AİLE VE ÇOCUKLA SOSYAL HİZMET

Aileyi anlayabilmek amacıyla ailenin temel özelliklerine de bakmak gerekir. Bu bağlamda ailenin temel özellikleri şöyle sıralanabilir:

Doğru yanıt E’dir.

Ailenin işlevleri en genel anlamda;

Doğru yanıt C’dir.

Ailenin işlevleri en genel anlamda;

Doğru yanıt D’dir.

Ailenin işlevleri en genel anlamda;

Doğru yanıt A’dır.

Sistem yaklaşımı, aile işlevlerini ailenin yerine getirmesi gereken “görevler” biçiminde kavramsallaştırmıştır. Sistem yaklaşımına göre, ailenin yerine getirmesi gereken görevler şöyle sıralanabilir:

Kimlik görevlerini yönlendirme: Her aile hem bireysel aile üyelerinin hem de sisteminin bütününün kimlik gelişimine yardımcı olmalıdır. Aile içinde bireyler kendileri hakkında (fiziksel, cinsel özellikleri, güçlü ve zayıf yanları gibi) bilgi edinirler. Bu bilgiler bireyin benlik kavramına hizmet eder.

Sınırları düzenleme: Bütün aileler sınırlarını kurmalı ve bunları devam ettirebilmelidir.

Sistem literatüründe ailenin iki tür sınırından söz edilir: dışsal ve içsel. Aile dışsal sınırlar ile aile sistemini diğerlerinden ayırır, aile üyeliğini belirler ve aile ile diğer sistemler arasındaki bilgi akışını düzenler. Aile tüm bunları yaparken kendi bütünlüğünü ve özerkliğini korumalıdır. İçsel sınırlar ise ailenin alt sistemleri arasındaki bilgi akışını düzenler. Bu sınırlar aile üyelerinin özerklik ve bireyselliğini etkiler. Sınırlar arasındaki tolerans az ise üyeler iç içe girer, tolerans çok ise kopukluk meydana gelir.

Ailenin duygusal atmosferini yönetme: Bu görev aile üyelerinin bakımı ve desteklenmesi ile ilgilidir. Karar verme, güç ve kontrol stratejisi de gerektirir. Etkili bir yönetim ile aile üyeleri bakıldığını, desteklendiğini hisseder, ailenin genel amaçlarını tamamlamak için iş birliği yapar ve çatışma ortaya çıktığında risk almak için istekli olurlar.

Aile yapısında meydana gelen değişimi yönetme: Açık bir sistem olan aile, yeni bilgilere tepki olarak periyodik biçimde yeniden düzenlenir. Sistem için bu, stres olarak yaşanır. Değişim gereklidir ve talep edilir. Stres, stratejilerde yeniden düzenlemeyi sağlar ve aile güncel şartlara “uyum” sağlamış olur.

Aile üyelerinin devamlılığını sağlama: Ailelerin, üyelerinin ve sistemin bütününün sağlığını artırarak ailenin fiziksel çevresini devam ettirmesi zorunludur. Aile beslenme, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları karşılama için zaman, para ve enerji kaynaklarını kullanır.

Doğru yanıt A’dır.

Sistem yaklaşımı, aile işlevlerini ailenin yerine getirmesi gereken “görevler” biçiminde kavramsallaştırmıştır. Sistem yaklaşımına göre, ailenin yerine getirmesi gereken görevler şöyle sıralanabilir:

Kimlik görevlerini yönlendirme: Her aile hem bireysel aile üyelerinin hem de sisteminin bütününün kimlik gelişimine yardımcı olmalıdır. Aile içinde bireyler kendileri hakkında (fiziksel, cinsel özellikleri, güçlü ve zayıf yanları gibi) bilgi edinirler. Bu bilgiler bireyin benlik kavramına hizmet eder.

Sınırları düzenleme: Bütün aileler sınırlarını kurmalı ve bunları devam ettirebilmelidir.

Sistem literatüründe ailenin iki tür sınırından söz edilir: dışsal ve içsel. Aile dışsal sınırlar ile aile sistemini diğerlerinden ayırır, aile üyeliğini belirler ve aile ile diğer sistemler arasındaki bilgi akışını düzenler. Aile tüm bunları yaparken kendi bütünlüğünü ve özerkliğini korumalıdır. İçsel sınırlar ise ailenin alt sistemleri arasındaki bilgi akışını düzenler. Bu sınırlar aile üyelerinin özerklik ve bireyselliğini etkiler. Sınırlar arasındaki tolerans az ise üyeler iç içe girer, tolerans çok ise kopukluk meydana gelir.

Ailenin duygusal atmosferini yönetme: Bu görev aile üyelerinin bakımı ve desteklenmesi ile ilgilidir. Karar verme, güç ve kontrol stratejisi de gerektirir. Etkili bir yönetim ile aile üyeleri bakıldığını, desteklendiğini hisseder, ailenin genel amaçlarını tamamlamak için iş birliği yapar ve çatışma ortaya çıktığında risk almak için istekli olurlar.

Aile yapısında meydana gelen değişimi yönetme: Açık bir sistem olan aile, yeni bilgilere tepki olarak periyodik biçimde yeniden düzenlenir. Sistem için bu, stres olarak yaşanır. Değişim gereklidir ve talep edilir. Stres, stratejilerde yeniden düzenlemeyi sağlar ve aile güncel şartlara “uyum” sağlamış olur.

Aile üyelerinin devamlılığını sağlama: Ailelerin, üyelerinin ve sistemin bütününün sağlığını artırarak ailenin fiziksel çevresini devam ettirmesi zorunludur. Aile beslenme, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları karşılama için zaman, para ve enerji kaynaklarını kullanır.

Doğru yanıt D’dir.

Geniş aile: Birden fazla kuşağı içinde barındıran ve akrabalık ilişkilerinin güçlü olarak yaşandığı, gelirin paylaşıldığı kalabalık aile üyelerinin oluşturduğu aile biçimidir.

Birleşik/Bütünleşik aile: Evlenen tüm oğulların eş ve çocuklarıyla baba evinde birlikte yaşamaları ile oluşan aile biçimine denir.

Doğru yanıt C’dir.

Geniş aile: Birden fazla kuşağı içinde barındıran ve akrabalık ilişkilerinin güçlü olarak yaşandığı, gelirin paylaşıldığı kalabalık aile üyelerinin oluşturduğu aile biçimidir.

Birleşik/Bütünleşik aile: Evlenen tüm oğulların eş ve çocuklarıyla baba evinde birlikte yaşamaları ile oluşan aile biçimine denir.

Doğru yanıt B’dir.

Çekirdek aile: Anne baba ve evlenmemiş çocuklarından oluşan, günümüz toplumsal yapının en çok görülen aile tipidir. Bu ailenin temel özellikleri şöyle sıralanabilir:

Doğru yanıt C’dir.

Aileler, sistemsel özelliklerine göre de sınıflandırılabilirler. Sistem yaklaşımı aileleri kapalı aileler, gelişigüzel (rastlantısal) aileler, açık aileler ve eş zamanlı (senkronize) aileler olarak dört türde ele almaktadır.

Kapalı Aileler: Genellikle “geleneksel aileler” olarak bilinirler. Ailede kararları alan bir lider ve hiyerarşik yapı söz konusudur. Ebeveynlik otoriteye dayalıdır. Bu aileler iyi işlediğinde kurallar ve sınırlar belli olur ancak aile üyelerinin kendine has özellikleri görmezden gelinir. Birey değil grup önemlidir. Ailede kontrolü sağlamak için katı kurallar konur ve daha az hoşgörü vardır. Aile üyelerinin birbirleriyle olan sınırları iç içe geçmiştir. Bu tür aileler yardım için geldiğinde beklentileri kendilerine daha çok bir “koç veya uzman” olarak davranılmasıdır. Ancak bu şekilde güvenebilirler.

Doğru yanıt E’dir.

Aile olmanın temel şartlarında birisi bireyler arasında mutlaka kan bağının bulunmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Ailenin işlevleri en genel anlamda;
• Biyolojik (üreme, cinsellik ve neslin devamı gibi)
• Sosyal (statü sağlamak, çocukların eğitimini planlamak, eğitim vermek, boş zaman
faaliyetlerini gerçekleştirmek gibi)
• Psikolojik (aile üyelerinin birbirini koruması ve karşılıklı sevgi ortamı yaratmak gibi)
• Ekonomik (ekonomik ihtiyaçları karşılamak, çalışma gibi) olarak özetlenebilir.

Doğru cevap B'dir.

İşlevlerini yerine getirebilen sağlıklı ailenin özellikleri şöyle özetlenebilir:
• Sağlıklı aileler fonksiyonlarını çok iyi yerine getirir.
• Üyeler aile iletişimden memnundur ve psikolojik olarak sağlıklıdır.
• Aile üyeleri arasında çok az çatışma vardır.
• Gelişimsel değişikliklere çok kolay uyum sağlarlar.
• Stresli olaylarla çok kolay baş edebilirler.
• Yetişkinler kendi özelliklerini korurlar.
• Şefkatli, sempatik, sıcak ve sorumluluk sahibidirler.
• Kendileri ile barışık, yaratıcı, üretken, gerçekçi ve başarılarından memnundurlar.
• Aile üyeleri kendilerini içsel olarak algılayabilir ve dışarıya açıkça, tamamen ifade edebilirler.
• Olaylara farklı açıdan bakabilirler.
• Başkalarını sempatik olarak algılayabilirler.
• Gerçekçi, esnek, yaratıcı ve problemlerini akılcı olarak çözebilirler.
• Sağlıklı ailede üyeler yaşamlarını değer ve amaçları doğrultusunda yönlendirirler.
• Aile üyelerinde farklılaşmış benlik gelişir ve bu durum da zihinsel süreçte olur.

Doğru cevap A'dır.

Aileyi üye sayısı ve bir araya geliş biçimine göre temelde büyük aile ve küçük aile olmak üzere iki kategoride inceleyebiliriz. Doğru cevap E'dir.

Gelişigüzel (Rastlantısal) Aileler: Kapalı ailelerin aksine grup yerine bireye önem verilir. Aile her üyenin ihtiyaç ve amaçlarını gözetir. Hiyerarşik değil, izin vericidir. Aile üyeleri kendi sorunlarını çözmeleri için
cesaretlendirilir bu nedenle de en büyük avantajı çocukların yaratıcılığının ve problem çözme becerilerinin gelişmesini sağlamasıdır. Ancak bu ailelerde iki önemli dezavantaj ya da zorluk vardır. Birincisi bu aileler içsel ve dışsal sınırlarını kurmada yetersizlerdir. İkincisi ise ebeveynlik becerilerinin zayıf olmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Kadın hem çocukları hem de kocası üzerinde sosyal kontrol gücüne sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de 1950’li yıllardan başlayarak çok yoğun bir iç göç sürecinin; 1960’lardan başlayarak kendisini iş gücü göçü olarak gösteren çok yoğun bir dış göç sürecinin yaşanmış olması yatmaktadır. Daha sonraki yıllarda ise yine iç göç sürecinde geniş ve çekirdek ailelerin dağılması ile tek kişilik ve tek ebeveynli hanelerin oranında çok ciddi artışlar meydana gelmiştir. 1978-2011 döneminde tek kişilik hanelerin %67 artmış olmasının arkasında iç ve dış göç süreçlerinin bir katkısının bulunduğu anlaşılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Türkiye’de aile yapısının dönüşümü sürecinde etkili olan üç önemli gelişme söz konusudur. Bunlar:
Sosyoekonomik değişim
Demografik dönüşüm
Düşünsel değişim

Doğru cevap B'dir.

Yapısal aile yaklaşımında sınırların geçirgenliği ve derecesine göre üç tür aile tanımlanmıştır. Bunlar; alt-sistemler arasında katı sınırların olduğu “kopuk” aileler, belirgin sınırların olduğu “fonksiyonel/sağlıklı” aileler ve belirsiz sınırların olduğu “iç içe” ailelerdir. Doğru cevap D'dir.

Radikal feministler ataerkilliği, “Erkeklerin güç ve ekonomik imtiyaza sahip oldukları sistem” şeklinde açıklamakta ve ataerkilliği sosyal, tarihsel ve politik güç olarak görmektedir. Cinsiyet eşitsizliği, ataerkil
sistemin bir sonucudur ve sosyal eşitsizliğin ilk şeklidir. Doğru cevap C'dir.