AİLE SAĞLIĞI

Beklenmeyen durumlarda ortaya çıkan sağlık sorunlarının giderildiği yoğun stres içeren ortam nedeniyle hizmet sunan personel ile hasta arasında karmaşık etkileşimin en sık yaşandığı birim acil servistir.

Dekorasyon acil serviste iletişimi etkileyen hastane organizasyonuna ilişkin faktörlerden biridir.

Sağlık personelinin empati yeteneği hasta ile sağlık personeli arasındaki iletişimi kolaylaştırıcı bir faktördür.

“Bir şey mi istiyorsunuz?” hasta üzerinde olumsuz etkiye neden olan ifadelerden biridir.

“Sizin için araştıracağım” hasta üzerinde olumlu etkiye neden olan ifadelerden biridir.

Sağlık personeli hastaya karşı savunmacı bir üslup sergilemez. Savunmacı bir yaklaşım öfkeye karşı verilen doğal bir tepkidir ancak sağlık hizmetlerinde doğru bir yaklaşım olarak değerlendirilmemektedir.

Hastanın teşhis amaçlı olarak öyküsünü anlattığı sürece anamnez adı verilir.

Çoğunlukla sağlık personeli hastaya duygusal bir tepki vermekten sakınmaktadır. Oysa sağlık personeli-hasta ilişkisinde duygusal tepki vermek empatik yaklaşım göstergesidir ve ilişkiyi güçlendirmektedir.

Hasta yoğun bakım ortamında kendini rahat hissetmez aksine korku, kaygı, depresyon duyguları içindedir ve bu duygularla halüsinasyonlar görebilir.

Terapötik yaklaşımın önemli unsurlarından biri hastaya dokunmaktır.

Hasta merkezli sağlık hizmetlerinin nitelikleri şunlardır: sağlık hizmetlerine ulaşım, hasta ile etkin iletişim, enformasyon sistemleri, hizmet koordinasyonu, bütünleştirilmiş ve uyumlu takım çalışması, ulaşılabilir enformasyon. Bireysel çalışma bu nitelikler arasında yer almaz.

Hastayla olan iletişimi olumsuz etkileyen ifadeler şöyle sıralanabilir: “bilmiyorum, benim hatam değil, bu benim işim değil, yapamam, şu an meşgulüm, sürekli kaygılanıyorsunuz, bir şey mi istiyorsunuz!”. Sıralanan diğer seçenekler olumlu etki sağlayan ifadelerdir.

Hekim-hasta etkileşim adımlarından görüşmeyi yönetme adımı açık uçlu soruların sorulduğu, hastanın kendisi ve ailesi hakkında bilgi edinildiği, hastanın soru sormaya teşvik edildiği ve etkin dinlemenin yapıldığı adımdır.

Etkin iletişim uygulamalarından öğretici içerik sunma kapsamında hastanın temel bilgisini öğrenmeye yönelik soruların sorulması ve diyalog süresince en fazla üç can alıcı noktadan bahsedilmesi yer alır.

Yataklı tedavi birimlerinde hizmet veren sağlık personelinin sahip olması gereken beceriler şöyle sıralanabilir: kendinden emin ve etkin iletişim kurabilmeli, hastanın bireysel farklılıklarını, yeterliliklerini ve ihtiyaçlarını dikkate alarak iletişim kurabilmeli, farklı iletişim araçları ve farklı iletişim biçimleri kullanabilmeli, kişisel güvenlik ve tam bir iyilik hali sağlayabilmeli, davranış değiştirmeye yönelik iletişim biçimleri geliştirebilmeli, açık ve net yazılı ya da elektronik kayıt tutabilmeli, hasta mahremiyetine özen gösterebilmeli.

Yoğun bakım sendromu; korku, kaygı, depresyon, halüsinasyon gibi psikolojik etkilerin ortaya çıktığı durum olarak tanımlanmaktadır.

Bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığı ile iletişimin hastaların ihtiyaçlarına yanıt verir nitelikte olması için temel ilkeler şunlardır: sağlık hizmeti sürekli ilişkiye dayandırılmalıdır, hasta kontrol kaynağıdır, bilgi paylaşılmalıdır, karar alma süreci kanıta dayalı olmalıdır, güvenilirlik sağlanmalıdır, şeffaflık gerekliliktir, ihtiyaçlar öngörülmelidir, sağlık hizmeti sunan personel arasında iş birliği önceliktir. Bilgi gizli kalmamalı aksine paylaşılmalıdır.

Terminal dönem hastanın son günlerini yaşadığı ölüm öncesi dönemdir. Bu dönedeki hastayla iletişimde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Örneğin, hastaya o ana kadar ne bildiği ve ne algıladığı sorulur. Hastaya bilgi vermeden önce hastanın beklentileri sorulur. Hasta ile dürüstçe ama şefkatli bir tavırda konuşulur. Üstü örtülü ifadelerden ve tıbbi terimlerden kaçınılır. ‘Kanser’ ya da ‘ölüm’ gibi ifadeler açıkça telaffuz edilir.

Yoğun bakım hizmetine yönelik güvensizlik ve memnuniyetsizlik oluşan düzey aile düzeyidir.

İlk karşılaşma hazır olma, yakınlık gösterme, oturma ve konuşma imkânı sağlama bileşenlerinden oluşur. Bu adımda kimliği bilinir bir biçimde hastanın karşılanması, göz temasının sağlanması, sağlık personelinin kendisini tanıtarak tedavi sürecindeki rolünü anlatması, hasta ile yüz yüze gelecek şekilde oturma ve hastayı dikkatlice dinleme yer alır.