmemesinin istendiği durumlarda, hastaların güneşten korunmuş olarak gölgede bekletilmesi hava banyosu olarak adlandırılmaktadır.
• Klimatik arazi kürleri daha kapsamlıdır. İklimin tedavi edici etkisi egzersizler ve
hareket tedavileri ile bütünleştirilmiştir.

Bursa İli Kaplıcaları: Bursa ili kaplıcaları aynı zamanda en çok ziyaret edilen kaplıcalar arasında yer almaktadır. Bursa büyük şehir belediyesi sınırları içinde Çekirge Semtinde
Vakıfbahçe, Bademlibahçe ve Kara Mustafa kaplıcaları bulunmaktadır. Bu kaplıcalar eskiçağdan beri faaliyettedir. Bursa’nın başkent olduğu 1326-1363 yıllarında önem verilmişlerdir. Asıl önemini ise Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk’ün teşvikiyle kazanmış, Çelikpalas Oteli inşa edilmiştir. Bu otel, Türkiye’nin ilk çağdaş kaplıca tesisidir. Bursa’nın İnegöl
ilçesinde Oylat Kaplıcaları da tanınmıştır. Bu vadide çıkan maden suları eski çağlardan
beri kullanılmaktadır. Oylat vadisinde yer alan kaplıca, ormanlarla örtülü bir arazide yer
almaktadır. Yüksek oksijenli iklimi, huzurlu doğası ile kaplıca tedavileri için ayrı çekiciliklere sahiptir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kamping yerleri de konaklama açısından
seçenek sunmaktadır. Bursa ilinde ayrıca Kerâmet Kaplıcası, Gemlik Kaplıcası, Armutlu
Kaplıcası, Agaçhisar Kaplıcası, Sodağı Kaplıcası gibi kaplıcalar, Çitli Madensuyu ve Mustafa Kemal Paşa Maden Suyu gibi şifalı sular da bulunmaktadır (Doğanay, 2001).
Nevşehir İli Kaplıcaları: Nevşehir ilinin en ünlü kaplıcaları Kozaklı’da yer almaktadır. Peribacaları Turizm Bölgesi’nde olmasının avantajları söz konusudur. Yerli ve yabancı
turistler açısından hem tedavi hem de tatil açısından çekici bir coğrafi konuma sahiptir.
Son zamanlarda yapılan çağdaş tesisleriyle Kozaklı su şehri olmaya en önde aday olan
şehirlerden biridir.
Ankara İli Kaplıcaları: Nüfus yoğunluğu ve büyüklüğünün avantajı ile Ankara ili
kaplıca potansiyeli değerlendirilmiş illerden biridir. Özellikle Kızılcahamam, Haymana ve
Ayaş kaplıcaları şifa bulma amacıyla yoğun ziyaretçi alan kaplıcalardandır. Kızılcahamam
kaplıcaları ilçeye adını vermiştir. Kızılcahamam şehri içinde bir de Güvem Beldesinde
kaplıcalar bulunmaktadır. Jeotermal enerji elde edilen 2 kuyu bulunmaktadır. Diğer taraftan, çıkarılan maden suyu Kızılay maden suyu olarak satılmaktadır. Kızılcahamam’da
Acısu kaplıcası, Güvem beldesinde Seyhamam (Sey Kaplıcası) da bulunmaktadır. Bu kaplıcalar coğrafi konum bakımından son derece şanslı bir alanda yer almaktadırlar. Ankara
İstanbul otoyoluna yakın, çam ormanları ile kaplı Soğuksu Milli parkı içinde yer almaktadır. Kızılcahamam ülkemizin su şehri olma kapasitesine sahip şehirlerinden biridir. Ayaş
Beypazarı yolu üzerinde yer alan Dutlu Kaplıcası, Ayaş Karakaya Kaplıcası, Haymana ilçesi kaplıcaları da tesislere sahiptir (Doğanay, 2001).
Afyon İli Kaplıcaları: Kaplıca tedavileri açısından en çok ziyaret edilen illerimizden
biridir. Sandıklı İlçesi’nde 8-10 km.’lik bir karayolu ile ulaşılabilen Hüdayi Kaplıcaları yatak kapasitesi açısından önemlidir. Afyon şehri dışında yer alan kaplıcalardan biri Gecek
Kaplıcası, diğeri de Ömerler(Ömerli) Kaplıcası’dır. İhsaniye İlçesi’nde Gazlıgöl Köyü içerisinde bulunun Gazlıgöl Kaplıcaları tarihi tesislerden biridir. Eskiçağda Frigler zamanında
da kullanıldığı tahmin edilmektedir. Heybeli ve Hamidiye kaplıcaları Çay İlçesi sınırları
içerisindedir. Afyon ilinin güneybatısında Araplıdere Kaplıcası da vardır. Afyonkarahisar
şehrinin Acısu İçmesi ünlü bir madensuyudur (Doğanay, 2001).
Balıkesir İli Kaplıcaları: Balıkesirde 20 civarında sıcak ve soğuk maden suyu bulunmaktadır. Gönen ilçe merkezinde bulunan Gönen Kaplıcaları en ünlüleridir ve büyük
bir park içinde kurulmuşlardır. Pamukçu Bengi Kaplıcası, Balya Dağ Kaplıcası, Hisarköy
Kaplıcası, Uyuz (Karaağaç) Kaplıcası, Hisar Kaplıcası, Derman (Bostancı) Kaplıcası, kepekler Kaplıcası tesislere sahiptir. Balıkesir’de ünlü içmeler de vardır. Pelitköyü İçmesi,
Burhaniye Dutluca Ekşi Suyu, Erdek Zeytinli Ada, Gönen Ekşidere ve Dereköy Madensuyu içmeleri bunlardan bazılarıdır (Doğanay, 2001).