AİLE SAĞLIĞI

Adını testi geliştiren Dr. Virginia APGAR’dan alan bu test, bebeğin durumunu belirleyen objektif bir değerlendirme yöntemidir. Yeni doğmuş bebeğin doğumdan hemen sonraki durumunu gösterir. Uygun şekilde yapıldığında ceninlikten bebekliğe geçişin standart bir kayıt düzeneğini oluşturur. APGAR skoru doğumdan sonra 1. ve 5. dakikalarda bakılır. APGAR skoru için bebekte solunum, kalp hızı, renk, kasların durumu ve uyarılara verilen cevap olmak üzere beş belirtiye bakılır. Her belirti 0, 1 veya 2 olarak puanlanır. Sonuçta 5 değişkenin puanları toplanarak APGAR skoru bulunur. APGAR skoru 5. dakikada 7’nin üzerinde olan bebekler anne yanına verilebilir, 7 ve altında olanlar izlemeye alınmalıdır. İdrar yapma durumu bu testin bileşenlerinden değildir. Doğru cevap E’dir.

Hatalı anne sütü uygulamalarının önlenmesi, emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesine yönelik olarak, Sağlık Bakanlığı tarafından 1991 yılından beri UNICEF/DSÖ önerileriyle “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Hastaneler” programı yürütülmektedir. Gebeliklerinden itibaren anne adaylarını anne sütü ve emzirme konusunda bilgilendiren, doğumdan hemen sonra annelerin bebeklerini emzirmesini sağlayan, güncel bilgilerle eğitilmiş sağlık personeli yardımıyla annelere bebeklerini nasıl emzirecekleri konusunda yardımcı olan hastaneler “BEBEK DOSTU HASTANE” unvanını almaktadırlar. Doğru yanıt B’dir.

Doğru emzirme için; emzirmeye başlamadan önce evde acil yapılacak işleri tamamlamak gerekir. Bebeğin sağlığı için eller sabunlu su ile yıkanmalıdır. Anne rahat bir pozisyonda oturmalı; oturma için doğru koltuk seçilmelidir. Sandalyelerin emzirmek için yeterince uygun olmadığı dile getirilmektedir. Meme başının dışarıya doğru çıkık olması için anne tarafından meme ucu iki parmakla tutulup, hafifçe meme başına masaj yapılmalıdır. Bebeğin burnunun açık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Meme başı hafifçe bastırılarak burnun açık tutulması sağlanmalıdır. Emzirme esnasında bebeğin altı temiz olmalıdır. Bebeğin emmesini engelleyebilecek nedenler ortadan kaldırılmalıdır. Her bir emzirmede her iki meme de boşaltılmalıdır. Devamlı olarak 10-15 dakika emme bile bir memeyi boşaltmaya yetecek süredir. Emzirme bittikten sonra bebek dik olarak annenin omuzuna yatırılmalı ve sırtına hafif masaj yapılarak gazı çıkarılmalıdır.  Özetle, emzirmeye başlamadan önce acil yapılacak işler tamamlanıp bebeğin altı temizlendikten sonra, emzirme süreci başlangıcında önce eller yıkanır. Doğru yanıt A’dır.

Kalıtsal metabolik bir hastalıktır. Bu hastalıkta bir protein yapıtaşı olan Fenilalanin kanda birikir ve geriye dönüşümsüz beyin hasarı yaratır. Erken teşhis edilip tedavi edilmediği takdirde kaçınılmaz sonuç ağır zihinsel geriliktir. Türkiye, bu hastalığın en sık (1/6.228) görüldüğü ülkelerden biridir. Ülkemizde FKU’nun sık
görülmesinin en önemli nedenlerinden birisi, akraba evliliklerinin oranının yüksek olmasıdır. Türkiye’de her 100 kişiden 4’ü FKU taşıyıcısı durumundadır. Hastalığın erken tanısı ve uygun diyet tedavisi ile zekâ geriliği önlenebilir.

A ve B seçenekleri, emzirmenin anneye, C ve D seçenekleri bebeğe faydaları arasındadır. Öte yandan, emzirme bebek ile anne arasında duygusal bir bağın kurulmasını sağlar. Anne ile bebeği arasındaki psikolojik bağı güçlendirir. Bu her ikisine olan faydasıdır. Doğru yanıt E’dir.

Yenidoğan bebeklerde görülen sarılıkların çoğu fizyolojik sarılıktır; yani belli bir tehlike sınırını aşmaz ve bir iki haftada kendiliğinden geçer. Hemoglobin, alyuvarlarda oksijenin taşınmasına yardımcı olan ve demir içeren bir maddedir. Fetüsün kanındaki alyuvarlar normal yetişkin bir insandan farklıdır. Bebek doğar doğmaz işlevini yitiren bu farklı tipteki alyuvarlar (HbF) hızla parçalanıp yıkılmaya başlarlar ve yerine yeni tipte hemoglobin (HbA -yetişkin hemoglobini) içeren alyuvarlar üretilmeye başlanır. Yıkılan HbF içeren bu alyuvarlar, aşırı miktarda bilirubin maddesi üretilmesine neden olur. Normal bir bünyede bilirubin, karaciğerde işlenerek vücuttan atılacak biçime getirilir. Bebeğin karaciğerinin aşırı miktarda üretilen bilirubini karşılayamadığı durumda vücuttan atılması gereken bu madde, dokularda ve bebeğin kanında birikmeye başlar. Bilirubin, sarı renkli pigmentlere sahiptir ve kanda aşırı miktarda birikerek bebeğin derisine nüfuz ederek bebeğin sarı renkli bir görünüm almasına ve yenidoğan sarılığına neden olur. Doğru yanıt B’dir.

Kistik Fibrozis esas olarak akciğerleri ve sindirim sistemini etkileyen genetik bir hastalıktır. Kistik fibrozis hastalığının oluşabilmesi için biri anneden diğeri babadan gelen, hastalığı taşıyan iki genin bir araya gelmesi gerekmektedir. Yani hastalık, sadece anneden ya da sadece babadan değil, hem anneden hem de babadan gelen genlerin birleşmesi ile ortaya çıkar. Kistik fibrozisli bebeklerde hastalık ile ilgili bulgular çeşitli yaşlarda ortaya çıkabilir. En sık rastlanan şikâyetler tekrarlayan akciğer enfeksiyonları ve aldıkları besinleri yeterince sindiremedikleri için bol miktarda yağlı pis kokulu dışkılama ve yeterli kilo alamamalarıdır. Bu tarama testinin pozitif olması bebeğin kistik fibrozis olduğu anlamına gelmez. Bebekte kistik fibrozis hastalığı olup olmadığının anlaşılabilmesi için bazı testlerin yapılması gerekmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Dıştan gelen bir uyarı sonucundoğan, irade dışı fiziksel yanıt “refleks” olarak adlandırılmaktadır. Yenidoğan, dünyaya pek çok refleksle gelir. Bebek, hareketlerini kontrol altına alamamaktadır. Bu reflekslerden bazıları, bebek
büyüdükçe ve isteyerek yaptığı hareketler arttıkça ortadan kaybolur. Bazılarına ise yetişkin döneminde de rastlanabilir. Yeni doğan bebeğin en bilinen ve
en sık rastlanan bazı refleksleri;
Moro refleksi, adımlama, arama, yakalama, kavrama, emme, Babinsky, göz kırpmadır. Bebeklerin yaptıkları hareketler amaca yönelik ancak kaba ve
kontrol dışıdır.

Depresyon, adölesan döneminin en önemli ruh sağlığı sorunudur. Bu dönemde depresyonun görülme sıklığının %5 ile %20 arasında değiştiği bildirilmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Depresyon: Depresyon, adölesan döneminin en önemli ruh sağlığı sorunudur. Bu dönemde depresyonun görülme sıklığının %5 ile %20 arasında değiştiği bildirilmektedir.

Bebek ölüm hızının azaltılması ise öncelikle gebelik öncesi anne sağlığının korunması ve düzenli gebelik takiplerinin yapılması ile önlenebilir. Ayrıca erken doğum ve anomalili doğumların önlenmesi, doğumların sağlık merkezlerinde yapılması ve doğum sonrası yakın takiplerin yapılması da bebek ölümlerini azaltacaktır.

Kurulama sonrasında bebek canlandırma gereksinimi olup olmadığına karar vermek için değerlendirilir. Bu değerlendirmede üç belirtiye bakılır.

Solunum: Solunumun gerçekleşmesini sağlayan hava yolunun açık olup olmadığı kontrol edilir. Bebeğin soluk alıp verişi gözlenir.

Dolaşım: Belirleyici olan kalp atım hızıdır. Dakika 100 atımın altında olup olmadığı kontrol edilir.

Oksijenizasyon: Bebeğin oksijen alımının yeterli olup olmadığı kontrol edilir. Bunun için yenidoğanın renginde bir mavi – mor oluşum (siyanoz) olup olmadığı gözlenir.

APGAR skoru doğumdan sonra 1. ve 5. dakikalarda bakılır. APGAR skoru için bebekte solunum, kalp hızı, renk, kasların durumu ve uyarılara verilen cevap olmak üzere beş belirtiye bakılır.

Bebeğin emzirmenin başlangıcında gelen ön sütten ve emzirmenin sonlarına doğru gelen lipitten zengin son sütten yararlanabilmesi için emzirme süresinin en az “15 dakika” olması gerekir.

Yapay Beslenmenin Zararları

0-1 Yaşta Kaçınılması Gereken Besinler

Doğumda ve 1. Ayın sonunda hepatit B, 2.ayın sonunda verem, 2., 4. ve 6.ayın sonunda difteri, boğmaca, tetanoz ve pnö- mokok, 1 yaşında Karma olarak uygulanmaktadır.

Oyun Çocukluğu Beslenme Önerileri

Adölesan dönemi, fiziksel, zihinsel, psikolojik ve toplumsal değişikliklerin ve sorunların olduğu dönemdir. Adölesan dönemde dikkat edilmesi dereken durumlar: