ALTERNATİF TURİZM

Kırsal turizmin kapsamını anlayabilmek için öncelikle bileşenlerini tanımlamak gerekir. Dünya Turizm Örgütü (UNWTO)ne göre kırsal turizmin bileşenleri;
• Kırsal alanlar,
• Kırsal miras,
• Kırsal yaşam ve
• Kırsal etkinliklerdir.

Kırsal alanlarda yürütülecek kırsal turizm faaliyetlerini yine yörenin kendine has/
özgün değerlerinden yararlanarak geliştirmek mümkündür. Bu değerler;
• Bozulmamış çevre,
• Kültürel değerler,
• Otantik yaşam,
• Doğal beslenme ya da doğal üretime katılma olanakları,
• Yoğun tarihsel doku,
• Pek çok kırsal faaliyeti bir arada yapma olanağı sağlayan doğal yapı
olarak sıralanabilir.

Kırsal turizm kendiliğinden, geçici ya da rastlantısal gelişmelerle günümüzdeki haline ulaşmamıştır. Turizm endüstrisinin gelişim sürecinde rol oynayan faktörler kırsal turizmi de harekete geçirmiştir. Bu faktörlerden bazıları;

Geleneksel Kırsal Rekreasyon Özellikleri

- Rahatlama
- Pasif
- Nostaljik
- Geleneksel
- Düşük teknoloji
- Rekabet yok

Modern Kırsal Rekreasyon Özellikleri

- Bireysel
- Aktif
- Prestij/Moda
- Modern
- İleri teknoloji
- Rekabet yoğun

Geleneksel Kırsal Rekreasyon Özellikleri

- Rahatlama
- Pasif
- Nostaljik
- Geleneksel
- Düşük teknoloji
- Rekabet yok

Modern Kırsal Rekreasyon Özellikleri

- Bireysel
- Aktif
- Prestij/Moda
- Modern
- İleri teknoloji
- Rekabet yoğun

Kırsal alanlarda altyapı hizmetlerinin yetersiz olması, Kırsal unsurların turizm arzı niteliği kazanabilmesi için bir eksikliktir. Altyapı hizmetleri yeterli olduğunda kırsal unsurlar turizm arzı niteliği kazanabilir. Dolayısıyla II. maddede verilen yetersizlik sahip olması gereken özellikler arasında sayılamaz.

Kırsal turizmin kırsal ekonomilere sunduğu potansiyel faydalar 17 başlık altında incelenebilir:
• İş sürekliliği
• Yeni iş yaratma
• İş çeşitliliği sağlama
• Çok yönlü ekonomik faaliyetlere katılım
• Hizmet tutma
• Çiftlik desteği
• Ormancılık
• Kırsal alanların korunması
• Küçük yerleşimler
• Kırsal sanatlar ve el sanatları
• Kültürel gelişmenin sınırlılığı
• Doğanın korunması
• Tarihî çevre
• Çevresel gelişme
• Küçük balıkçı yerleşimleri
• Kadınların rolü
• Yeni fikirler ve inisiyatifler

Kırsal kalkınma;
-Kırsal alanlarda yaşayanların gelir ve refah düzeylerini iyileştirmeyi,

-İnsan-toprak arasındaki dengesizliklerin giderilmesini,

-Kentsel alanlarda mevcut fizikî ve toplumsal altyapının kırsal alanlarda da geliştirilmesi

-Tarımsal ürünlerin daha etkin bir şekilde değerlendirilmesini amaçlayan tüm süreç, faaliyet ve örgütlenmeleri kapsar.

Kentselliği Baskın Kırsal Alanlar: Nüfusun %15’inden az bir bölümünün kırsal
alanda yaşadığı bölgelerdir.
• Hızla büyüyen nüfus,
• Yoğun olarak tarım dışı istihdam,
• Büyük şehirlere yakınlık,
• Çevresel, sosyal ve kültürel miras yönünden tehdit altında olmak bu bölgelerin
temel özellikleridir.

Bütünsel Kırsal Kalkınma Yaklaşımı: Tarımsal gelişme, sağlık ve eğitim hizmetleri, altyapı gibi pek çok sektörü bir bütün olarak ele alan ve 1970’li yıllarda öne çıkan bir kalkınma yaklaşımıdır.

Kırsal alan kavramı turizm açısından ele alındığında, deniz turizmi merkezleri dışında kalan ve kentsel yerleşim yerlerinden uzak, yöreye özgü doğal ve kültürel değerlerin korunduğu, nüfus yoğunluğu düşük, kırsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği yerler olarak tanımlanabilir.

Modern kırsal rekreasyon etkinlikleri doğada yapılabilecek sporları kapsayacak şekilde gelişmiş ve şu özelliklere sahiptir:

- Bireysel
- Aktif
- Prestij/Moda
- Modern
- İleri teknoloji
- Rekabet yoğun

Doğal çekicilikler, yöresel el sanatları, yöresel yemekler, halkın misafirperverliği, tarihî ve kültürel değerler kırsal turizm arzını oluşturan unsurlardır. Kırsal unsurların turizm arzı niteliği kazanabilmesi için;
• Kırsal alanların ulaşılabilir olması,
• Kırsal alanlarda altyapı hizmetlerinin yeterli olması,
• Konaklama olanaklarının çeşitlendirilmesi, daha ekonomik konaklama olanaklarının sunulması,
• Kırsal alanlardan gelenekselliğin ön planda tutulması, otantik değerlerin korunması,
• Doğal güzelliklerin korunması,
• Yöresel değerlerin, tarihi ve kültürel özelliklerin korunması,
• Sportif etkinlikler için uygun alt ve üstyapı tesislerinin kurulmuş olması,
• Sunulan hizmetlerin belli bir standartta ve ekonomik olması,
• Kırsal halkın turizm etkinliklerini benimsemiş olması,
• Yöresel faaliyetlerin (tarımsal ürün toplama, şarap yapımı, mandıracılık gibi) ve el sanatlarının turistlerin katılımını sağlayacak uygulamalarla zenginleştirilmesi
gibi özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Kalkınma planlarında kırsal kalkınmanın ve kırsal turizm kavramının ele alınması 1985-1989 dönemini kapsayan Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ile mümkün olmuştur. Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planında doğal, tarihi, arkeolojik ve kültürel varlıkların korunması, turizmin mevsimsel dağılımının iyileştirilmesi, dış pazarlarda değişen tüketici tercihleri doğrultusunda kış, av, su sporları, festival, sağlık, termal ve gençlik turizmi gibi alternatif turizm türlerinin değerlendirilmesi konuları ele alınmıştır.

Kırsal turizm yarattığı olumlu etkilerle hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkeler için kitle turizmine önemli bir alternatiftir. Kırsal turizmin olumlu etkilerini; genel olarak turizm sezonunu uzatması, turizm faaliyetlerinin coğrafi açıdan dengeli dağılımına destek olması, farklı turizm pazarlarına hitap ederek daha bilinçli turistleri çekmesi, kırsal kalkınmayı hızlandırması, bölgeler arası ekonomik dengesizlikleri azaltması, doğal ve kültürel miras değerlerinin korunmasına yardımcı olması şeklinde sıralamak mümkündür.

Avrupa Birliği desteklerinden faydalanarak kırsal alanlarda turizm ve şarap üretimi konusunda önemli atılımlar gerçekleştiren Fransa’da kırsal turizm 1950’lerden bu yana gelişmeye devam etmektedir. 1954’te kurulan “Gite Rural de France (Fransa Kırsalı Kulübe Ağı)” adıyla bir kırsal turizm ağı kurulmuştur. 1955’te devlet desteği almaya başlayan kırsal turizm faaliyetleri yeşil/doğaya saygılı turizmi geliştirmek köylülere ek gelir sağlayarak kente göç etmelerini önlemek, tarihî mirası korumak amacıyla yürütülmektedir. 1970’lerden itibaren ise devlet ve yerel yönetimlerin ortaklaşa çalışmaları sayesinde Yeşil Tatil Köyleri, ulusal ve bölgesel parklar, nehir ve göl kıyılarında dinlenme tesisleri ve aile pansiyonlarının geliştirilmesi sağlanmıştır.

Küre Dağları ve Zümrüt Köyü (Batı Karadeniz): Bölgede yoksulluğu azaltmak ve çevre koruma faaliyetlerini geliştirmek amacıyla ekoturizm geliştirilmeye çalışılmaktadır. Küre Dağları’nda atlı turlar, bisiklet gezileri düzenlenmesi ve yöre halkının eko turizm konusunda eğitilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

Kentselliği baskın kırsal alanlar, nüfusun %15’inden az bir bölümünün kırsal alanda yaşadığı bölgelerdir. Hızla büyüyen nüfus, yoğun olarak tarım dışı istihdam, büyük şehirlere yakınlık, çevresel, sosyal ve kültürel miras yönünden tehdit altında olmak bu bölgelerin temel özellikleridir. Doğru cevap D’dir.

Sürdürülebilir refah yaklaşımı; 2000’li yıllarda ortaya çıkan sürdürülebilirlik kavramı ile birlikte, yerel kurumların güçlendirilmesini, yerinden yönetimi ve özel sektör ile devlet arasındaki etkileşimi güçlendirmeyi hedefleyen bir kırsal kalkınma yaklaşımıdır. Doğru cevap E’dir.

Sürdürülebilir kırsal kalkınma yaklaşımı, kırsal kesimin içinde yaşadığı bölgenin yenilenemez kaynaklarından yararlanırken, bu kaynakları koruyan, kaynakların adil ve verimli kullanımını bir yaşam biçimi hâline getiren ve gelecek kuşakların yaşam hakkına saygı gösteren bir anlayıştır (Bu yaklaşım dört temel kavram üzerinde durmaktadır. Bunlar; yoksulluğun giderilmesi, çevre kalitesinin arttırılması, insana ve gelişimine önem verilmesi, ekonomi ve ekolojiyi birleştirmesidir. Doğru cevap B’dir.