AİLE SAĞLIĞI

Sağlık sektöründe sağlık hizmetleri, kamusal ve özel organizasyonlar ile sivil toplum kuruluşları tarafından sunulmaktadır

Türk sağlık sektörü içinde sağlık hizmetlerinin sunumu, birinci basamak, ikinci basamak ve üçüncü basamak sağlık hizmetleri şeklinde sınıflandırılabilmektedir.

Çevresel koruyucu sağlık hizmetleri çevreyi olumlu hale getirir. Bu hizmetler arasında atıkların zararsız hale getirilmesi, yeterli ve temiz su sağlanması, gıdaların kontrolü, çevre kirliliğinin önlenmesi sayılabilir.

Kişiye Yönelik Sağlık Hizmetleri: Aşılama, beslenmeyi düzenleme, teşhis ve tedavi, aşırı doğurganlığın kontrolü, ilaçla koruma, kişisel hijyen ve sağlık eğitimi hizmetlerinden oluşmaktadır.

Koruyucu sağlık hizmetleri, çevre sağlık koşullarının düzeltilmesi, halkın sağlık konusunda eğitilmesi, bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi, beslenme koşullarının geliştirilmesi, ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması gibi konuları kapsamaktadır

Türk Sağlık Sisteminde iki farklı sigorta sistemi bulunmaktadır:
 Genel Sağlık Sigortası

Sağlık Sigortası

Periyodik muayenede değerlendirilmesi gereken başlıca risk bileşenleri; beslenme, fiziksel aktivite, madde kötüye kullanımı, yaralanma riskleri, tütün kullanımı, kalsiyum alımı, folik asit, güneş maruziyeti, ağız sağlığı, ilaçlar/çoklu ilaç kullanımıdır.

Koruyucu bakımın risk değerlendirmesinde kronik hastalıklar önemli yer tutar.

Ara risk faktörleri; artmış kan lipitleri, yüksek kan şekeri, yüksek kan basıncı, aşırı şişmanlık/obezite

Korunma; hükümetler, yerel topluluklar, sivil toplum örgütleri, kitle iletişim araçları, dini, kültürel ve eğitsel örgütlerin, sağlık kurumlarının ve sağlık çalışanlarının birlikte yapması gereken bir iştir. İki temel koruma stratejisi vardır; birincisi “toplum stratejisi”, diğeri ise “yüksek risk stratejisi”dir.

Koruyucu hizmetler, hastalık ortaya çıkmadan önce alınan her türlü önlem ve mücadeleyi içerir. Koruyucu sağlık hizmetlerinin tüketimi sonucu ortaya çıkan fayda, onu tüketen dışında toplumun diğer üyelerine de yarar sağlamaktadır. Dolayısıyla koruyucu hizmetler, sosyal faydası özel faydasından yüksek bir sağlık hizmetidir. Anne ve çocuk sağlığı, aile planlaması, hastalanma riski taşıyan grupların aşılanması, dengeli beslenme koşullarının oluşturulması, gıda denetimi ve kontrolü gibi hizmetlerden oluşmaktadır.

Toplumsal anlamda sağlığı etkileyen ana faktörler ise;
• Sosyal ve ekonomik durumlar; yoksulluk, çalışma durumu, aile yapısı vb.
• Çevresel faktörler; iklim, hava kirliliği vb.
• Kültürel faktörler; alışkanlıklar, kurallar, değerler vb.
• Kentleşme; barınma imkânları, ürünlere ve servislere erişim sağlama imkânları.

Alma-Ata ruhu, 1986’da Ottawa’da Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözleşmesi’nde ileriye götürülmüştür. Sözleşme, sosyal adalet ve hakkaniyeti, sağlığın ön koşulları, destek ve arabuluculuğu, bu koşulların karşılanmasına yönelik süreçler olarak yeniden onaylamıştır. Böylelikle yeni bir halk sağlığı hareket hedefi belirlenmiştir. Bu hedefin ifade edildiği beş eylem alanı tanımlanmıştır:

• Sağlıklı halk politikası oluşturmak,
• Destekleyici çevreler yaratmak,
• Kişisel becerileri geliştirmek,
• Topluluk eylemini güçlendirmek,
• Sağlık hizmetlerini yeniden yönlendirmek.

Primordiyal Koruma: Risk faktörlerinin kendisinin önlenmesidir. Risk faktörlerinin geliştiği sosyal ve çevresel koşulların değiştirilmesi ile başlayarak, yüksek riskli çocuk, ergen ve genç erişkinlerde devam eder. Riskli davranışların başladığı çocukluk çağında başlar, anne, baba, öğretmenler ve akran gruplarından faydalanır. Yerel ve ulusal fiziksel aktiviteyi artırma programları primordiyal korumaya örnektir.

Sağlıklı ve doğru beslenme dört ana kavramla açıklanabilir:

Dengeli beslenme

Yeterli beslenme

Çeşitli türde gıdaları tüketme

Sağlığa zararlı gıdalardan kaçınma.

Akılcı İlaç Kullanım ilkeleri:

Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek aile hekiminin görevleri arasındadır.

Kazalar, insan iradesinden bağımsız olarak ortaya çıkarlar. Beklenmeyen, ani ve çabuk beliren bir dış güç etkisiyle oluşarak fiziksel ve/veya mental hasarlara yol açabilirler.

Çocuk sağlığı izlemi, temel olarak aşağıdaki basamakları içermektedir.

1. Görüşme ve öykü
2. Aile/çevre-çocuk ilişkisinin gözlenmesi
3. Fizik muayene
4. Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi
5. Bağışıklama
6. Taramalar
7. Sağlık eğitimi ve danışmanlık
8. Annenin soruları ve özetleme
9. Randevu belirleme

Kurumun/örgütün ya da bireylerin hedeflerini tehdit eden, önlemek için zamanın kısıtlı olduğu, ortaya çıktığında karar vericileri zarara sokan ve yüksek oranda stres yaratan durumlar kriz olarak tanımlanır.