AİLE VE ÇOCUKLA SOSYAL HİZMET

Öncelikle bakıma muhtaç çocuklardan aileleri olanların ailelerine ayni ve nakdi yardım yapılması, ailesi olmayanların koruyucu aile yanına verilmesi ya da evlatlık verilmesi gibi uygulamalar öne çıkmaktadır. Bunların geçersiz olduğu durumlarda kurum bakımı devreye girmektedir.  kurum bakımı; ailenin olmadığı ya da ailenin fonksiyonlarını yerine getiremediği durumlarda, kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocuklara resmî ya da özel kurumlarca geçici ya da sürekli olarak sunulan bakım hizmetidir. Doğru yanıt C'dir.

Sosyal servisteki görevleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile gönüllü kişi ve kuruluşlar arasında iş birliğinin sağlanmasında rehberlik yapmak. Çocuk evlerinin amacına uygun inceleme ve araştırmalar yapmak, ana ve baba veya yakınlarından kimlere ne kadar süre ile izinli verilebileceğini belirlemek için mesleki çalışmalar yapmak. Aile ve çocuk arasında değerlendirme yapmak ve tespit edilen değişiklikleri belgelendirerek gerektiğinde korunma kararının kaldırılması yolunda işlemleri başlatmak. Ziyaretçisi gelmeyen çocukların varsa ailesi ve akrabaları ile iletişime geçerek olumlu sosyal ilişkiler kurulmasını sağlamak. Ebeveyni ve akrabası olmayan çocuklar sosyal yönden incelenip araştırılarak
olumlu bulunan gönüllü ailelerin yanına izinli verilmesi sağlamak. Çocukların gözlem, uyum süreci, ailesi ve yakınları ile ilgili gerekli mesleki çalışmalar konusunda sosyal inceleme raporu hazırlamak ve hedef kitlesinin iyilik hâlini arttırıcı mesleki çalışmaların multidisipliner bir anlayış benimseyerek koordine etmektir. Doğru yanıt D'dir.

Çocuk destek merkezleri; suça sürüklenmesi, suç mağduru olması veya sokakta sosyal tehlikelerle karşı karşıya kalması sebebiyle haklarında bakım tedbiri veya korunma kararı verilen çocuklardan, psiko-sosyal desteğe ihtiyaç duyduğu tespit edilenlere, bu ihtiyaçları giderilinceye kadar geçici süre ile bakım ve korunmaları sağlanmaktadır. Bu merkezler, çocukların temel gereksinimlerini karşılamak, fiziksel, duygusal, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını belirleyerek gerekli müdahaleleri gerçekleştirmek, aile ve yakın çevrelerine dönmelerini veya diğer sosyal hizmet modellerine hazır hale gelmelerini sağlamak üzere hizmet vermektedir.

Çocuk polisi çocuğun suça maruz kalmaması için;
a. Çocukların çalışmaları mevzuatla yasaklanmış umuma mahsus ve umuma açık
yerlerde çalıştırılıp çalıştırılmadığını kontrol etmek,
b. Çocuklara satılması mevzuatla yasaklanmış malların kendilerine satılıp satılmadığını araştırmak,
c. Çocukların girmesi mevzuatla yasaklanmış umuma açık yerlere girip girmediklerini araştırmak,
d. Mevzuata aykırı hareket ettiği tespit edilen yerler ve işletmecisi hakkında gerekli
işlemlerin yapılması için ilgili birimlere bildirmekle görevlidir.

Çocukları suça iten fiziki, psikolojik ve sosyolojik etkenleri araştırmak, çocuk şube müdürlüğünde görevli sosyal çalışmacının görevlerinden biridir. Doğru yanıt B'dir.

Duygusal/psikolojik istismar: Çocuğun ruh sağlığını ve gelişimini bozan, reddetme, aşağılama, tehdit etme, suçlama gibi söz ve davranışlara süreğen olarak maruz kalmasıdır. Sıklıkla diğer istismar biçimlerine eşlik eder.
Duygusal/psikolojik istismar olarak tanımlanan suçlar: Dilencilikte araç olarak
kullanmak (TCK m. 229), Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali (TCK m.
233), Çocuğun kaçırılması veya alıkonulmasıdır (TCK m. 234). Doğru yanıt E'dir.

Çocuğa uygulanacak denetimin yöntemi, denetim görevlisince, sosyal incelemeyi yapan uzman veya mahkeme nezdindeki sosyal çalışma görevlisi ile birlikte, görevlendirmeyi takip eden on gün içinde hazırlanacak bir planla belirlenir. Denetim planı hazırlanırken
şunlar dikkate alınır:
• Çocuk hakkında alınan tedbirin amacı, niteliği ve süresi,
• Çocuğun ihtiyaçları,
• Çocuğun içinde bulunduğu tehlike halinin ciddiyeti,
• Çocuğun ana ve babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse tarafından
çocuğa verilen desteğin derecesi,
• Suça sürüklenmesi sebebiyle tedbir alınmış ise suç teşkil eden fiilin mahiyeti,
• Çocuğun görüşü.

Doğru yanıt C'dir.

Ceza ve tevkif evlerindeki 18 yaş altı çocukların eğitim, sosyalleşme ve hayata atılmaları için açık tip cezaevi mantığında çocuk eğitim evleri hizmet vermektedir.  12-18 yaş gurubu arasında olup işlediği bir fiil sonucu hüküm giymiş olan çocukların yeniden eğitilerek suç ve
suçun sonuçlarından arındırılıp iyi hâlli olarak topluma yeniden kazandırılmasını sağlamaktır. Kurum içinde veya dışında herhangi bir eğitim ve öğretim programına devam eden on sekiz yaşını dolduran çocukların eğitim ve öğretimlerini tamamlayabilmeleri için yirmi bir yaşını bitirinceye kadar bu tesislerde kalmalarına izin verilebilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Suç işleyen çocuklara toplum yararına iyileştirici, terbiye edici, koruyucu cezalar verilmesi modern ve sistematik bir yapının gereğidir. Bu yaklaşımda yargı makamı hapis cezasından kaçınan esnek bir yapıyı önerir. Uluslararası Çocuk Hakları Pekin Kuralları bu esnekliği sağlayacak çeşitli yaptırımlar koymuştur. Bu özgürlükçü yaptırımların başlıcaları;
• Bakım, rehberlik ve gözetim kararları,
• Denetimli serbestlik,
• Kamu hizmetlerinde çalıştırma kararları,
• Mali cezalar, tazminat ve aynen iade; para cezaları ve zararların tazmini,
• Grup istişarelerine ve benzeri etkinliklere katılma kararları,
• Koruyucu aile yanına, toplumsal yaşam merkezlerine ya da diğer eğitim kuruluşlarına yerleştirme kararlarıdır.

Doğru yanıt A'dır.

Ailesi olmayıp madde kullanan ve sokağa düşmüş ergen ve yetişkin bireylere yönelik 2003 yılına kadar kısa adı UMATEM olan Uçucu Maddeler Araştırma Tedavi ve Eğitim Merkezleri tedavi hizmetleri vermekteydi. 2003’ten sonra madde kullanım yaşının düşmesi ve ailesi olan çocukların da bu tür alışkanlıklar kazanmasının artından yeni yapılanmaya gidilerek sağlık bakanlığı kuruluşları bünyesinde hizmet veren ve kısa adı ÇEMATEM
olan Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Araştırma ve Tedavi Merkezleri açılmıştır. ÇAMATEM'ler sadece ailesi olmayan ve evsiz çocuklara hizmet vermemektedir. Doğru yanıt C'dir.

Çocuk evleri; en çok 6-8 çocuğun barınıp yaşamlarını sürdürebileceği, temel ihtiyaçlarını karşılayabileceği, toplu yaşamın getirdiği olumsuzlukları yaşamadan hayatını devam ettirebileceği ev tipi kuruluşlardır. Doğru cevap C'dir.

Çocuk evleri ilk olarak çocuk grup evi adı altında Ankara İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne bağlı Çevre Eğitim Sağlık Sosyal Yardımlaşma Vakfı ile iş birliği protokolü ile 2000 yılında Ankara ilinde açılmıştır. Doğru cevap B'dir.

İhtisaslaşma durumuna göre Çocuk Destek Merkezleri altı grupta sınıflandırılmaktadır. Bunlar; suça sürüklenen çocuklara yönelik çocuk destek merkezleri, suç mağduru çocuklara yönelik çocuk destek merkezleri, sokakta yaşayan çocuklara yönelik çocuk destek merkezleri, refakatsiz sığınmacı çocuklara yönelik çocuk destek merkezleri, gebe çocuklar ve çocuk annelere yönelik çocuk destek merkezleri ve madde bağımlısı çocuklara yönelik çocuk destek merkezleridir. Doğru cevap A'dır.

İstismar fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal/psikolojik istismar ve ekonomik İstismar olmak üzere dört şekilde gerçekleşebilmektedir.  Çocuk istismarının gerçekleşebilmesi için üç faktörün bir arada olması gerekmektedir. Bunlar; uygun anne-baba, uygun çocuk, uygun zamandır.  Bunları tetikleyen dördüncü bir faktör ise kültürel toleranstır.  İstismarın aktif bir olgudur. Çocuğun beslenme, barınma, korunma, sevilme gibi temel fiziksel ve duygusal gereksinimlerinin karşılanmaması ise ihmaldir ve ihmal pasif bir olgudur. Bu durum istismar ve ihmali birbirinden ayıran en temel noktadır. Buna göre A, B, C ve E seçenekleri istismar ile ilişkilidir. D seçeneği ise ihmal ile ilişkilidir. Doğru cevap D'dir.

Suça sürüklenen çocuklar hakkında kamu hizmeti cezası kararı verilmişse kamu hizmeti cezasının infazında hükümlünün çalışmaya başlayacağı tarihteki yaşı dikkate alınır. Hükümlünün on sekiz yaşından küçük olması hâlinde çalıştırılacak iş; çocuğun bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişimi ile eğitimine engel olmayacak ve destekleyecek şekilde belirlenir. On sekiz yaşını tamamlayıncaya kadar çalışılan her iki saat bir gün sayılır. Doğru cevap B'dir.

Denetimli serbestlik uzman;  denetimli serbestlik müdürlüğünde kadrolu veya geçici olarak görev yapan psikolog, sosyal çalışmacı, sosyolog ve öğretmeni ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Çocuk eğitim evlerinin amacı 12-18 yaş gurubu arasında olup işlediği bir fiil sonucu hüküm giymiş olan çocukların yeniden eğitilerek suç ve suçun sonuçlarından arındırılıp iyi hâlli olarak topluma yeniden kazandırılmasını sağlamaktır. Çocuk, örgün üniversite eğitimi veya çıraklık eğitimine devam ediyorsa  21 yaşına kadar eğitim evinde kalmaktadır. Doğru cevap B'dir.

ÇEMATEM kapsamında yürütülen tedavi üç ayrı dönemden oluşmaktadır. İlk dönem ilişki kurma dönemidir. Bu dönemde mekâna alışma, kurallarla yaşamayı öğrenme ve tedavi ekibinin madde kullanan çocukla terapötik bir ilişkinin kurulması hedeflenmektedir. İkinci dönem değişim dönemidir. Bu dönemde motivasyon kazanma, başa çıkma yetileri, maddeden uzaklaşma sayılabilir. Üçüncü dönem ise geliştirme dönemidir. Bu dönem sosyal rehabilitasyonu, yani topluma geri dönme dönemidir.Doğru cevap C'dir.

ÇEMATEM’de tedavi en az bir ay sürmekte ve çocuğun durumuna göre kalış süresi uzamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Çocuk ve Gençlik Kapalı Ceza İnfaz Kurumu yasalarla ihtilafa düşmüş 12-18 yaş arası çocuklarla, 19-22 yaş arası gençleri bünyesinde barındırmaktadır. Buna göre 12-22 yaş arasındaki bireylere yöneliktir. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde 18 yaşını doldurmamış her kişi kanunlar karşısında çocuk olarak kabul edilmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 6/1-c maddesinde çocuk, 18 yaşını doldurmamış kişi olarak tanımlanmaktadır.