AİLE VE EVLİLİK

Tam ve sürekli bir hayat ortaklığı kurmak
üzere cinsiyetleri ayrı iki kişinin hukuken
makbul ve geçerli bir şekilde birleşmesine
evlilik denir.

Cinsel yaşamı sağlıklı ve meşru yoldan
düzenler.
• Soy çizgisinin belirler, çocuğa yasal bir baba
sağlar.
• Cinsiyet rollerini ve iş bölümünü belirler.
• Ekonomik üretim ve tüketim etkinliklerinin düzenler, yaşam koşullarının yükseltilmesinde ekonomik destek sağlar.
• Bireylere güven, korunma, dayanışma içinde olduklarını hissetmek, sevmek ve sevilme arzularına cevap verme olanağı sunarak
duygusal destek sağlar.
• Miras, sosyal güvenlik gibi yasal hakların
elde edilmesini sağlar.
• Bireylere toplumsal statü sağlar.

‘Evlilik’ kavramı ‘aile’ kavramına göre daha
belirgin bir kavramdır. Evlilik ilişkisinde eşlerin
birbirlerini tanıma, anlama, ihtiyaçlarını giderme
gibi ihtiyaçları sıralanırken, aile kavramında eşlerin
haricinde çocuklar ve ailenin diğer büyükleri de ele
alınmaktadır.

Evlilikte Akit Unsuru

Evlilikte Taraf Unsuru

Evlilikte Amaç Unsuru

bireylerin evlenme nedenleri arasında; insanların genelinin evli olması, ekonomik etkenler, yalnızlıktan kurtulma, cinsel doyumun yasal şekilde
sağlanması, statü ve bağımsızlık kazanmak ve sahiplenme duygusu gibi etkenler sayılmaktadır.

Biyolojik Motivasyon: Uzun süreli beraber yaşama ve kendi cinsinden nesiller üretme arzusu, karşı
cins ile ilişki hazzı, beraberliği ve kendini koruma
arzusudur.
Psikolojik Motivasyon: Arzu duyduğu karşı cins
tarafından beğenilme, sevilme, sevme, seçilme, kendi çocukları ile beraberliğin sürekli oluşundan duyulan güven ve hazdır.
Sosyal Motivasyon: Toplumun beklentilerine,
yasalarına uyarak yaşamanın verdiği rahatlık, toplumda kabul edilen değerlere uyumla kazanılan saygınlık hazzı ve güvendir.

Evlilik ilişkisinde, bireylerin ihtiyaçlarının ve
beklentilerinin gerçekleşmemesi, eşler arasındaki
etkileşim, paylaşma ve sosyal ilişkilerin hoşgörü sınırlarını aşacak şekilde ciddi şekilde bozulması, eşlerin birinde ya da her ikisinde birden stres oluşturmakta ve bu durum doyumun azalması ile birlikte
boşanmaya doğru gidilmesine neden olmaktadır.

eşler arasında yaşanan sorunlar çocuğun benlik saygısında azalma, duygusal ve
davranışsal uyum sorunları, aile içindeki uyumda
azalma, aile üyeleri arasında gruplaşma eğilimi ve
çocuklar olgunlaştıkça yakın ilişkilerin kalitesinde
düşme gözlendiği belirtilmiştir.

Bir evliliğin sağlıklı aile yapısı kurmaya aday bir evlilik olması için bazı özelliklere sahip olması gerekir.
Bu özellikleri taşıyan evliliklere sağlıklı evlilik taşımayanlara sağlıksız evlilik diyebiliriz.

Geçerliliği Yönünden Evlilik Türleri
Evliliği hukuken geçerli olup olamdığına göre
resmi evlilik ve gayriresmi evlilik olarak sınıflandırabiliriz.
Resmi Evlilik
Evlendirme memuru huzurunda gerekli şekil ve
şartların yerine getirilerek kurulmuş evliliktir. Böylece taraflar hukuk düzeninin kendilerine tanıdığı
haklara sahip olur ve yükümlülükler altına girmiş
olurlar. Bir atarfın hakkı diğerinin yükümlülüğü
durumundadır ve yükümlülüklere uyulmamasının
müeyyideleri vardır.
Gayri Resmi Evlilik
İki yetişkinin aile ortamı içinde karı-koca olarak bulunması ve çevreninde kısmen ya da tamamen onaylamasına rağmen resmi evliliğin gerçekleşmemiş olduğu birleşmelerdir.

Grup İçi Evlilik (Endogami)
Evlenecek kişiye eş kendi grubu içinden seçilir.
Akrabalık, sosyal sınıf, din, kast, millet gibi. Bu
evlilik biçimiyle grubun düzeninin, prestijinin ve
statüsünün korunduğuna inanılır.
Grup Dışı Evlilik (Ekzogami)
Bu tip evlenme biçimi kişiye grubun dışından
eş seçme olanağı tanır. Bu durum sosyal gruplar
arasındaki eş alıp verme sistemiyle açıklanabilir. Bu
tip evlenme biçiminde insanlar kendi aileleri ya da
grupları dışından evlenerek çeşitli gruplar arasındaki haberleşme ve işbirliği olanaklarını arttırmakta
ve böylece bazı çatışmaları azaltmış olmaktadır.
Akrabalık derecelerine evlilik yasaklamaları da
toplumdan topluma değişiklik göstermektedir.
Genel olarak tüm dünyada yaygın olan yasak anaoğul, baba-kız evlenmeleridir

Çok Eşle Evlilik (Poligami)
Bir kadın veya bir erkeğin birden fazla eşe sahip olmasıdır. Çok kadınla evlilik “Polijini”, çok
erkekle evlilik “Poliandiri” olarak isimlendirilir.
Çok eşle evlilik esas itibari ile iki tip olmakla birlikte bazı, ilkel topluluklarda grup evliliklerine de
rastlanmaktadır (hem kadınların hem de erkeklerin
birbiri ile çok eşli olarak evli olmaları).

Bu evlilik biçimlerinin dışında kadının ölümü
halinde dul kalan erkeğin karısının kardeşiyle evlenmesi yani enişte-baldız evliliği “Sorarat” denir

Anadolu’da rastlanan karşı cinsten çocukları olan dulların bu çocukları evlendirmek şartı
ile yapmış oldukları evlilik sonucu kurulan aileye
“Taygeldi Ailesi” denmektedir. Ayrıca yine başlık
parasının yaygın olduğu bölgelerde evlilik çağında hem kızı hem de oğlu olan ailelerde iki ailenin
karşılıklı olarak kız ve oğullarını evlendirmesine de
“Berder Ailesi” denmektedir.

Eş seçimine karar verirken, çiftin uyum içinde
olmalarını sağlayabilecek eğitim, görgü, yaş farklılığı
yanında ailelerin geleneksel yapısı, sosyal durumu da
önemlidir. Sadece çiftler arasında hissedilen çekicilik
tek başına eş seçiminde yeterli olmamaktadır. Kişinin
kendi için uygun eşi seçmeden önce kendisini tanıması gerekir. Kişi kendini tanıdıktan sonra bir eşte
bulmayı arzu ettiği özellikleri belirleyebilir.

Çocuk yaşta evlilik travmatik sonuçlarına göz
attığımızda; kadınların fiziksel-duygusal-sözel-cinsel şiddete maruz kalma olasılıklarının arttığını,
kız çocukların örgün eğitimden kopup sadece geleneksel roller olan eş ve anneliğe mahkum ettiğini
gözlemlemekteyiz. Erken gebeliklerde düşük, ölü
doğum, erken doğum riski de artmaktadır. Çocuk
yaşta ailenin zorlamasıyla yapılan evlilikler temelde
ekonomik nedenlidir ve her 3 çocuk gelinden 1’i
intiharı düşünmektedir.

Evlilik uyumu, evlilikte eşlerin çatışma çözmeye
yönelik benzer özelliklerinin olması, evliliklerinden
ve birbirlerinden doyum hissetmeleri, benzer ilgi ve
aktiviteleri paylaşmaları ve evlilik ilişkisinden beklentilerini yerine getirmeleri olarak tanımlanmaktadır.

1. Bireysel Özellikler:
Uyumu bozanlar: Stresle başa çıkma güçlüğü,
işlevsel olmayan düşünceler, aşırı tepkisellik, aşırı
kızgınlık ve saldırganlık, tedavi edilmemiş depresyon, uzun süredir devam eden huzursuzluk ( irritabilite), aşırı utangaçlık
Uyuma olumlu katkısı olanlar: Dışadönüklük,
esneklik, özgüven, iddialılık, teslimiyet ve aşkdır.
2. Çift Özellikleri:
Uyumu bozanlar: Negatif ilişki tarzları
Uyuma olumlu katkısı olanlar: İletişim becerileri, çatışma çözme becerileri, kaynaşma, yakınlık,
güç paylaşımı veya kontrolü ve uzlaşmadır
3. Çevresel Etmenler:
Uyumu bozanlar: Aile kökeninin etkileri, aile
sürecinin izleri, iş stresi, anne ve baba olmanın
stresi, dışarı uğraşlarının gerilimi, diğer stresörler (
borçlanma, sağlık sorunları )
Uyuma olumlu katkısı olanlar: Aileden bağımsızlaşabilme, anne ve babanın evliliği, anne ve baba
ile arkadaşların desteğidir.

Evlilik çatışmaları temel bazı anlaşmazlıklardan ortaya çıkmaktadır. Bu anlaşmazlıklar;
1. Eşlerin hangi kurallara uyacağı,
2. Birbiri ile tutarsız olan kararların yürürlüğe
konulması,
3. Kuralların kimin tarafından konulacağı konularıdır

Bugün üzerinde uzlaşılan tanıma
göre empati, bir insanın kendisini karşısındaki
insanın yerine koyarak onun düşüncelerini doğru
olarak anlama, duygularını hissetme ve bu durumu
ona anlatma sürecidir ve kişinin kendisine değil,
karşı tarafa odaklı olduğu bir eğilimdir. Dökmen’e
(2002) göre empati, dış dünyayı karşıdaki bireyin
penceresinden görmeye çalışmaktır. Empati, karşıdaki kişinin duygularını gerçek boyutları ile anlamak ve paylaşmak olduğundan, eşler arasındaki
empatik eğilimin artması, evlilik ilişkilerini sağlamlaştırır ve olgunlaştırır