CİNSELLİK VE ÜREME SAĞLIĞI

•Sık cinsel eş değiştirmek,
• Birden fazla cinsel eşe sahip olmak,
• Son bir yıl içinde cinsel yolla bulaşan hastalık geçirmiş olmak,
• Seks işçileri, onların müşterileri ya da kimlerle ilişkisi olduğu bilinmeyen kişilerle cinsel ilişkide bulunmak,
• Cinsel yolla bulaşan hastalık belirtisi olduğu görülen ya da bilinen kişiyle cinsel ilişkiyi sürdürmek,
• Para, mal, yiyecek, ilaç karşılığında cinsel
ilişkiye girmek,
• Vajinayı kurutucu maddeler kullanmak.

Bu hastalıklar her iki cinsiyette de doğurganlığı olumsuz etkilemektedir. Kadınlarda alt üreme organlarından enfeksiyon üst üreme organlarına yayılmakta ve karın içinde iltihaplanmaya  rahim, yumurtalık kanalları ve yumurtalık enfeksiyonlarına, karın
içinde yapışıklıklara, uzun süreli kasık ağrısına ve kısırlığa neden olmaktadır. Ayrıca dış gebelik riskini de arttırmaktadır.

Belirtiler mikrop vücuda girdikten yıllar sonra ortaya çıkmaktadır. Testlerle anlaşılması
için yaklaşık 3 ay geçmesi gerekmektedir. Geçmeyen soğuk algınlığı benzeri şikayetler, nedeni belli olmayan kilo kaybı, ishal, lenf bezlerinde şişlik, ağızda beyaz lekeler, deri-ağız-burun ya da makatta sedef rengi yumrularla anlaşılır.

Halsizlik, baş ağrısı, ateş, bulantı, kusma, iştahsızlık, karında hassasiyet, koyu renk idrar, açık renk dışkı, derinin ve göz akının sararması görülür.

Bazı kişilerde belirti görülmez. Kadınlarda köpüklü (kabarcıklı), kötü kokulu, yeşilimsi
vajinal akıntı olurken erkeklerde penisten akıntı gelir.

• 18 yaşından önceki gebelikler,
• 35 yaşından sonraki gebelikler,
• 2 yıldan kısa aralıklarla olan gebelikler,
• 4 ve daha fazla sayıda olan gebelikler riskli
gebeliklerdir.

I. Doğal (geleneksel) aile planlaması yöntemleri

II. Hormon içeren doğum kontrol yöntemleri

III. Rahim İçi Araçlar (RİA)

IV. Bariyer Yöntemleri

V. Cerrahi Yöntemler

• Cinsel Perhiz
• Takvim Yöntemi
• Geri Çekme
• Vajinal Yıkama
• Laktasyonel Amenore Metodu

Emzirmenin gebeliğin oluşmasını engelleyici etkisi uzun zamandan beri bilinmektedir. Ancak bu etkinin derecesi koşullara göre değişmektedir. Bebek tam emzirme
koşuluna göre emzirildiğinde, emzirmenin % 99.5 oranında etkili, doğru kullanılmadığında %98 etkili bir doğum kontrol yöntemi olduğu kabul edilmektedir.

Yumurtlama gününün matematiksel hesaplanması ve o dönemde gebeliğe karşı
önlem alma esasına dayanır.

• Gebelik yoksa adet döngüsünün herhangi
bir gününde,
• Gebelik şüphesini karşı adet sırasında veya
adetten sonrası ilk 10 gün,
• Doğum sonrası plasentanın ayrılmasından
sonraki ilk 10 dakika içinde,
• Doğumdan 6 hafta, sezeryandan 8 hafta sonra,
• Enfeksiyon belirtisi yoksa düşükten hemen
sonra veya ilk hafta içinde,
• Doğumdan sonraki ikinci günde uygulanabilir.

Acil kontrasepsiyonda mevcut seçenekler;

1.Hormonal acil kontrasepsiyon (Ertesi gün hapı),
ilk 72 saat içerisinde uygulanmalıdır. İlk dozu almadan 1 saat önce bulantı önleyici alınması ve tok karına alınması bulantı ve kusmayı azaltacaktır. 12 saat sonra doz tekrarlanır. İlk ya da ikinci dozdan sonraki ilk 2 saatte kusma olursa, doz tekrarlanır.
2. İlişki sonrası RİA uygulaması, ilk 5 gün içerisinde uygulanmalıdır.

Erkeğin tohum kanallarının ameliyatla bağlanmasıdır. Artık çocuk istemeyen aileler için son derece etkin ve güvenli bir yöntemdir. Kanallarının bağlanması, erkeğin görünümünde, cinsel arzu ve yeterliliğinde, cinsel doyumunda, erkeklik organının (penisin) sertleşmesinde ve boşalmasında hiçbir değişiklik yapmaz, uzun dönemde
olabilecek sağlık riski taşımaz.

• Tüm bireyler, tam, özgür ve bilinçli olurları dışında evlendirilmekten korunma hakkına sahiptir. Hiç kimse hiç bir nedenle zorla evlendirilemez. Evlenme veya beraber yaşama kararı özgürce alınmalıdır.
• Kısır olanlar ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklar nedeniyle doğurganlığı aksamış olanlar da dahil olmak üzere tüm bireyler, üreme sağlığı hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir.

• Tüm bireylerin, cinsel sağlık, üreme sağlığı, hakları ve sorumluluklarıyla ilgili, cinsiyete duyarlı, önyargıdan uzak, yansız ve çoğulcu bir şekilde sunulan
eğitime ve doğru bilgiye ulaşma hakkına sahiptir.
• Tüm bireyler, cinsel ve üreme yaşamlarına ilişkin kararlarını tam, özgür ve
bilinçli karar vermelerini sağlayacak yeterli eğitim ve bilgiyi edinme hakkına
sahiptir.
• Tüm bireyler, doğurganlığı düzenleyen bütün yöntemlerin ve istenmeyen gebeliklerin önlenmesinin görece yararları, riskleri ve etkililiği konularında tam bilgi edinme hakkına sahiptir.

• Hiçbir kadının yaşamı gebelik nedeniyle tehlikeye atılmamalıdır.
• Hiç bir çocuğun yaşamı, özellikle cinsiyeti yüzünden tehlikeye atılamaz. Tüm
kız bebeklerin, öldürülme riskinden korunma hakkı vardır.
• Hiç kimsenin yaşamı sağlık hizmetlerine, cinsel sağlık ya da üreme sağlığı
hizmetlerine ya da bilgi ve danışmanlığa ulaşamama nedeniyle tehlike altında
kalmamalıdır.
• Genç kızlar yaşamlarını tehlikeye atan gebeliklerden korunma hakkına sahiptir.

• Tüp Ligasyonu
• Vazektomi

• Kondom
• Diyafram
• Fitil, Köpük, Tablet ve Diğer Sperm Öldürücüler 

• Dental Dam
• Servikal Başlık 

Diyaframdan daha küçük, daha sert ve yüksek kubbelidir. Serviksin üzerine
oturtulur. Kıvrılabilen kenarları ile vakum oluşturarak servikse ya da üst vajinal duvara oturur.

İnce kauçuktan yapılmış, rahmin ağzını örten şapka şeklinde vajen derinine yerleştirilen bir bariyer yöntemdir. Doğru kullanıldığında % 94 etkilidir.