AKDENİZ UYGARLIKLARI SANATI - Deneme Sınavı - 2

M.Ö. 9 yüzyıldan M.S. 4. yüzyıla kadarki dönemde Fenike, Yunan ve Roma uygarlıklarını uzananlar olarak nitelendirebiliriz. Yoğuranlar ise Etrüsk ve Anadolu Uygarlıkları olabilir. Doğru yanıt C'dir.

Fenikelilerin Batı Akdeniz’e açılmasının en önemli sebebi madenlerdir. Bu amaçla Akdeniz’e açılan Fenikelilerin ilk durağı Kıbrıs’tır. Kıbrıs, Yunanca bakır (kypros) anlamına gelir ve bakır madenleri açısından zengindir. Doğru yanıt C'dir.

Fenikelilerin İtalya’da en önem verdikler bölge bakır, kurşun, demir ve gümüş kaynaklarını elinde bulunduran Kuzey Etruria bölgesidir. Sardunyalılar Akdeniz’den gelen etkilere kapalı bir hayat sürerken, Etrurialılar M.Ö. 8. yüzyılda Doğu Akdeniz’den gelen Fenike ve Yunan etkisiyle harmanlanmış bir kültür yaratırlar. Doğru yanıt A'dır.

Yunan tapınağının temelinde hangi etkiler yatar konusu oldukça çok tartışılan bir konudur. Anıtsal taş yapının temelleri, megaron formuna ve ahşap öncüllere dayandırılsa da özellikle anıtsal taş ifadenin kazanılmasında Mısır’ın etkisi yadsınamaz. M.Ö. 6. yüzyılda Mısır’a giden Yunanlılar anıtsal mezar yapıları (piramitler) ve tapınaklara karşı kayıtsız kalamazlar. Taştan yapılmış bu binalar Yunan kültüründe mimari estetiğinin ve mimari formların gelişmesinde önemli rol oynarlar. İlk anıtsal taş tapınaklar M.Ö. 6. yüzyılda Dorik düzende yapılmışlardır. Doğru yanıt D'dir.

Bucchero adı verilen siyah cilalı Etrüsk seramikleri biçimleri itibariyle Villanova seramiklerinin bir devamı sayılabilirler. Doğru yanıt E'dir.

Lidyalıların efsanevi zenginliğinin temeli Paktolus ırmağından çıkan altına ek olarak ele geçirdikleri verimli ve ticaret yolları üzerindeki topraklardır. Yunanlı yazarlara göre madeni sikkeleri ilk icat edenler Lidyalılardır. Doğru yanıt A'dır.

Hitit yazılı kaynaklarında “Lukka Ülkeleri” olarak geçen bölgenin Likya olduğu kabul edilmiştir. Doğru yanıt B'dir.

Şarap ve zeytinyağı ve Korinthos seramikleri bu dönemde Yunanlıların tipik ihraç mallarıdır. Bunların karşılığında batıdan, Sicilya’dan tahıl, İtalya’dan, özellikle Etrüsklerden çeşitli madenler alırlar. Trakya ve Karadeniz’de kurdukları kolonilerle buradan tahıl ve ahşap temin ederler. Doğru yanıt E'dir.

Yunan mimarisinden farklı olarak, kemer, tonoz ve kubbe kullanımı Romalı mimarların geliştirdikleri biçimlerdir.

Yunan alfabesi Fenike alfabesinden türemiştir.

M. Ö. 500’lere tarihlenen meşhur dişi kurt heykeli, daha sonra Roma’nın kuruluş efsanesiyle ilişkilendirilmiş

M.Ö 825 yılında Orontes ırmağının( günümüzde Antakya’daki Asi ırmağı) üstünde kurulmuş olan Al-Mina kenti Euboia,

M.Ö. 9. yüzyılın sonundan başlayarak Fenikeliler, Akdeniz’de daha sistemli kolonizasyon hareketlerine girişirler ve kendilerine bağlı kentler kurarlar.

Yunan alfabesi Fenike alfabesinden türemiştir.

M.Ö. 7. yüzyılda günümüz İstanbul’unun Saray Burnu-Sirkeci’ye denk gelen bölgesinde, Megara kaynaklı koloniciler tarafından Byzantion kenti kurulmuş, burası sonra Romalıların ikinci başkenti Kostantinopolis olmuştur.

Yunan kültüründe mimari estetiğinin ve mimari formların gelişmesinde önemli rol oynayan ilk anıtsal taş tapınaklar M.Ö. 6. yüzyılda Dorik düzende yapılmışlardır. Korinthos’daki Apollon Tapınağı ve İtalyan ana karasında bir Yunan kolonisi olan Posidonia (Paestum)’daki Athena Tapınağı, M.Ö. 6. yüzyılda yapılmış Dorik tapınakların hem Yunanistan’da hem de kolonilerde aynı değişmez mimari kalıbı
izlediğine kanıttır.

Çatı kirişini bezeme geleneği Etrüsklerden gelir.

Anadolu’nun Kuzey Ege kıyısında bulunan ve Perslerden kaçan Phokaialılar (Foça) yeni toprakların arayışına girerler. Ancak Batıya vardıklarında pek çok bölgenin Yunan ve Fenike kolonileriyle kapılmış olduğunu görürler. Bunun üzerine daha Batıya giderek Korsika’da Alalia kentinde yeni bir koloni kurarlar.

Fransa’nın güney kıyılarına da gelen Phokaialılar, burada Massilia (Marseilles/ Marsilya) adını verdikleri koloni kentini kurarlar.

Yunan mitolojisine göre Frig Kralı Midas’ın her dokunduğu şey altına dönüşüyordu. Romalı yazın ustası Ovid’in Metamorfozlar adlı eserinde bu efsane bütün ayrıntıları ile ele alınmıştır. Tanrı Dionysos, Midas’ın bu sihirli güçten kurtulması için Sardes yakınlarındaki Paktolos ırmağında yıkanması gerektiğini söyler. Bunun sonucunda Paktolos ırmağında altın parçaları görülmeye başlanmıştır.

Antik Yunan döneminin önemli heykeltıraşı Polykleitos, mükemmel insan bedeninin belli matematiksel oranlardan oluştuğunu iddia eder ve heykellerini bu oranlara göre yapar.