AİLE SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 11

Değerlendirme; İletişim planının performansını değerlendirme,
Krizden alınan dersleri ortaya koyma, Kriz planını ya da kriz sistemini geliştirmek için belirli eylemleri saptama. Doğru cevap D seçeneğidir.

Krize hazır olma, İttifakları teşvik, Fikir birliği geliştirme, Deneme
mesajları kriz öncesi ile ilgili açıklamalardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Özyeterlik; Kişinin karşılaştığı güçlüğün üstesinden gelmesine ve bir işi başarmasına yönelik olarak sahip olduğu kendi inanç düzeyi. Doğru cevap B seçeneğidir.

Diğer kriz durumlarında da olduğu gibi olayın tipine göre, dinamik, istikrarsız ya da durağan gelişmeler krize eşlik edebilir. Doğru cevap C seçeneğidir

Afet durumunda genel uygulama, sağlık kurumlarında afete ilişkin kliniklerde çalışan sağlık profesyonellerinin topyekûn göreve çağrılmasını gerektirir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Triaj Birimleri; Doğal afet gibi beklenilmeyen durumlarda hastanın aciliyet durumuna göre sıralandığı ve hasta ya da yakınlarının ilk başvurularını yaptıkları birimler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Halkla ilişkiler biriminin çalışanlara, hastalara ve hasta yakınlarına yönelik pek çok sorumluluğu bulunur. Burada sıralanan unsurlar halkla ilişkiler biriminin sorumluluk alanına girmektedir.

“Artikülasyon”, sesin gırtlak üstü düzenekte yer alan organlar yardımıyla konuşma sesleri olarak şekillendirilip üretilmesidir. Artikülasyon bozuklukları nedenleri; konuşmada yer alan organlardaki  yapısal bozuklular, işitme engeli, zekâ engeli, gelişim etkileri ve yanlış öğrenmedir.

“Motor ve konuşma bozuklukları”, merkezi sinir sistemi ve/veya çevresel sinir sistemi ya da  her iki sistem hasarlarına bağlı olarak konuşmanın  motor programlama ve nöromusküler üretim sürecinin etkilenmesidir.

Sağlık çalışanlarının konuşma sorunlu hasta ile iletişim kurarken dikkat etmesi gerekenler şu şekilde özetlenebilir:

• Mümkün olduğunca yavaş ve akıcı konuşmalı,

• Yüksek sesle konuşmamalı,

• Eğer hasta sizi anlamadıysa konu tekraredilmeli, tekrarlarda da mümkünse aynı cümle kullanmalıdır. Çünkü kelimeleri değiştirmek hastalarda karışıklığa yol açar.

• Tıbbi terimler kullanmamalı,

• Cümlenin en basit formları kullanılmalı; aktif cümleleri pasif cümlelerden fazla kullanmalı (örneğin “doktor sizi muayene edecek” cümlesi “doktor tarafından muayene edileceksiniz” cümlesinden daha iyi anlaşılır),

• Mantıklı ve açık direktifler verilmeli,

• Kısa ve yoğun açıklamalar yerine, söylenmek istenen şey uzun açıklamalar şeklinde ifade edilmeli,

• Hastada kafa karışıklığına yol açabilecek örnekler verilmemeli,

• Açıklamakta zorlanıldığı zaman resim ve modeller kullanılmalı,

• Hiçbir zaman bir seferde çok fazla bilgi verilmemeli,

• Hasta tarafından anlaşıldığından emin olunmalıdır.

Yaşlılığa bağlı olarak ortaya çıkan işitme bozukluklarına “Presbikuzi” denilmektedir. Bu kişilerin  en çok yakınmaları sorunun şiddetine göre, gelen sesi duydukları; ancak anlayamadıkları şeklindedir.

IQ düzeyine göre sınıflandırılacak olursa; hafif  düzeyde zihinsel gelişme geriliği IQ düzeyi 50-55 ile yaklaşık 70 arası olanları, orta düzeyde zihinsel gelişme geriliği 35-40 ile yaklaşık 50-55 arası olanları, ağır düzeyde zihinsel gelişme geriliği 20-25 ile yaklaşık 35-40 arası olanları, ileri düzeyde  zihinsel gelişme geriliği ise 20-25’in altında olanları tanımlamaktadır.

Görüşmeden önce hastanın doğru hasta olup olmadığı ve tanının doğruluğu bir kez daha kontrol edilerek görüşmeye hazırlık yapılır. Hazırlık aşamasında şu sorulara yanıt aranır:

• Hasta, hastalığı hakkında (tahminen) ne kadar bilgi sahibidir?

• Bu hastalıkla ilgili olarak yakınları/tanıdıkları aracılığıyla ne kadar deneyime sahiptir?

• Genel, sosyal ya da duygusal zekası ne durumdadır?

• Tanının gerektirdiklerini kavramak, onun için ne kadar kolay ya da güç olacaktır?

Kronik hastalıklar genel olarak şu başlıklar altında sıralanabilir:

• Metabolik hastalıklar (Diyabet),

• Kas iskelet sistemi hastalıkları (Juvenil romatoid artrit, osteoporoz),

• Nörolojik hastalıklar,

• Kan hastalıkları (Eksikliklere bağlı kansızlıklar, pıhtılaşma bozuklukları vs),

• Kalp hastalıkları,

• Hipertansiyon,

• Onkolojik hastalıklar (Lösemiler, lenfoma,akciğer kanseri vs),

• Solunum hastalıkları (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, Astım, Kistik fibrosis),

• Diğer (Bulaşıcı sarılık, AIDS ve HIV).

Terminal dönemde hasta yakınları stres, belirsizlik, yaşam biçiminde değişiklik ve buna ek olarak hastanın bağımlı olmasından ve  bakım yüklerinin artmasından kaynaklanan uykusuzluk, ümitsizlik, depresyon, tükenmişlik duyguları yaşar.

Yas sürecinin yaşanma şekli genellikle üç aşama ile tanımlansa da bu aşamalar bireyden bireye değişebilmektedir.
1. İlk aşama “şok ve inkâr”dır.
2. İkinci aşama “sıkıntı, huzursuzluk hâli ve geri çekilme”,
3. Üçüncü aşama ise “yeniden yapılanma” sürecidir.

İşitme kayıplarının sınıflandırılması konusunda da şu ayrım dikkati çeker:
1. İletim tipi işitme kaybı: Dış kulak yolu ve orta kulak kaynaklı patolojiler nedeniyle  oluşan işitme kaybıdır.
2. Sensörinöral işitme kaybı: İşitme kaybı  koklea ve daha sonraki bölümleri içeriyorsa sensorinöral işitme kaybı olarak tanımlanır.
3. Mikst (karışık) işitme kaybı: İletim ve  sensörinöral işitme kayıplarının birarada görülmesidir.
4. Santral işitme kaybı: Problem beynin korteks adı verilen bölgesindedir.
5. Fonksiyonel/organik olmayan işitme kaybı: Kişinin herhangi bir nedenle işitme kaybı var gibi davranması ya da gerçekten işitme kaybının olduğuna inanması ile ortaya çıkan durumdur.

Empati kurmak için öncelikle karşımızdaki kişinin bizim gibi bir varlığı, bizden farklı değer yargıları ve inançları olduğunu bilmek ve bunu kabul etmek gerekir. Bu kabulden hareketle etkileşimde bulunduğumuz kişinin haklı/haksız, iyi/kötü biçiminde yargılanmaması, sadece onun durumunun anlaşılabilmesi için çaba gösterilmesi gerekir.

Hasta merkezli sağlık hizmetlerinin nitelikleri arasında şunlar sayılabilir:
a. Sağlık hizmetlerine ulaşım,
b. Hasta ile etkin iletişim,
c. Enformasyon sistemleri,
d. Hizmet koordinasyonu,
e. Bütünleştirilmiş ve uyumlu takım çalışması
f. Ulaşılabilir enformasyon

Bu durumda tüm maddeler hasta merkezli sağlık hizmetlerinde önemlidir.

Anamnez:  Hastanın teşhis amaçlı olarak öyküsünü anlattığı süreç