AİLE SAĞLIĞI

Normal bir kişinin bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerinden belirli bir oranda ve sürekli olarak kalıtımsal ya da sonradan olma herhangi bir noksanlık sonucu kişinin gereklerine uyamama durumuna engellilik denir.

Bir hastalığın gidişi sırasında hastalığa eklenen ve hastalığı ağırlaştıran tabloya komplikasyon denir.

Minnet duygusu hasta kişilerde çoğunlukla görülen duygu hallerinden biri değildir.

Hastaya açık uçlu sorular sorarak iletişim kurmak onu anlamayı esas alan bir iletişim şeklidir.

Sağlık çalışanlarının görme engelli bireylerle iletişim kurarken dikkat etmesi gereken- ler, yetişkin hastalar ve çocuk hastalar için ayrı ayrı ele alınabilir. Görme sorunlu yetişkin birey ile iletişim kurarken dikkat edilmesi gerekenler şunlardır: Sağlık çalışanı hasta odaya girdiğinde kendi ismini vererek konuşmaya başlamalı ve hastaya ismiyle hitap etmelidir. Aksi hâlde hasta kiminle konuşulduğunu anlamayabilir. Konuşurken “görmek” ya da “kör” gibi kelimeleri kullanmaktan çekinilmemeli ve hastanın yanından ayrılacağı zaman hasta sözlü olarak bilgilendirilmelidir. Aydınlatma uygun bir şekilde sağlanmalıdır. Yazılı bilgi hastanın soru sormasına fırsat bırakarak sözcüklerle kesin ve anlaşılır biçimde izah edilmelidir. El ile işaret etmenin ya da göze hitap eden işaretler kullanmanın yararı yoktur. Girişim uygularken ayrıntılı bilgi verilmelidir. 
Kapılar yarı açık bırakılmamalı ve hasta odanın ortasında yalnız bırakılmamalıdır. 
Odadan ayrılırken hastaya bilgi vermelidir.

Sesin gırtlak üstü düzenekte yer alan organlar yardımıyla konuşma sesleri olarak şekillendirilip üretilmesine artikülasyon denir.

Konuşma sorunlu hastalarla konuşurken yüksek sesle konuşmaya gerek yoktur.

İşitme kaybı koklea ve daha sonraki bölümleri içeriyorsa sensörinöral işitme kaybı olarak tanımlanır.

Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan işitme bozukluklarına presbikuzi denir.

IQ testlerinde 20-25 değerinin altında olanlar ileri düzey zihinsel gelişme geriliği olan hastalar olarak değerlendirilir .

Görme engeli doğuştan olabildiği gibi hayatın çeşitli dönemlerinde geçirilen hastalık, kaza vb. sebepler ile de olabilmektedir. Görme engellilerin yaygınlığı, yukarıda bahsedilen tanımlara ve yaşa göre değişmektedir. Körlüğün yetişkinler arasındaki yaygınlığı, okul çağındaki çocuklar arasındaki yaygınlığından 10 kat fazladır. Çocuklar arasındaki körlük oranı binde 1’dir. Ayrıca yaşlanmanın bir uzantısı olarak gözün tüm dokularında gelişen hasarlar birtakım anatomik ve fonksiyonel değişikliklere yol açmaktadır. Katarakt, yaşlı insanların görme problemlerinin en sık nedenidir. Görme engelli bireylerin çevrelerini algılamaları ve bilgi toplamaları sağlam kalan duyularına dayalıdır. Doğru seçenek (E)dir.

Doğru seçenek (D)dir.

Sağlık çalışanlarının konuşma sorunlu hasta ile iletişim kurarken dikkat etmesi gerekenler şu şekilde özetlenebilir: Mümkün olduğunca yavaş ve akıcı konuşmalı, yüksek sesle konuşmamalı, tıbbi terimler kullanmamalı, kısa ve yoğun açıklamalar yerine, söylenmek istenen şey uzun açıklamalar şeklinde ifade edilmeli, hastada kafa karışıklığına yol açabilecek örnekler verilmemeli, açıklamakta zorlanıldığı zaman resim ve modeller kullanılmalı, hiçbir zaman bir seferde çok fazla bilgi verilmemelidir. Doğru seçenek (C)dir.

Dış kulak yolu ve orta kulak kaynaklı patolojiler nedeniyle oluşan işitme kaybı, iletim tipi işitme kaybıdır.

Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan işitme bozukluklarına “Presbikuzi” denilmektedir. Doğru seçenek (D)dir.

Santral işitme kaybında problem beynin korteks adı verilen bölgesindedir. Doğru seçenek (B)dir.

“Akıcılık bozuklukları” konuşmanın akışında ortaya çıkan bozukluklardır. Kekemelik konuşmanın akışını ve pürüzsüzlüğünü bozan bir iletişim bozukluğudur.  Kekemelikte konuşmanın akışı  ses ve hece yinelemeleri, sözcüklerin parçalanması, sesleri uzatmalar, hava akımının veya ses teli titreşiminin durması ile sekteye uğrar. Kekelemeye göz kırpma, tikler, dudak ve yüz hareketleri, kafa hareketleri, nefes alma davranışları ya da yumruk sıkma gibi motor davranışlar eşlik edebilir. Doğru seçenek (E)dir.

"“Zor görüşme” en dar anlamda hekimin bilinçli olarak hastasına, yaşamını tehdit eden, olasılıkla kötü gidişli, tam olarak iyileştirilemez bir hastalığı bulunduğunu bir görüşme ile açıklamasıdır. Daha geniş anlamda ise hastanın kendi varlığını tehdit eden, tam olarak iyileştirilemez bir hastalığı olduğunun bilincine varacağı görüşmedir. Buna hastanın geleceğe bakışını olumsuz etkileyen dramatik ve olumsuz ya da kötü haberin verilmesi de denilebilir. Zor görüşme, verilecek mesaj nedeniyle daima zordur ve tartışmasız olarak hekimlik mesliği kapsamında bir faaliyettir. Hekim bakış açısıyla aydınlatma görüşmesinde hastanın iyiliği ön plandadır. Hekim hastasını gerekli gördüğü muayene ya da tedaviye hazırlamak ve motive etmek isteğindedir. Hukuk açısından hekimin aydınlatma yükümlülüğü kişilik hakkından kaynaklanan hastanın kendi hakkında karar verme hakkının gereği olarak tanımlanır. Doğru seçenek (A)dır.

Bilgi verirken dikkat edilecek iletişim kuralları şöyle sıralanabilir: • Bir görüşme odasına giderek veya hasta odasının kapısını kapatarak hastada konuşma ortamının özel olduğu duygusu oluşturulmalıdır. Ortamda açık radyo veya televizyon varsa hastadan izin alınarak kapatılmalıdır. Oturarak konuşulmalı ve hasta ile hekim arasındaki mesafe 1 metre kadar olmalıdır. Görüşme odasında kâğıt mendil bulunmalıdır. • Hekim bilgi verdikten sonra hastayı cesaretlendirici ve güven artırıcı yöntemler kullanarak hastaya onu dinlemeye ve ona bilgi vermeye istekli olduğunu hissettirmelidir. Bu nedenle hastaya açık sorular sorma, anlatmaya istekli olan hastalarda sessizliği tercih etme ve aktif dinleme yöntemleri kullanılabilir. Ayrıca sosyokültürel düzeyi düşük olan hastalar kötü haber konuşulurken soru sorma, kendini ifade etme ve tercihlerini paylaşma konusunda sağlık çalışanları tarafından desteklenmelidir. • Hekim sakin bir pozisyonda oturmalı, kullandığı sözcükler ile beden dilinin uyumlu olmasına dikkat etmelidir. Yüz yüze, göz temasını sürdürerek, sakin ve kendinden emin konuşmalı ve hastaya acelesi olmadığını, ona zaman ayıracağını hissettirmelidir. • Tıp dili mümkün olduğunca az kullanılmalıdır. • Bilginin yalnız başına ya da yakınları ile birlikte verilmesi hastanın tercihine bırakılmalıdır. • Hastanın içinde bulunduğu ruhsal durumu baskı altına alınmamalıdır. Örneğin ağlıyorsa tedavi ekibi tarafından doğal karşılanmalı ve durumunun anlaşıldığı hastaya ifade edilmelidir. • Hastaya endişelerini tartışarak gerçekçi bir güven verilmelidir. Buna göre doğru seçenek (E)dir.

Kronik hastalıklar genel olarak şu başlıklar altında sıralanabilir: • Metabolik hastalıklar (Diyabet), • Kas iskelet sistemi hastalıkları (Juvenil romatoid artrit, osteoporoz), • Nörolojik hastalıklar, • Kan hastalıkları (Eksikliklere bağlı kansızlıklar, pıhtılaşma bozuklukları vs), • Kalp hastalıkları, • Hipertansiyon, • Onkolojik hastalıklar (Lösemiler, lenfoma, akciğer kanseri vs), • Solunum hastalıkları (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, Astım, Kistik fibrosis), • Diğer (Bulaşıcı sarılık, AIDS ve HIV). Doğru seçenek (E)dir.