AİLE SAĞLIĞI

Tarama yapılacak sağlık problemi toplumun önemli bir sağlık problemi olmalı, sık görülen, toplumu tehdit eden ve en fazla ölüme sebebiyet veren sağlık problemleri tarama programlarına alınmalıdır.

Influenza risk grubundaki erişkinlerde, yıllık yapılması gereken aşılardan biridir. Bakınız Tablo 8.2, sayfa 158.

Deliryum: Dikkat ve hafıza bozukluğu

Akılcı ilaç kullanımı, birçok ülkede aktif olarak uygulanmaktadır. Antibiyotik grubu başta olmak üzere, ilaçların aşırı ve yanlış kullanılmasının önüne geçilerek, ilaç direncinin, ekonomik kaybın ve ilaçların yan etkilerinin azaltılması amaçlanmaktadır. Akılcı İlaç Kullanım ilkeleri: • Etkinliği, uygunluğu ve güvenliği içermelidir. • Tedavide doğru tanı esastır. • İlaçlar; doğru ilaç, doğru süre, doğru uygulama yolu ve doğru dozda kullanılmalıdır. • Tedavinin başarısı, yan etkiler ve hasta uyumu değerlendirilmelidir. • Çok zaman ilaç etkileşimleri öngörülebilmelidir. • Tedavinin; maliyeti ve gerçekleşebilirliği mutlaka değerlendirilmelidir.

Yaş grubu Kaza Tipleri

Fiziksel erişilebilirlik, çevreyi her kullanıcının eşit ve aynı şekilde kullanmasını desteklemelidir. Fiziksel erişilebilirliğin kapsamı, mevcut kanun ve yönetmeliklerin karşılanmasının yanında, bunun yeterli olmayacağı görüşü ile “kapsayıcı tasarım” ve “evrensel tasarım” gibi kavramlarla genişletilmiştir. Bu kavramlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin de imzalayarak taraf olduğu Birleşmiş Milletler‘in konu ile ilgili sözleşmesinde yer bulmuştur.

Çevresel koruyucu sağlık hizmetleri çevreyi olumlu hale getirir. Bu hizmetler arasında atıkların zararsız hale getirilmesi, yeterli ve temiz su sağlanması, gıdaların kontrolü, çevre kirliliğinin önlenmesi sayılabilir.

Kontrole gelen bireye, hastalıklardan korumak ve erken tanı sağlamak için en uygun kanıtlar çerçevesinde PSM uygulanması yapılması önemlidir. Bu uygulama çeşitli testlerin yapılmasını içerebileceği gibi daha çok muayene etme (boy, kilo, tansiyon ölçümü gibi), danışmanlık verilmesi (sigara, alkol, kazalar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi), aşı yapılmasından ve kanser taramalarından (kolon, meme, serviks, prostat kanseri gibi) oluşan niteliktedir.

KEMOPROFİLAKSİ
Aspirin 
Östrojen
Folat 
Kalsiyum
Polivitamin 
Demir

İkincil Koruma: Genellikle belirti, bulgu ve işlev bozukluğuna yol açmamış, ancak vücutta oluşmuş hastalıklara yöneliktir. Bu klinik öncesi durumlar, genelde taramalarla saptanır. Erken tanı ile hastalığı tedavi etmeyi, ciddi sonuçları önlemeyi hedefler. Hastalığın başlangıcından tanıya kadar olan dönemi içerir ve hastalık prevalansını azaltmayı hedefler. Kolayca saptanabilen ve tedavi edilebilen hastalıklarda mümkündür. Mamografi uygulaması ikincil korumaya örnektir.

Akılcı ilaç kullanımı, birçok ülkede aktif olarak uygulanmaktadır. Antibiyotik grubu başta olmak üzere, ilaçların aşırı ve yanlış kullanılmasının önüne geçilerek, ilaç direncinin, ekonomik kaybın ve ilaçların yan etkilerinin azaltılması amaçlanmaktadır.

İlk beş yılda önerilen taramalar şunlardır:
• Fenilketonüri,
• Hipotiroidi,
• Biotidinaz eksikliği,
• Görme ve işitme taramaları,
• Gelişimsel kalça displazisi,
• Anemi,
• Hiperlipidemi,
• Kan basıncı taramaları

• Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
• Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak,
• Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,
• Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek,
• Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak,
• Periyodik sağlık muayenesi yapmak,
• Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek,
• Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek.
• Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
• Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,
• Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,

Bir veya daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanının aile hekimliği hizmeti verdiği sağlık kuruluşuna denir. Herkes aile hekimliği hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir. Bir aile hekimine kayıtlı olmayan kişiler, kendilerine en yakın aile sağlığı merkezine, toplum sağlığı merkezine ya da il halk sağlığı müdürlüğüne müracaat ederek bir aile hekimine kayıt yaptırabilirler. İkamet ettiği bölgeden ayrılan kişiler isterlerse aile hekimlerini değiştirebilirler. Tercih edilen aile hekimine doğrudan başvurarak veya toplum sağlığı merkezine müracaat ederek bu talebi belirtmek yeterlidir. Ancak kişi kendi talebiyle seçtiği aile hekimini 3 aydan önce değiştiremez. Aile Hekimlerine kaydolmak ve sağlık hizmeti almak için sağlık sigortası gerekmemektedir. Muayene, aşılama, enjeksiyon, pansuman, birinci basamakta yapılan tahlil ve film hizmetleri tamamıyla ücretsizdir. Bu işlemler için herhangi bir sosyal güvence aranmamaktadır. Yazılan reçeteler ise kişilerin sosyal güvencesinin durumuna göre ödenmektedir. Aile hekimi izine ayrıldığında yerine bakacak bir aile hekimi olacaktır. Bu durum aile hekiminin görev yaptığı sağlık merkezinin görünür bir yerinde ilan edilir. Misafir olarak bulunulan ikametgâh dışı bölgelerde o bölgedeki aile hekimine ücretsiz olarak muayene olunabilir.

Aile hekimliği, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmakla ilgili uygulamaları kapsamaktadır.

İkinci madde aile hekimlerinin görevleri arasında değildir.

Fenilketönüri ve kan basıncı taramaları erken dönemde yapılması gereken taramalardır.

Doktor A şakında sıralanan basamakları takip etmelidir.

Çocuklarda yutma kazaları daha küçük yaşlarda görülmektedir.