AKDENİZ UYGARLIKLARI SANATI

Oryantalist mimari özellikler yeni bir üslûp olarak Sultan Abdülaziz döneminde İstanbul’a da gelmiş ve ilk örneklerini Beylerbeyi Sarayı’nda vermiştir. Fransız mimar ve ustalar tarafından yapılan bu işlerde Owen Jones’un Elhamra bezemeleri ve sütun başlıkları Beylerbeyi Sarayı’nda Mavi Salon’da yoğun olarak görülür. Doğru cevap C’dir.

Modern sanatın başlangıcını izlenimci ressamlar oluşturur. Fransa’da o döneme kadar hâkim olan sanat anlayışı 1816 tarihinde yeniden kurulmuş olan ve sanatsal etkinlikleri yönlendiren Akademinin tekelindeydi. Akademik resim geleneğini ve geçmiş üslûpları reddeden bu ressamlar içinde yaşadıkları dönemi gösterdikleri, tablolarında yeni konulara ve görsel ifade biçimlerine başvurdukları için yaptıkları resim türüne modern resim ve modern sanat denildi. Bu ressamların kullandıkları üslûp ise izlenimcilik olarak tanımlandı ve Modern Resmin başlangıcını İzlenimci resim okulu oluşturdu. Doğru cevap B’dir.

Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz’in batı tarzı resim sanatına gösterdikleri ilgi, Sultan Abdülaziz’in kendisinin de ressam olması, Osmanlı sarayına birçok yabancı ressamın gelip çalışmasında etkin olmuştu. Doğru cevap D’dir.

Akdeniz coğrafyası ve bu coğrafya da ki uygarlıkların yaratığı efsanevi imgelem dünyası her dönemde olduğu gibi modern sanatçıya da esin kaynağı olmaya devam etmiştir. Bu sanatçılardan biri de Katalan doğumlu mimar ve tasarımcı Antoni Gaudi‘dir (1850–1926). Alışılmışın dışında mimari eserler yapmış bu sanatçının işleri Barcelona kentini çılgın bir biçim ve renk cümbüşüne çevirmiştir. Özellikler deniz görünümlerinden etkilenen Gaudi denizin hareketliliğini, yüzeyini, dalgaların kırılmalarını, suyun akışkanlığını ve şeffaflığını, renklerin parlaklığını ve ışık altındaki kırılganlıklarını mimariye yansıtmıştır. Doğru cevap E’dir.

Kübizm 1920lerden sonra gelişecek olan Dadaizm, Gerçeküstücülük, Soyutlama, Fütürizm gibi diğer sanat akımlarının da öncüsü oldu. Doğru cevap D’dir.

Fütürizm (Italyanca Futurismo), İtalyan şair ve editör Filippo Tommaso Marinetti’nin Paris’te yayınlanan Le Figaro gazetesinde 20 Şubat 1909 günü yayınladığı bir manifesto ile başladı. Böylece ilk kez bir sanat eleştirmeninin tanımlaması ile değil ama edebiyat ve güzel sanatlar alanında bir grubun sanatsal etkinlikleri ile yapmak istediklerini herkese ilan etmesiyle bir akım tanımlanmış oldu. Bu akım aslında dönemin teknolojik gelişmesini yücelten, makinanın gücüne neredeyse tapan, modern yaşamın hızını ve enerjisini ön plana çıkaran, sürekli değişimi destekleyen bir bildiriydi. Doğru cevap A’dır.

Dadaist yaklaşım Paris’te resim eğitimi alıp Türkiye’ye dönen bir grup sanatçıyı da etkilemişti. 1933 de D grubunu kuran ressam Nurullah Berk, Abidin Dino, Zeki Faik İzer, Elif Naci, Cemal Tollu ve heykeltraş Zühtü Mürüdoğlu dadaist tavırdan etkilenerek grubun adını D grubu koymuşlardır. Ayrıca kendilerinden önce yapılan sanat eserlerini ve sanat yaklaşımını reddeden bu grup, Türkiye’deki sanat ortamına entelektüel bir yorum getirmek istemişlerdir. 1937 yılına kadar gruba katılan yeni üyelerle her yıl sergi açmışlardır. Doğru cevap C’dir.

Gerçeküstücülük akımında, insanın duygularının serbest kalmasına ve bu duyguların akıl yoluyla bastırılmaması gerektiğine inanılmaktaydı. Sanatçılar için rüya hali yaratıcılığının önemli bir durumu idi. Bu sanatçılar arasında İspanyol asıllı Juan Miro, Salvador Dali, Yunan asıllı İtalyan Giorgio de Chirico, Fransız Yves Tanguy ve gruba katılmak için gelen Belçikalı René Magritte ile Alman Max Ernst’in yapıtları sanat dünyasını uzun süre etkiledi. Gerçeküstücülük edebiyat akımları yanı sıra artık gelişmiş olan fotoğraf ve sinema sanatında da görülür. Doğru cevap B’dir.

Modern sanatın oluşumunda önemli bir yeri olan ve çağdaş sanatın öncülüğünü yapan diğer bir Fransız sanatçı ise Marcel Duchamp(marsel duşan) dır. 1913‘lerden sonra kendi görüşlerini dile getiren sanatçı resim yapmanın sadece boyayı düzenlemek olmadığını, resmin özünde görsel değil entelektüel bir eylem olması gerektiğini söyleyerek döneminin ressamlarını eleştirmiştir. Alışılagelmiş resim yöntemlerini reddederek ve onlarla alay ederek kendi içinde klasik hale dönüşmeğe başlayan modern resmi eleştirmiş, resim sanatının tablonun dışında bir eylem olduğunu vurgulamıştır. Doğru cevap D’dir.

Ekonomi ve teknolojiye bağlı değişen yeni dünyada deneyselliği ön plana çıkarıp geçmişi reddetme olarak bilinen ayrıca tüm dünyada batılılaşma ile örtüştürülen kavram modernleşmedir. Doğru yanıt C'dir.

Modernleşme sürecinde zengin bir kültürel ortamın oluşturulup sanat etkinliklerinin gerçekleştiği dünya sanat tarihini etkileyecek olan yer Fransa'nın başkentidir. Doğru yanıt C'dir.

Akdeniz çevresindeki büyüyen liman kentlerinde Avrupa ülkesi vatandaşı olup Osmanlı İmparatorluğu bünyesinde yaşayan kişilere denen "Levanten" doğulu anlamına gelmektedir. Doğru yanıt C'dir.

İstanbul'da Sanayi Nefise-i Şahanenin kuruluşunda öncülük etmiş,bir dönem İstanbul Arkeoloji Müzesinin müdürlüğünü yapan,Gerome'nin Paris'teki atölyesinde yetişmiş oryantalist ressamımız Osman Hamdi Bey'dir. Doğru yanıt D'dir.

Geçmişin tarihsel ve görkemli değerleri üzerine değil de günlük yaşamlarına göre haraket eden insanları kendi gözlem ve algılarına göre resmetmeye bağlı olarak ortaya çıkan akım izlenimciliktir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Modern sanatın yeni estetik anlayışını modern olan her şey güzeldir şeklinde tanımlayan Fransız şair Charles Baudelaire'dir. Doğru yanıt D'dir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda 2. Mahmut zamanında gerçeklik kazanan yenileşme haraketleri ilk 3. Selim zamanında başlamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Modern sanat Akdeniz ülkelerine daha çok eğitim unsuru vasıtasıyla yayılmıştır. Doğru yanıt E'dir.

Rönesans Döneminden beri klasikleşen resme bakıştaki görme biçimlerinin değişmesini sağlayan Cezanne'nin tabloları 20. yy başında Kübizm akımının oluşmasını sağlamıştır. Doğru yanıt C'dir.

Sultan Abdülaziz döneminde Fransız mimar ve ustalar tarafından Oryantalist mimari özelliklerin ilk örneklerinin yapıldığı saray Beylerbeyi Sarayı'dır. Doğru yanıt C'dir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda Yenileşme hareketleri Sultan III.Selim (d. 1761- ö.1801) zamanında başlamış olsa da Sultan II.Mahmut (d.1785-ö.1839) zamanında reformlar geçerlik kazanmıştır. Sultan Abdülmecid (d.1823-ö.1861) zamanında ise ilan edilen Tanzimat Fermanı(1839) ve Islahat Fermanı(1856) ,Osmanlı İmparatorluğu’nun yapısında idari ve sosyal yenileşmelerin kaynağını oluşturmuştur.
Ayrıca modernleşmenin Osmanlı’daki yansıması olan Tanzimat Dönemiyle de kentlerde yeni ve modern idari merkezler oluşmuş, büyük bulvarlar açılmış, park ve bahçe düzenlemelerine önem verilmiş, kentlerin gelişmesini engelleyici gören kimi Tanzimat Paşaları da kentlerin etrafındaki eski surları yıktırmışlardır.