AİLE SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 5

Enfeksiyon hastalığının en önemli belirtilerinden biri ateştir. Normal vücut ısısı 36,5°C-37,5°C arasında değişir. Ortalama 37°C’dir.

Kronik hastalıklardan başlıcaları şunlardır; hipertansiyon (HT), Diabetes Mellitus (DM), kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), osteoporoz (OP), koroner arter hastalığı (KAH), kronik böbrek hastalıkları, serebrovasküler hastalıklar (SVH).

İshal aşı ile korunan hastalıklar arasında değildir.

Doğumdan sonra yaşamla bağdaşan ve tüm bir kromozomun trizomisi ile giden üç iyi tanımlanmış kromozom
hastalığı vardır. Bunlar trizomi 21 (Down Sendromu), trizomi 18 (Edwards Sendromu) ve trizomi 13 (Patau Sendromu) olup otozomal kromozom anomalileri içerisinde en sık görülen Down Sendromu’dur.

KOAH’ta nefes darlığı, kronik öksürük veya balgam çıkarma yakınması en sık karşılaşılan belirtilerdir.

Osteoporozun erken teşhis ve tedavisi, kemik kaybının önlenmesi açısından önemlidir. Kemik kırık riski yüksek hastalarda ilaçla tedavi seçeneğine geçilebilir. Diğer grupta düşme ve kemik kaybı gibi risk faktörlerinin azaltılmasına çalışılır, hasta eğitimine ağırlık verilir. Kemik mineral yoğunluğunu artıracak beslenme önerilir. Haftada üç defa en az 30 dakikalık egzersizler yapılmalıdır. Sigara bırakılmalıdır. Kalsiyum ve D vitamini desteği
yaşlılarda önemlidir.

Yaşlılarda beslenme bozuklukları ve metabolik faaliyetlerdeki azalmaya bağlı olarak kemikler daha kırılgan hale gelirler. Doğru cevap C'dir.

Yaşlanma ve Göz Gözlük kullanmaya başlamak kişilerde yaşlılık belirtisi olarak algılanmasına karşın hayat kalitesinde artışa neden olmaktadır. Yaşlanma ile lensin esnekliği azalmakta ve gözün uzakyakın nesneleri görme özelliği gözlük yardımı ile oluşabilmektedir. Yaşlılarda renkleri ayırt edebilme yeteneği de azalır. Kornea daha şeffaf ve daha düz hale gelebilir; nesnelerin bozuk veya bulanık görünmesine neden olabilir. Yaşlılarda gözdeki doğal merceğin saydamlığını kaybetmesi sonucu katarakt hastalığı gelişir. Saydamlığı bozulan lens isli, buzlu veya lekeli cam gibi olur ve görme ile ilgili şikâyetler artar. Cisimler birden fazla görülmesinin yanısıra, şekilsiz, bulanık veya zayıf görülür. Göz yorgunluğu ve baş ağrısı oluşur. Doğru cevap D'dir.

Yabancı Cisim Yutma: Yaşlılarda en sık yemek yeme veya yedirme esnasında oluşabilecek çok ciddi bir durum da yabancı cisim yutmadır. Yemek esansında aniden oluşan nefes darlığı, morarma, şiddetli ve sesli sesli solunum ortaya çıktığında yemeğin ya da bir cismin soluk borusuna kaçtığı düşünülmelidir. Yaşlı yemeğini tek başına yiyebiliyor olsa bile yanında bulunmak bu yüzden çok önemlidir. Soluk alıp vermenin kesilmesi sonucu beyin hasarı ve sonuçta ölüm görülebilir. Böyle durumlarda yaşlı öksürtülmeye teşvik edilir, her iki kürek kemiği arasına vurularak öksürmesi desteklenir, ağız içinde bulunan gıdalar elle dışarı çıkarılmalıdır. Varsa takma dişler çıkartılmalıdır. Eğer sonuç alınamıyorsa “Heimlich Manevrası” denilen uygulama yapılmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Panik Atak: Yaşlıların duygu durumunu kontrol etme yeteneği azalır. Yaşlıda huzursuzluk, uyku bozukluğu, gerginlik, düşünce yoğunlaşmasında güçlük çekme gibi belirtilerin yanına dolaşım ve solunum sistemine ait bulgular eşlik edebilir. Yaşlılarda panik atak bulguları, yaşamı olumsuz yönde etkiler ve gün içinde bunlar ile meşgul olur. Ölüm korkusu, ateş basmaları, karıncalanma, terleme, boğulma hissi, nefes darlığı, kalp çarpıntısı vb. bulgular yaşlılarda görülen panik ataktaki en sık bulgulardır. Böyle durumlarda da hekim kontrolünde tedaviye gereksinim vardır. Doğru cevap A'dır.

Yaşlanmaya bağlı olarak kas iskelet sisteminde değişikliler ortaya çıkar. Eklemlerin yapıları ve işlevleri kaybolmaya başlar. Eklem açıklıkları azalır. Yaşlılık sürecinde her geçen gün sosyal hayatın içinden kopmalar yaşanır. Yaşlıların günler ilerledikçe eve bağımlı olarak yaşamalarında artma ortaya çıkar. Tüm bu durumlar, yaşlının kendi kendine hayatı sürdürebilme yeteneğinde azalmaya neden olur ve yaşlılarda kontraktür denilen adalenin sürekli kısalması ile gelişen eklem şekil bozuklukları ortaya çıkar. Doğru cevap E'dir.

Dünya Sağlık Örgütünün kronolojik yaşı temel alarak yaptığı sınıflandırmada, 45-59 yaş arası orta yaş, 60-74 yaş arası yaşlılık, 75-89 yaş aralığı ihtiyarlık, 90 ve üzeri yaş ise ileri ihtiyarlık şeklinde tanımlanmaktadır.

Fiziksel yetersizlikler, ağrılar, kanser, kardiyovasküler hastalıklar en sık rastlanan sorunlardır. Yaşlanmanın
en belirgin olarak hissedildiği duyu görmedir. Yaşa bağlı olarak duyma kalitesinde de azalma olur. İşitme duyarlılığı kaybedilir. Yaşla birlikte deri daha kuru, daha ince ve kırışık bir hal alır. Kemik yoğunluğunun azalmasıyla, kemikler daha zayıf ve kırılganlaşır. Büyüme hormonunun azalmasıyla kas kitlesi azalır.

Demans ya da bunama; yaşlının zihinsel ve sosyal yeteneklerinin, günlük işlerini sürdürmesini etkileyecek derecede ve ilerleyici biçimde kaybına neden olan bir rahatsızlık olarak tanımlanır.

Beden ısısının 40,6 dereceden daha yüksek olması durumu, yaşlılar için yüksek ateş olarak tanımlanır.

2. Derece: Deride yüzeysel kabarcıklar oluşmaya başlar. Deri altındaki doku görülecek şekilde deride bozulmalar başlamıştır. Bu safhada bile yatak yarasına müdahale edilirse hem yaşlının sağlığı en kısa zamanda düzelme sağlayacak hem de ailesi maddi olarak az etkilenecektir.

Kabızlık: Sindirim sisteminde yaşlılığa bağlı görülen ve yaşam kalitesini etkileyen diğer bir bulguda kabızlıktır. Alzheimer hastaları mevcut durumlarını tam olarak ifade edemedikleri için kabızlık yönünden iyi takip edilmelidir. Yaşlının dışkı miktarı, sıklığı, rengi, kokusu gibi özellikler yönünden takip edilmeli. Yaşlının karın şişliği ve karın ağrısı şikâyetleri öncelikle kabızlık yönünde değerlendirilmelidir. Yaşlı beslenmesinde lif (posa) yönünden zengin gıdalar tercih edilmeli (meyve, sebze), bitkisel besinlere daha çok yönelinmeli, gün içinde bol su verilmeli (günde
en az 1,5-2 litre sıvı alınmalı), kabızlığa neden olan gıdalardan (çay, kahve, kola, çikolata, beyaz ekmek, rafine ve işlenmemiş gıdalar vb.) kaçınılmalıdır.

Karbonhidrat, protein ve yağların günlük ihtiyaçları yaşlılarda var olan hastalıklara göre değişmektedir. Şeker hastalığı olan yaşlılarda karbonhidratların, böbrek ve karaciğer hastalığı olan yaşlılarda proteinlerin, Kalp hastalığı olan yaşlılarda yağların tüketim oranları önemli olmaktadır.

Enteral beslenme, yaşlının ağızdan beslenmesine imkanın olmadığı durumlarda besinlerin sıvı biçimde mideye ya da bağırsaklara doğrudan verilmesi biçimindeki beslenmedir.

Tıbbi rehabilitasyon hizmetleri, sağlık kurumları tarafından ortaya çıkan fiziksel bir duruma dönük olarak sunulmaktadır.