AİLE SAĞLIĞI

Toplumların cinsiyete yaklaşımında aşağıdaki hususların önemi büyüktür:

Toplumsal cinsiyet eşitliği, hukuk ve politikalarda erkek ve kadınlara eşit davranıl- ması ve aile, toplumsal grup ve genel olarak toplum içinde kaynak ve hizmetlere erişimde eşitlik sağlanması anlamına gelmektedir.

Toplumsal cinsiyette hakkaniyet, kadın ve erkek arasında kazanım ve sorumlulukla- rın dağılımında eşit ve adil davranılması anlamına gelir. Kadın ve erkeğin farklı özellikleri, güçleri olduğu gerçeğiyle cinsiyetler arasındaki dengeyi düzeltecek düzenlemelerin yapıl- ması cinsiyet hakkaniyeti anlamına gelmektedir.

Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, sosyal olarak belirlenen toplumsal cinsiyet rolleri ve normları temeline dayanır. Toplumda bireyin insan haklarından tam olarak yararlanma- sını engelleyen her türlü, ayırım, dışlama veya sınırlamayı ifade eder.

Toplumun üyelerinin cinsiyete yaklaşımlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan bu sorunlar:

• Cinsiyete bakış açılarının ortaya çıkardığı duygusal sorunlar,
• Beslenme yetersizlikleri
• Toplumsal bakış nedeniyle sorunları ihmal ve sağlık hizmetlerinden yararlanamama • Cinsel istismar
• Fuhuşa sevk etme
• Şiddet ve töre cinayetleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Cinsel özgürlük hakkı: Cinsel özgürlük, bireylerin cinsel potansiyellerini dışa vur- malarına imkân tanır. Ancak, her türlü cinsel zorlama, sömürü ve kötüye kullanma, hayatın hangi döneminde olursa olsun cinsel özgürlüğün kapsamı dışındadır.

Cinsel özerklik, cinsel bütünlük ve cinsel güvenlik hakkı: Tüm insanlar, cinsellik konularında kendi kararlarını verebilme hakkına sahip olmalıdır. Eş seçimi, cinsel açıdan etkin olmaya ya da olmamaya karar verme, istemli cinsel ilişki, istemli evli- lik ve çocuk sahibi olma kararı; cinsel özerklik, cinsel bütünlük ve cinsel güvenlik ile ilintili haklardır.

Mahremiyet hakkı: Bu hak, bireylerin kişisel kararlarını almalarına ve davranışla- rında mahremiyet içerisinde yaşamalarına imkân tanır.

Cinsel eşitlik hakkı: Cinsiyet, cinsel eğilim, yaş, ırk, toplumsal sınıf, din, fiziksel ve duygusal yetersizliğe bakılmaksızın her türlü ayrımcılığı ortadan kaldırır.

Cinsel haz hakkı: Tüm insanlar, güvenli ve haz veren bir cinsel yaşamı, cinsel tat- mini arama hakkına sahiptir.

Duygusal cinselliğin dışa vurum hakkı: Cinsel dışavurum, cinsel hareketler ve erotik zevkten daha fazlasıdır. Bireyler, cinselliklerini iletişimle, dokunmayla, duy- gusal ifadelerle ve âşık olma ile dışa vurma haklarına sahiptir.

Özgür cinsel birliktelik hakkı: Bu hak, evlenme veya evlenmeme, boşanma ve diğer tiplerde sorumlu seksüel birliktelikler kurma hakkı anlamındadır.

Üretkenlik seçiminde özgür olma ve sorumluluk hakkı: Bu hak, bireylerin çocuk sahi- bi olup olmamaya kendilerinin karar vermesine imkân tanır. Bireylerin sahip olacakları çocuk sayısı ve çocukları arasındaki zaman aralıklarını belirleme hakları vardır. Ayrıca tüm bireylerin doğum kontrol yöntemlerine başvurma hakları da bu kapsamdadır.

Bilimsel araştırmalara dayanan cinsel bilgilere ulaşabilme hakkı: Cinsel bilgiler, bilimsel etik araştırmalarla ve sorgulama işlemleri vasıtasıyla oluşturulmalı ve bu cinsel bilgiler, toplumun her kesimine uygun yollarla rahatlıkla ulaşılabilecek şe- kilde yayılmalıdır.

Açıklayıcı cinsel eğitimin hakkı: Cinsel eğitim, doğumdan başlayıp yaşamın her dönemini içeren ve hayat boyu devam eden bir süreçtir. Bütün sosyal kurumlar bu sürece dâhil edilmelidir.

Cinsel sağlığı koruma hakkı: Cinsel sağlığı koruma, tüm cinsel sıkıntı, hastalık ve problemlerden korunma ve tedavi olabilme imkânlarına ulaşabilmeyi içerir.

Cinsel isteğin artmasına sebep olan durumlar:

Cinsel arzuların uzun süre

giderilmemiş olması,

Cinselliği uyarıcı ortamlarda

bulunmak,

Karşı cinsle beraber olma

imkânının bulunması,

Tatil ortamı, dinlenmiş olma

hali.

Cinsel isteksizlik ya da istek azalmasına sebep olan durumlar:

• Aşırı yorgunluk, stres,

• Eşlerin geçimsizlikleri, nefret ve kızgınlık duyguları,

• Bedensel ve ruhsal hastalık halleri,

• Cinselliği, pis ve kötü gören bir düşünce tarzı,

• Erkeklik veya kadınlık hormonlarında azalmaya neden olan bedensel hastalıklar ve ilaçlar.

Kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluklarının yaygın nedenleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Sevgi ve duygusallık azlığı

Yetiştirilme tarzı ve kadının cinsel rolü

Olumsuz beden algısı

Cinsel istismar deneyimi ve ruhsal travmalar

Psikiyatrik rahatsızlıklar

Evlilik çatışmaları:

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak ve toplumdaki sıklığını azaltmak için:

• Toplumdaki tüm bireylere yeterli cinsel eğitim verilmelidir,

• Hastalıkların bulaşması önlenmelidir,
• Hastalıkların yeterli tedavisi sağlanmalıdır.
• Hastalıkların bildirimi doğru yapılmalıdır.

Kod açma: Sinyallerin alıcı tarafından ortak referans çerçevesi, paradigmalar bağ¬lamında deşifre edilmesi, anlamlandırılmasıdır.

Kendini değersiz bulan kişinin resmi; çarpıtılmış, gerçeği temsil etmeyen, yamuklaştırılmış bir resimdir. Başkaları tarafından kabul edilmek için dışarıya “sosyal benlik” gösterilir. Diğer insanları düşünerek oluşturulan görünüş, düşünce, dav¬ranış ve duyguların bileşimi, sentezidir.

Herkesten neşeli görünen ancak mutsuz insanlar vardır. Gerçek duygularının tam karşıtını göstererek benlik bilinçlerini savunurlar. Bu da “tepki oluşturma” diye ad-landırılır.

“Karşı saldırı”, eleştirildiği zaman eleştiri konusuna cevap vermek yerine eleştirene hücum ederek; iletişimi içerik oda¬ğından ilişki odağına çekerek kendini savunma tekniğidir.

En basit tanımıyla empati, bir insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Daha genel bir ifade ile empati; insanın, diğer insanların gerçekliğini, nasıl algıladıkları ve nasıl yorumladıkları, bu gerçekliğe ilişkin kendi görüşlerinden vazgeçmeksizin anlama yetisidir.

Empati kurulan kişinin, anlaşıldığını anlaması ve kabul et­mesi için ona zaman tanınmalı ve ona karşı içten olunmalıdır.

Tuzak kuruyoruz: Seçerek dinlemenin en yaygın türlerinden biri olarak, sadece kar-şımızdakinin söylediklerini çürütmek amacıyla kullanabileceklerimizi duyuyoruz.

Kişiyi anlamak amacıyla kullanılır. Aktif dinleme yapmak, kulağa çarpan sözcükleri duymak değil, karşılıklı bir etkileşimdir. Aktif dinlemede hedef, hastanın söylediklerine yüz ifadeniz­le ve kısa sözcüklerle karşılık vermektir. Böylece hastaya, fiziksel ve duygusal şikâyetleriyle ilgili söylediklerine dikkatinizi verdiğiniz mesajını verirsiniz.

İlgi çekici bir konuşmaya doğru eğilme, sıkıcı olanından uzak durma eğiliminde olmaktayız. Bu nedenle araya mesafe koymak konuya ilgi duymadığımız gösterir.

Ağzımızı açmak, dudaklarımız kımıldatmak ve insanların anla­yacağı kelimeleri oluşturmak için ses organlarını kullanabilme yeteneğine sahip olmak gerekir. Eğer, ses organlarından bir ya da birkaçı sağlıksız ya da noksan ise etkili konuşma yapılamaz. Hatta bu durumdaki insanlar normal konuşmayı bile beceremez. Artikülasyon sırasında kelimeler; açık ve net bir şekilde, mırıldanma­dan, yutmadan çıkarılmalıdır.

“Sen Dili” suçlayıcı, kırıcı ve alaycı olumsuz iletişim türüdür. İyi ve etkili iletişim için “Ben Dili” kullanılmalıdır.

Dinleme yapan kişi “Duyduğu kadarıyla”, karşısındakinin söylediklerini daha önce kendi başına gelen bir olaya benzetir, anlatılanları yaşar. Özdeşleşmek anlamına gelen bu durum etkin dinlemeyi olumsuz yönde etkiler ve engeller.

Bu tür kişiler; sessizce dinleseler de karşılarındaki kişiyi zor duruma bırakacak fırsat arayışı içindedirler. Hata bulmak, açık aramak, eksiklikleri ortaya çıkarmak için dinlerler.

İyi anlatmanın üç özelliği vardır: Doğruluk, açıklık ve etkililik. Diğer seçenekler Etkili Anlatımı olumsuz yönde etkiler.