AİLE VE ÇOCUKLA SOSYAL HİZMET - Deneme Sınavı - 4

Eşitlik-ayrım gözetmeme ilkesine göre kanun önünde, politikalarda ve uygulamalarda eşitlik ve ayrım gözetmeme, tüm insanlar için temel haklardan birisidir. Bu ilke, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi başta olmak üzere birçok uluslararası sözleşmede yer almış ve hatta eşitlik bakışı, bu sözleşmelerin temelini oluşturmuştur.

Katılım, çocuğun kendini etkileyecek kararlara dâhil olması için güçlendirilmesini ve kapasitesinin artırılmasını teşvik eden bir süreçtir. Katılım ayrıca kendini ve düşüncelerini
ifade etme özgürlüğünü ve temel sivil hakları içerir (The State of the World’s Children,
2009, s. 15). Çocuğun katılım hakkı, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12. maddesinde aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir.
Madde 12 – Her çocuk, kendisini ilgilendiren herhangi bir konu ya da işlem sırasında
görüşlerini serbestçe ifade etme, görüşlerinin dikkate alınmasını isteme ve katılma hakkına
sahiptir.

Risk altındaki çocuk, fiziksel ve psikolojik gelişimleri ve kişisel güvenliği tehlikede olan;
ana babasız, bakıcısı tarafından terk edilmiş; fuhuş, dilencilik, alkollü içkiler veya uyuşturucu madde kullanma gibi sosyal tehlikelerle ve kötü alışkanlıklara karşı savunmasız
bırakılan çocuk olarak tanımlanabilir.

D şıkkı doğrudur.  Çocuk “daha erken yaşta ergin olsa bile, on sekiz yaşını doldurmamış kişiyi” ifade etmektedir.

Sokaktaki çocuklar çoğunlukla harçlıklarını çıkarmak, aile geçimine katkıda bulunmak ve bazen de tek başına ev geçindirmek amacıyla sokakta çalışan çocukları ifade etmektedir. Yere göre değişmekle birlikte sokakta görülen çocukların çoğu bu gruptandır ve çoğunlukla erkektir. Sokağın çocukları ise ailesi olmayan, evden kaçmış ya da atılmış veya da terk edilmiş, sürekli olarak sokaklarda başı boş dolaşan, yaşayan ve çalışan çocukları ifade etmektedir

B şıkkı doğrudur. Çocuk hakları, “çocukların yaşları, güçleri, konumları ve içinde yaşadıkları koşullara bağlı olarak haksızlığa uğramalarının kolay olması dolayısıyla, toplumsal tehdit ve sömürüden kurtarılmaları ve uzak tutulmaları amacıyla tüm dünyada geçerli olması gereken kararlar demeti”dir tanımı Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'de yer almaktadır.

Çocuk haklarının yaşama geçmemiş olması v.b. nedenlerle sokağa itilen çocuk sayısı her geçen gün artmaktadır.

Sokak Çocuklarının Korunması ve Rehabilitasyonu İçin Sosyal
Hizmet Uygulamaları aşağıdaki gibidir:
• Ebeveyn bilinçlendirilmesi
• Ailedeki çalışmayanlara iş imkanı sağlama
• Yaşı çalışmak için uygun olan çocuklara meslek edindirme
• Koruyucu aile uygulaması
• Çocuk ve gençlik merkezleri
• Toplumla Çalışma Uygulamaları
• ALO 183
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Sokakta Yaşayan/Çalıştırılan Çocuklara Yönelik Hizmet Modeli

B şıkkı doğrudur. A şıkkı yanlıştır. Çocuğun yaşam hakkını ve var olmak için gereken temel ihtiyaçlarını vurgulayan hakka hayatta kalma hakkı denir. C şıkkı yanlıştır. Çocukların her türlü istismar, ihmal ve sömürüden korunmalarını gerektiren hak korunma hakkıdır. D ve E şıkkı yanlıştır. Çocukların görüşlerini ifade etme ve yaşamlarını etkileyen konularda söz sahibi olma  hakkına katılım hakkı denir.

Son olarak toplumla ilgili risk faktörleri ise şu şekildedir:
• Yoksulluk
• Sosyal eşitsizlikler (cinsiyet ile ilgili eşitsizlikler: kız çocuklarının okula gönderilmemesi,
• 13-14 yaşında evlendirilmeleri vb. o toplumda uygulanan ve normal kabul edilen
durumlar
• Korunmaya yönelik yasa olmaması veya uygulanmasındaki aksaklıklar
• Çocuğa verilen değerin az olması
• Organize şiddet (silahlanma, suç hızında artma, büyük sosyal çatışmalar, iç ve dış
savaş çocuk istismarının yaşanmasını kolaylaştıran faktörlerdendir.
• Şiddetin sosyal kabul edilebilirliğinin artması (dayak cennetten çıkmadır vb.)
• Kültürel normlar (kadın ve erkeklerin rolleri, ebeveyn-çocuk ilişkileri ve aile içi
ilişkilerin gizliliği ile ilgili kültürel normlar, ailelerin tercihlerini belirleyen kültürel
değerler ve ekonomik güçler)
• Çocuk-aile politikaları (ebeveynin çocuğu terk etmesi, annenin çalışması, çocuğun bakımının sağlanamaması vb.)
• Sosyal bağlantılar ve komşuluk ilişkilerinin düşük olması

Çocuk evleri; en çok 6-8 çocuğun barınıp yaşamlarını sürdürebileceği, temel ihtiyaçlarını
karşılayabileceği, toplu yaşamın getirdiği olumsuzlukları yaşamadan hayatını devam ettirebileceği ev tipi kuruluşlardır. Bu uygulama kendine güvenen, geleceğe güvenle bakabilen, kendisini buna hazırlayan, gelecek kaygısını en aza indirgemiş, arkadaşlık, komşuluk ve mahalle gibi kavramları öğrenebilecek, toplumla iç içe ve toplumun gerçeklerini bilerek ayakları üstüne basabilen bir gençlik yetiştirilmesi amacıyla oluşturulan yeni bir bakım modelidir.

Çocuk evlerinin amacı, korunmaya muhtaç çocukları toplu yaşamın getirdiği olumsuzlukları
yaşamadan, topluma yararlı kişiler olarak yetiştirmektir.

D şıkkı doğrudur. A şıkkı yanlıştır. Çocuk mahkemesi tek hâkimden oluşur. B şıkkı yanlıştır.  Bu mahkemeler “çocuk mahkemesi” ve “çocuk ağır ceza mahkemesi” olarak kurulmuştur. C şıkkı yanlıştır. Çocuk mahkemesi, hem suç öncesi koruma, hem de suç sonrası güvenlik tedbirleri ile cezalandırma yönlerini birlikte düzenlemiştir. E şıkkı yanlıştır. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi, bir başkan ve iki üye ile toplanır.

C şıkkı doğrudur.  Sulh hukuk mahkemesi, kamu vesayetinde vesayet makamı olarak görev yapar. Bir kişinin vesayet altına alınmasına, çocuğun veya kısıtlı adayın yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesi (vesayet makamı) karar verir. Sulh hukuk mahkemesi, vasi atanmadan önce, kısıtlanması istenen kişinin fiil ehliyetini geçici olarak kaldırıp ona bir temsilci atamak dâhil olmak üzere gerekli tedbirleri alır.

E şıkkı doğrudur. Aile mahkemesi, eşleri evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri konusunda uyararak, gerektiğinde uzlaştırmaya; ailenin ekonomik varlığının korunmasına veya evlilik birliğinden doğan mali yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin gerekli önlemleri almaya; aile bireylerinden birini resmi veya özel sağlık veya sosyal hizmet kurumlarına, huzur evlerine veya benzeri yerlere yerleştirilmesine, bir meslek edinme kursuna veya uygun görülecek bir eğitim kurumuna devam etmesine, Ailedeki küçükler hakkında; bakım ve gözetim yükümlülüğü olan kimsenin nafaka ödemesine; bedensel ve zihinsel gelişimi tehlikede bulunan veya manen terk edilmiş halde kalan küçüğü, ana ve babadan alarak bir aile yanına veya resmi ya da özel sağlık kurumuna veya eğitimi güç çocuklara mahsus kuruma yerleştirmeye yetkilidir.

Adalet Bakanlığı, çocuk adalet sisteminde görev yapan kurumlar arasında koordinasyonu sağlar

A şıkkı doğrudur. Türk Ceza Kanununda, çocuğun yaşının küçük olması, çocuğun cezalandırılmasını önlemek için sınır olarak yer almaktadır. Türk Ceza Kanunu’nun 31. Maddesinde; “bir fiil işlediği sırada 12 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında ceza kovuşturması yapılamaz, ancak, bu çocuklara özgü güvenlik önlemleri uygulanabilir” denilmiştir. Yaş, ceza kanununda çocuklar için önem arz etmektedir.

A şıkkı doğrudur.  Yasanın belirlediği bazı durumlarda ömür boyu hapis cezası ağırlaştırılmış biçimde uygulanmaktadır. Ağırlaştırılmış biçimde ömür boyu hapis cezasına çarptırılmanın nedenlerinden biri de; kasten adam öldürme suçunun, çocuğa ya da beden ya da ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan bir kişiye karşı uygulanmasıdır.

Cinsel suçlar; bir kimsenin vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi şeklinde ele alınmaktadır. Türk Ceza Kanunu, bu konuda çocuklara karşı işlenen suçları ayrı bir maddeyle düzenleyerek çocuğu cinsel yönden istismar eden kişilerin hapis cezası ile cezalandırılması gerektiğini ifade etmektedir. “On beş yaşını tamamlamamış veya tamamlamış olmakla birlikte fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş çocuklara karşı geliştirilen her türlü cinsel davranış” cinsel istismar kapsamında değerlendirilmektedir.

B şıkkı doğrudur. A şıkkı yanlıştır.  Sözleşmede, çocuk haklarının içeriğinde hem çocuklara özgü haklar hem de çocukların insan haklarının genelinden eşit biçimde yararlanmasını sağlamak için alınacak tedbirler yer almaktadır. C şıkkı yanlıştır. Sözleşme 26 Ocak 1990 tarihinde imzaya açılmış ve imzaya açılışının ilk gününde 61 ülke tarafından imzalanmıştır. D ve şıkkı yanlıştır. Sözleşme 26 Ocak 1990 tarihinde imzaya açılmış ve imzaya açılışının ilk gününde 61 ülke tarafından imzalanmıştır. Türkiye Sözleşmeyi imzalayan 43. ülke olmuştur. Sözleşme, şu an 193 ülke tarafından imzalanmış durumdadır ve bu sayı diğer tüm insan hakları belgelerine atılan imzalardan daha fazladır.