AİLE SAĞLIĞI

Hekim– hasta yakını ilişkisini olumsuz yönde etkileyecek ve genel olarak kabul görmüş iletişim engellerinin varlığı inkâr edilemez. Bunlar ise şöyle görülebilir:
a. Tıbbi detaylardan bahsetmek: Hasta yakınlarının zihnini karıştırmaya neden olacak tıbbi detaylardan sakınmak gereklidir. Buradaki temel nokta hastanın durumunu genel olarak açıklamaktır. Daha sonra hasta yakınının soruları varsa daha ayrıntılı bilgi vermek yerinde olacaktır.

Hastanın test sonuçları, teşhisi, prognozu ve terminal döneme ilişkin bulgularını kapsayan görüşme, 45 dakikadan fazla bir süreyi gerektirir. Hasta yakınının hazırlıksız oluşu bu sürenin uzamasına neden olacaktır. Görüşmenin bölünmeden, kesintiye uğramadan sürdürülebileceği en uygun zaman dilimi tercih edilmelidir.

Mobil telefon gibi görüşmeyi bölecek engeller ortadan kaldırılır. Özel ve sessiz bir oda tercih edilir. Ölüm bilgisini koridorda vermek doğru kabul edilmemektedir.

Kısa ve öz konuşmak: Gereksiz bilgi ve detaylardan sakınmak doğru olacaktır. Yoğun detay içeren bilgi konuşma süresini uzatacağından hasta yakınının soru sormasını engelleyebilmektedir.

Duraklamak: Anlatılacakları toparlamak adına ara sıra duraklamak, nefes almak gereklidir. Böylelikle hasta yakınına soru sorma fırsatı sunulmuş olacaktır.

Etkin dinlemek: Dinleme becerisi sağlıklı iletişimin temelini oluşturur. Telefon
aracılığı§yla gerçekleştirilen iletişimde mekânsal farklılık nedeniyle dinlemek daha fazla önem taşır.

Gülümsemek: Gülümseyiş ses tonundan hissedilir. Ses tonu; duygu, düşüncelerin yansıtılması imkânı sağlar. Ancak hasta yakını üzgünse konuşma sırasında gülümseme doğru olmayacaktır.

Bu durumda III. ve IV. maddeler yanlıştır.

Hasta yakınlarının bilgi edinmeye yönelik tercih ettikleri bir diğer kanal e postadır. E-posta aracılığıyla etkin iletişim sağlamak adına dikkat edilmesi gereken unsurlar aşağıda belirtilmiştir:
1. Yazmadan önce düşünmek: Anlam karmaşasına neden olacak ifadelerden kaçınmak gereklidir. Aktarılmak istenen içerik paylaşılmalıdır.
2. Amaca uygun kullanmak: Yüz yüze ya da telefonla görüşmenin uygun olmadığı durumlarda e-posta tercih edilmelidir.
3. Reklam içeren materyallerden sakınmak: Hasta yakınlarını bir ürün ya da kuruma yönlendirecek içeriklerden sakınmak gereklidir.
4. Kurumsal e-posta adresini kullanmak: Hizmet verilen kuruma ait e-posta adresi tercih edilmelidir.
5. Büyük harflerden sakınmak: Büyük harfleri sadece cümle başlarında kullanmak gereklidir. Tüm cümleleri büyük harflerle yazmak hasta yakınına bağırmak anlamına gelebilecektir.

6. İmla kurallarına uygun yazmak: Sözcükleri ve noktalama işaretlerini yerinde ve doğru biçimde
kullanmak gereklidir.
7. İletişim bilgilerini eklemek: E-postanın sonuna isim, unvan ve iletişim bilgilerini eklemek yerinde olacaktır.

Bu durumda I. ve II. maddeler doğru değildir.

Huzurevleri ile huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri yönetmeliğine göre “Yaşlı, 60 yaş ve üzerindeki sosyal ve/veya ekonomik yönden yoksunluk içinde olup, korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç olan kişi” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Gerontoloji, yaşlanmanın nedenlerini ve sonuçlarını inceleyen, bedensel, ruhsal ve toplumsal yönlerini araştıran bir bilim dalı olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Yaşlı nüfusun genel nüfus içindeki payına göre, toplumlar, genç ya da yaşlı toplum olarak yorumlanır. Bir toplumda 65 yaş ve üzeri kesimin toplamdaki payı % 10’un üzerinde ise “yaşlı toplum” deyimi kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yaşlılık, insan hayatında fiziksel ve psikolojik yeti kayıplarının yaşandığı önemli bir süreçtir. Yaşlanma ile zamana bağlı olarak organlarda işlev kaybı veya azalmanın ortaya çıkması kaçınılmazdır. Azalmalar olağan olarak değerlendirilse de çok sayıda hastalığa ve rahatsızlığa davetiye çıkarır niteliktedir. Anatomik değişiklikler yaşlanma ile ilk ve en sık ortaya çıkan farklılaşmalardır. Diğer taraftan fiziksel aktivite azlığı yani hareketsizlik, yaşlanma süreci ile oluşan fizyolojik değişiklikleri hızlandırır. Değişiklikler, pek çok kronik hastalığın ortaya çıktığı ve sıklaştığı bir durumu yaratır. Diğer taraftan kronik hastalıkların da yaşlılığı erkene çektiği kısaca yaşlılığı hızlandırdığı ve yaşam süresini kısalttığı bilinmektedir. Doğru cevap B'dir.

Yaşlandıkça boyun kısalmasının temel gerekçelerinden birisi de omurlar arasında yer alan, yastık görevi gören disklerin incelmesidir. Doğru cevap C'dir.

Gerontoloji, yaşlanmanın nedenlerini ve sonuçlarını inceleyen, bedensel, ruhsal ve toplumsal yönlerini araştıran bir bilim dalı olarak tanımlanmıştır.

Sosyo-Kültürel Süreç: Sosyo-kültürel açıdan yaşlılık, kişinin toplumsal rol, statü ve beklentilerinin değişmesidir. Yaşlanmayla beraber rol değişikliği ve rol kaybı ortaya çıkar. Toplumsal ve aile yaşantısında da önemli değişikler olur. Prestij, yakın ilişkiler, arkadaşlar, saygınlık ve sosyal destek azalır. Yaşlılıkta en önemli değişikliklerden biri emekliliktir. Emeklilik; gelirde azalma, sosyal konum kaybı ve bakıma muhtaç hale gelme olarak yorumlanabilir. Eğer beklenilen zamanda emeklilik gerçekleşmiş, yaş- lının yeterli geliri var ve yaşlı yeni bir uğraş edinmiş ise emekliliğe uyum sağlar ve bu dönem daha stressiz olarak geçirilebilir. Yaşlılıkta sosyal temas giderek daha da azalır. Güvenli ve yakın ilişkiler, kişinin kendini iyi hissetmesi ve ruh sağlığı açısından önemlidir. Yaşlılığa uyum sağlayabilmede yakın çevreye önemli görevler düşmektedir

Osteoartrit: Orta ve ileri yaşlarda ortaya çıkan ve bu yaş grubunun pek çoğunda görülen bir eklem hastalığıdır. Halk arasında kireçlenme de denilen bu hastalık, eklemlerin kıkırdak yapısında bozulma, incelme, tahrip olma ile ortaya çıkar.

Bütün hareket süreçlerinde yavaşlama; yüz mimiklerinde azalma/yavaşlama, yürürken kolların sallanmasında azalma, öne doğru eğik vücut duruşu, yürürken küçük adımlarla ve ayağını sürüme Parkinson belirtileridir.

Yabancı Cisim Yutma: Yaşlılarda en sık yemek yeme veya yedirme esnasında oluşabilecek çok ciddi bir durum da yabancı cisim yutmadır. Yemek esansında aniden oluşan nefes darlığı, morarma, şiddetli ve sesli sesli solunum ortaya çıktığında yemeğin ya da bir cismin soluk borusuna kaçtığı düşünülmelidir. Yaşlı yemeğini tek başına yiyebiliyor olsa bile yanında bulunmak bu yüzden çok önemlidir. Soluk alıp vermenin kesilmesi sonucu beyin hasarı ve sonuçta ölüm görülebilir. Böyle durumlarda yaşlı öksürtülmeye teşvik edilir, her iki kürek kemiği arasına vurularak öksürmesi desteklenir, ağız içinde bulunan gı- dalar elle dışarı çıkarılmalıdır. Varsa takma dişler çıkartılmalıdır. Eğer sonuç alınamıyorsa “Heimlich Manevrası” denilen uygulama yapılmalıdır

Kontraktür: Kasların inatçı bir şekilde kısalmasından dolayı eklemin anormal bir biçim almasıdır

Enteral beslenme, yaşlının ağızdan beslenmesine imkanın olmadığı durumlarda besinlerin sıvı biçimde mideye ya da bağırsaklara doğrudan verilmesi biçimindeki beslenmedir.

Paylaşım Saati Aktiviteleri ile bireysel veya gruplar halinde eski deneyimler paylaşılabilir ve konu hakkında konuşmaları sağlanabilir. Paylaşım Saati Aktiviteleri ile yaşlıların geçmişleri ile bu gün arasında köprüler kurulmasının yanında var olan yalnızlık hislerinin en aza indirilmesi sağlanacaktır. Bu aktiviteler aynı zamanda gün içinde saatlerce yan yana oturan, aynı masada aylardır yemek yiyen, hatta aynı odayı haftalardır paylaşan yaşlıların bir birlerini keşfetmelerine imkânlar sunacaktır. Günlük takvim yaprağını okuma ve yorumlama, günlük gazete okuma ve haberleri yorumlama, meslek anıları, okul anıları, ev hanımlarının bir günü, çocukluk anıları vb. paylaşımlar bu meyanda planlanabilir.

Verilecek talimatlar, yaşlı kişi tarafından kolay takip edilecek formatta olmalıdır. Yazmak kalıcı bir iletişim formudur, talimatların yazılı olarak verilmesi, yaşlıya, talimatları uygun zamanlarda sonradan gözden geçirme fırsatı sağlar.

Ajitasyonu artmış yaşlıyla iletişim;