AİLE VE ÇOCUKLA SOSYAL HİZMET

Osmanlı Dönem‘inde çocuklarla ilgili hizmetler yetimhaneler, barındırma yurtları, koruma yurtları, terbiye ve ıslah evleri açmak veya düşkünlere maddi yardımda bulunmak şeklinde devam etmiştir.

Rüşt yaşı kavramı, hem ülkeler arasında hem de belirli
bir ülkedeki medeni hukuk, ceza hukuku, siyasi ve diğer dinî kurallara göre değişiklik göstermektedir (Seyyar, Genç, 2010). Türkiye’de bu yaş 18'dir.

Muhtaç çocuk; çeşitli nedenlerle beden, ruh, sosyal ve duyusal gelişimi için gerekli asgari şartlardan yoksun olan çocuktur.

anmasını sosyal hizmetlerin başlıca görevleri arasında tanımlamıştır.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 3. maddesi (b) bendine göre; muhtaç çocuk;
“Beden, ruh ve ahlâk gelişimleri veya şahsi güvenlikleri tehlikede olup;
a. Ana veya babasız, ana ve babasız,
b. Ana veya babası veya her ikisi de belli olmayan,
c. Ana ve babası veya her ikisi tarafından terk edilen,
d. Ana veya babası tarafından ihmal edilip; fuhuş, dilencilik, alkollü içkileri veya
uyuşturucu maddeleri kullanma gibi her türlü sosyal tehlikelere ve kötü alışkanlıklara karsı savunmasız bırakılan ve başıboşluğa sürüklenen çocuk, korunmaya muhtaç çocuktur.”

Psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji, sosyal hizmet alanlarında eğitim veren
kurumlardan mezun meslek mensuplarına Sosyal çalışma görevlisi adı verilir.

Danışmanlık tedbiri; çocuğun bakımından sorumlu olan kimselere çocuk yetiştirme konusunda; çocuklara da eğitim ve gelişimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yol göstermektir.

Bakım tedbiri; çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin herhangi bir nedenle
görevini yerine getirememesi hâlinde, çocuğun resmî veya özel bakım yurdu ya da
koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara yerleştirilmesidir.

Hakkında kovuşturma başlatılmış olanlar hariç, suça sürüklenen çocuklarla korunma ihtiyacı olan çocuklar hakkında uygulanacak tedbir kararlarını çocuk mahkemesi hâkimi vermektedir. Diğer seçeneklerdeki ifadeler Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevlerindendir.

Açık Tip Kurumlar: Bakıma muhtaç çocukların okul, hastane, sinema gibi ihtiyaçları toplum içinde yer alan kurumlardan sağlanmakta, bu yolla çocukların toplum ile olan bağı kuvvetlendirilmeye çalışılmaktadır. Açık kurumlar, çocukların
gelişimi açısından daha uygun bir bakım yöntemidir.

Site Tipi Kurumlar: Kışla tipi kuruluşlarda kalan çocuklardan daha az korunmaya muhtaç çocuğun kalabileceği, küçük müstakil binalardan oluşan ve eve benzeyen sitelerdir.

Çocukların korunması meselesinin devlet tarafından ilk defa düzenli bir şekilde ele alınmasına İlhanlılar Devleti’nde rastlanır. 1295-1304 yılları arasında hükümdarlık yapmış olan Gazan Mahmut Han ülkedeki çocukların terbiye ve ıslahı için yetimhaneler açmıştır. Doğru cevap D'dir.

Bugün Darüşşafaka Cemiyeti tarafından yönetilen ve finanse edilen bu okul, lise düzeyinde bir eğitim kurumudur. Yetim çocukların yanında başarılı kız ve erkek öğrenciler de imtihanla seçilerek okula alınmaktadır. Dolayısıyla B şıkkınca yer alan yalnızca yetim çocuklara eğitim verdiği yönündeki ifade yanlıştır. Doğru cevap B'dir.

2011 yılına kadar Çocuk Esirgeme Kurumu olarak çocuklara hizmet veren Himaye-i Etfal Cemiyeti, ülkemizde Kurtuluş Savaşı’nda şehit olmuş veya savaşta sakatlanmış kişilerin çocuklarını ülkeye ve insanlığa yararlı bir şekilde ve sağlıklı bir ortamda yetiştirilmeleri için, 1917 yılında İstanbul’da dernek statüsünde kurulmuş bir sosyal hizmet kurumudur. Devlet eliyle kurulan Darülhayr-ı Ali ve Darüleytamların yetersizlikleri sonucu 6 Mart 1917 tarihinde bir grup sosyal duyarlı insanın müracaatı ve hükûmetin izni üzerine oluşturulan kurucular kurulu ilk toplantısını 1 Mayıs 1917 tarihinde yapmış, 11 Ağustos 1917 tarihinde Kurum, kamuya yararlı dernek statüsünü kazanmıştır. Himaye-i Etfal cemiyeti 1935 yılında dilde sadeleşme faaliyetleri çerçevesinde Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu olarak adını değiştirmiştir. Doğru cevap E'dir.

Çocuk hizmetleri 2001 yılına kadar çocuk yuvaları, kız ve erkek yetiştirme yurtları üzerinden yürütülmüştür. Bu kışla tipi, resmî ilişkilerin yoğun olduğu kurumlar çocukları mutlu edememiştir. Bu yıldan sonra alternatif hizmetler aranmaya başlanmış ve ilk çocuk evi hizmeti uygulamaya konulmuştur. 2006 yılında sevgi evleri devreye girmiştir. Böylece yurtlara göre daha sıcak bir ortam ve daha az kişinin beraber kaldığı ev tipi hizmetlere geçilmeye başlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu 2005 senesinde çıkartılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Çocuk; kendine has ihtiyaçları ve hakları bulunan, doğduğu andan başlayarak reşit oluncaya kadar, bedeni ve ruhi yönleriyle tam olarak gelişmemiş olduğundan dolayı, özel olarak korunması gereken insandır. Korunma ihtiyacı olan çocuk: Bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan, ihmal veya istismar edilen yada suç mağduru çocuktur. Doğru cevap A'dır.

Korunmaya muhtaç çocukların kaldığı kurum tipleri kışla tipi kurumlar, ev tipi kurumlar, site tipi kurumlar ve ev tipi kurumlar olmak üzere dörde ayrılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Evlat edinilen çocuğun sahip olduğu haklar aşağıdakiler gibidir:

• Evlat edinilmiş çocuklar yasal olarak öz çocukların haklarına sahip olurlar.

• Ana ve babaya ait olan haklar ve hükümlülükler evlat edinene geçer.

• Evlat edinilen, evlat edinenin mirasçısı olur.

• Evlat edinilen küçük ise evlat edinenin soyadını alır.

D şıkkınca yer alan ifade bunlardan birisi değildir. Doğru cevap D'dir.

Şartlı Nakit Transferini 3 grupta toplayabiliriz: Şartlı gebelik yardımı, şartlı sağlık yardımı ve şartlı eğitim yardımı. Temel sağlık ve eğitim hizmetlerine erişemeyen bireyler için bu yardımlar sağlanmaktadır; gıda ve ulaşımla ilgili yardımlar Şartlı Nakit Transferi altında yer almaz. Doğru cevap C'dir.

Mahkemenin temel felsefesi şu esaslar etrafında toplanır: 1. Cezanın rehabilitasyona yönelik olması, 2. Çocuklar olgunlaşmadıkları için onlara yetişkin suçlu gibi davranılmamak, 3. Suçlu olduğu kabul edilen çocukları, ıslah edici bir kuruma yerleştirilmektense gözetim altına alınmak, 4. Çocukları sorunlarını anlayacak bir mahkemeye göndermek. B şıkkında yer alan cezanın ağırlığıyla ilgili ifade bunlardan birisi değildir. Doğru cevap B'dir.