AİLE SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 27

Yaşlılıkta 2 ayrı osteoporoz formu ayırtedilmektedir. Bunlardan ilki kadınlarda görülür ve “Menopoz sonrası osteoporoz” adı verilir. Genellikle 51-65 yaşları arasında gelişir. İkincisi, “yaşa bağlı osteoporoz”dur (senil osteoporoz) ve 65 yaşından sonra ortaya çıkar. Yaşa bağlı osteoporozun kadın ve erkeklerde görülme oranı eşittir.

Gözlük kullanmaya başlamak kişilerde yaşlılık belirtisi olarak algılanmasına karşın hayat kalitesinde artışa neden olmaktadır. Yaşlanma ile lensin esnekliği azalmakta ve gözün uzak- yakın nesneleri görme özelliği gözlük yardımı ile oluşabilmektedir. Yaşlılarda renkleri ayırt edebilme yeteneği de azalır. Kornea daha şeffaf ve daha düz hale gelebilir; nesnelerin bozuk veya bulanık görünmesine neden olabilir. Yaşlılarda gözdeki doğal merceğin saydamlığını kaybetmesi sonucu katarakt hastalığı gelişir. Saydamlığı bozulan lens isli, buzlu veya lekeli cam gibi olur ve görme ile ilgili şikâyetler artar. Cisimler birden fazla görülmesinin yanısı- ra, şekilsiz, bulanık veya zayıf görülür. Göz yorgunluğu ve baş ağrısı oluşur.

Davranış değişikliği: Yaşlı banyoya girdiğinde aynada kendisini yabancı olarak görebilir ve eve gelen bir hırsızın karşısında olduğunu düşünerek bağırabilir. Gündüz gördüğü hayaller ya da duyduğu sesler nedeniyle korkup taşkın davranışlar sergileyebilir.

3.Derece: Deri yüzeyinden itibaren deri altı dokuya doğru tam kalınlıkta doku kaybı oluşmuştur. Deri, bağ dokusu, kas dâhil tüm yapılar etkilenmiştir. Kemik doku sağlamdır.

Fazla bilginin, tek seferde verilmesi konsantrasyon güçlüğü oluşturarak, kafa karışıklığına neden olabilir. Bu nedenle uzun ve ayrıntılı cümleler kullanmak yerine anlatılmak istenen bilgiyi parçalara bölerek, belli bir düzende vermek daha işlevsel olacaktır.

Huzurevi, bakımevi gibi kurumlarda yaşayan yaşlıların yanı sıra evde hayatını sürdüren yaşlılar için verilecek rehabilitasyon hizmetleri kapsamında gün içi değerlendirilebilecek bazı aktivitelere aşağıda yer verilmiştir:

Sofrayı yaşlı ile beraber kurmak ve kaldırmak yemeğe ilgisini geliştirir ve yaşlının kendine öz güvenini arttırır. Masada mutlaka limon veya portakal türü meyveler bulunmalıdır. Özellikle limon, tükürük salgısını arttıracağından yemeklerin sindirimi daha kolay olacaktır. Yaşlıların sıcak ve soğuk algılamalarının bozulmuş olacağını düşünerek yemek ve içeceklerin sıcaklıkları kontrol edildikten sonra yaşlıya sunmak gerekir.

Menenjit ve çocuk felci çocuklarda görülen merkezi sinir sistemi hastalıklarındandır.

Nazofarenjit, genellikle; nezle, nazofarenjit, rinofarenjit, akut koriza ya da soğuk algınlığı olarak da bilinen enfeksiyon hastalığıdır.

Enfeksiyona neden olan çok fazla sayıda virüs olmasına rağmen, en yaygın nedeni rinovirüs olarak adlandırılan bir virüstür. Damlacık yolu veya virüse bulaşmış eşyalara temas ile bulaşabilir. Virüsler çevrede uzun süre yaşayabilirler.

Difteri (Kuşpalazı)

Corynebacterium Diphteriae isimli mikroorganizmanın boğaz, burun, göz veya derideki yaralarda yerleşmesiyle ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır. Difterinin bulaşmasında hastalar ve portör adı verilen taşıyıcılar rol oynamaktadır. Hastanın kullandığı çamaşır, havlu, yemek takımları gibi eşyalar yoluyla difteri bulaşabilir. Soğuk mevsimlerde daha fazla görülür.

Difteri basili genellikle bademcikler üzerinde, bazen de yutak üzerinde yerleşir. Bademcikler, kızarır ve hafif şişlik oluşur. İlk 24 saat sonunda, bademcikler üzerinde sarı-gri renkte bir-iki nokta belirir, sonra bunlar genişleyerek bir gün içinde bütün bademcik yüzeyini kaplayan yalancı bir zar yapar. Bu zar giderek çevreye yayılır. Hastanın ağzı kötü kokar.

Kısmen veya tamamen genetik faktörlerin rol oynadığı hastalıklar üçe ayrılır:

1. Tek gen hastalıkları
2. Kromozomal hastalıklar
3. Multifaktöriyel hastalıklar

Tek gen hastalıkları, tek bir gende meydana gelen mutasyon veya kusur sonucu oluşan hastalıklardır. Bu tip hastalıklarda tek bir gen tarafından taşınan genetik bilgide önemli bir hata ortaya çıkmıştır. Genetik hataya sebep olan mutasyon, kromozom çiftlerinden sadece biri veya her ikisi üzerindeki gende olabilir. Bu değişimler sonucunda oluşan genetik hastalıklarda kalıtım modeli; otozomal veya gonozomal kromozomlardaki genlerden köken almasına göre değişmektedir.

Bir hastalığın uzun süre devam etmesi o hastalığın kronik olarak nitelenmesine neden olmaktadır. Kronik hastalıklar, tam olarak tedavi edilemeyen ve iyileşme göstermeyen hastalık tiplerini tanımlamak için kullanılmaktadır. Dünyada sağlık harcamalarının, ölümlerin ve sakat kalmaların birinci derecede sorumlusu olarak gösterilmektedirler. Aynı zamanda kronik hastalıkların çoğunluğu, diğer doku ve organları da etkileme potansiyeline sahiptir.

Hipertansiyon kan basıncı değerleri ile ifade edilse de kan basıncı değerleri, hastaların büyük kesiminde tedavi gereksinimi ve tedavi tipinin belirlenmesinde tek faktör değildir.

KOAH’ta nefes darlığı, kronik öksürük veya balgam çıkarma yakınması en sık karşılaşılan belirtilerdir

Bu hastalıkların oluşmasını bazı faktörler kolaylaştırmaktadır (kalabalık ortamlar, kötü beslenme, sağlık hizmetlerine erişim güçlüğü, düşük eğitim seviyesi, güvenli içme suyu sağlanama- ması, kanalizasyon kontrolünün yapılamaması).

Hastalığı yapan mikroorganizmalar; virüsler, bakteriler, mantarlar veya parazitler olabilir.

Koruyucu hizmetler, hastalık ortaya çıkmadan önce alınan her türlü önlem ve mücadeleyi içerir. Koruyucu sağlık hizmetlerinin tüketimi sonucu ortaya çıkan fayda, onu tüketen dışında toplumun diğer üyelerine de yarar sağlamaktadır. Dolayısıyla koruyucu hizmetler, sosyal faydası özel faydasından yüksek bir sağlık hizmetidir. Anne ve çocuk sağlığı, aile planlaması, hastalanma riski taşıyan grupların aşılanması, dengeli beslenme koşullarının oluşturulması, gıda denetimi ve kontrolü gibi hizmetlerden oluşmaktadır.

Periyodik sağlık muayenesi, gelecekteki hastalanma riskini saptamayı, hastalığı belirti vermediği erken dönemde tanımayı, gerekli bağışıklamaları yapmayı, sağlığın korunması ve hastalıkların önlenmesine yönelik danışmanlık hizmeti vermeyi hedefler.

Toplumsal anlamda sağlığı etkileyen ana faktörler ise;
• Sosyal ve ekonomik durumlar; yoksulluk, çalışma durumu, aile yapısı vb.
• Çevresel faktörler; iklim, hava kirliliği vb.
• Kültürel faktörler; alışkanlıklar, kurallar, değerler vb.
• Kentleşme; barınma imkânları, ürünlere ve servislere erişim sağlama imkânları.