AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ

Kanserli hastanın uyumunda rol oynayan çeşitli psikososyal etkenler vardır. Bunlar;
• hastalığın kendisi, hastalığın tuttuğu organ, tipi, belirti ve bulguları, hastalığın seyri, tedavisi,
• hastanın daha önceki uyum potansiyeli,
• tıbbi hastalıklara ilişkin deneyim ve düşünceleri,
• başedebilme becerileri,
• hangi yaş döneminde bu hastalığa yakalandığı, yaşına uygun amaç ve projeleri için oluşturduğu
tehdit düzeyi,
• hastanın kişilik özellikleri,
• ailenin tutumları,
• çevre destek sistemleri,
• hastalığa ilişkin kültürel ve sosyal tutumlar olarak sıralanabilir.

Hastanın eğitim düzeyini bu etkenler üzerinde yer almaz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Şok, öfke , yoğun sıkıntı, üzüntü, suçluluk, umutsuzluk, depresyon,umut, öfke, inkar,gelecek kaygısı, başetme çabaları, kaygı,Giderek artan gerçekci bakış,yeni duruma uyum bireyin ruhsal tepkileri arasında yer alır. Saygı, ilgi, destek,söylediklerinin dinlenmesi, doktorlarla işbirliği, kontolü kaybetmemek, yeniden değerlendirmek, destek,stresle başa çıkma vs. gereksinimler ile alakalıdır. Kontrolü kaybetmemek gereksinimle ilgili olduğu için cevap B seçeneğidir.

Süregen (kronik) hastalığa karşı ailelerin gösterdiği uyum süreçleri arasında hastalık ya da hastalığın şiddeti konusunda aile üyelerinde inkar tepkileri görülebilir.Ancak ailenin yaşadığı çoklu kayıplar şöyle sıralanabilir ; Çoklu kayıplar,sadece ailenin görevlerini
aksatması yönünde değil aynı zamanda hasta bireyle yakınlığın kaybı, aile mahremiyetinin kaybı
ya da sevilen kişinin beklenen ölümü olabilmektedir. Aile üyelerindeki inkar tepkileri bu kayıplar arasında olmadığından cevap A seçeneğidir.

Hastalık her zaman başa gelebilir. Ve özellikle çiftlerin ilişkisini etkiler. Çiftin
ilişkisini etkilemesinde; hastalığın ne olduğu ve şiddetinin boyutu önemlidir. Ayrıca hastaya ait özellikler;
yaşı, cinsi, baş etme bacerileri, kültürel özellikleri ve önceki hastalık deneyimleri de önemlidir. Çiftin
birbiri ile ilişkisinde hastalığın oynadığı rol, hastalığa ve hasta olmaya verilen anlam ve kişinin kendi
bedeni ile eşinin bedenine ilişkin kafasında oluşan düşünce ve imgeler hastalığın eşler arasındaki ilişkiyi
nasıl etkileyeceğini belirleyen diğer etkenlerdir.

Depresyon toplumda sık görülen bir hastalıktır. Yaşam
boyu hastalanma riski erkeklerde %8-12, kadınlarda %20-26’dır. Yani her beş kadından biri yaşamının
bir döneminde depresyon geçirir. Depresyon kadınlarda erkeklerden iki kat fazla görülür

Yaşlılık
depresyonun gelişmesine neden olabilen psikososyal etkenlerin; eşin ya da sevilen birinin kaybı,
emeklilik, maddi sorunlar ve bedensel hastalıklar olduğu belirtilmektedir. Hormonal değişimler, psikolojik
faktörler, çocuğun özürlü doğması ve sosyo-kültürel etkenler doğum sonrası depresyonun nedenleri
arasındadır. Bu nedenle yaşlılık depresyonu arasında yer almayan sosyo kültürel etkenlerdir ve cevap C seçeneğidir.

Bunaltı bozukluğu, birçok yaşam olayı ya da durum hakkında aşırı endişe (evham) duyma ile karakterize bir ruhsal rahatsızlıktır.Bunaltı bozukluğunun yaşam boyu görülme oranı %4-
7’dir. Yani yaklaşık olarak her yirmi kişiden biri yaşamının bir döneminde bu rahatsızlığı geçirir. Bunaltı
bozukluğu hemen her yaşta gelişebilmekle birlikte daha çok 20’li yaşlarda başlar. Kadınlarda görülme
sıklığı erkeklere göre iki kat fazladır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bedenselleştirme bozukluğu, genç yaşta başlayan ve yıllarca devam eden değişik bedensel belirtilerle
seyreden bir ruhsal rahatsızlıktır. Bedensel belirtiler arasında vücudun çeşitli bölgelerinde ağrılar (baş
ağrısı, sırt ağrısı gibi), bulantı, kusma, geğirme, el ayakta uyuşma, ses kısılması, adet düzensizliği
görülebilir. Bu belirtiler tıbbi bir hastalık olmaksızın ruhsal nedenlerle olmaktadır Bedenselleştirme genellikle
30 yaşından önce başlar. Kadınlarda daha sık görülür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kanserli hastanın uyumunda rol oynayan çeşitli psikososyal etkenler vardır. Bunlar;
• hastalığın kendisi, hastalığın tuttuğu organ, tipi, belirti ve bulguları, hastalığın seyri, tedavisi,
• hastanın daha önceki uyum potansiyeli,
• tıbbi hastalıklara ilişkin deneyim ve düşünceleri,
• başedebilme becerileri,
• hangi yaş döneminde bu hastalığa yakalandığı, yaşına uygun amaç ve projeleri için oluşturduğu
tehdit düzeyi,
• hastanın kişilik özellikleri,
• ailenin tutumları,
• çevre destek sistemleri,
• hastalığa ilişkin kültürel ve sosyal tutumlar olarak sıralanabilir.

Doğru cevap A'dır.

Kişilerin hastalık durumunda göstermiş olduğu ruhsal tepkiler şunlardır:

Şok,
Öfke,
Yoğun sıkıntı,
Üzüntü,
Suçluluk,
Umutsuzluk,

Depresyon.

Doğru cevap A'dır.

Depresyon; üzüntü, keder, elem, hayattan zevk alamama gibi duyguların yanı sıra karamsarlık, ümitsizlik, kendine güvenin azalması, değersizlik düşünceleri ile seyreden ruhsal bir hastalıktır. Doğru cevap B'dir.

Basit fobide; bir nesne (kedi, köpek, örümcek gibi) ya da durumun (uçak yolculuğu, yüksek yerler, kan görme gibi) varlığı ya da böyle bir durumla karşılaşacak olma beklentisi ile başlayan aşırı korku söz konusudur. Doğru cevap D'dir.

Sosyal fobi, kişinin sosyal ortamlarda utanacağı ya da küçük duruma düşeceği korkusunu yaşadığı bir ruhsal rahatsızlıktır. Doğru cevap A'dır.

Bedenselleştirme bozukluğu, genç yaşta başlayan ve yıllarca devam eden değişik bedensel belirtilerle seyreden bir ruhsal rahatsızlıktır. Doğru cevap B'dir.

Alkolizm, aile ilişkilerini ve uyumunu bozar. Alkolizm tüm aile bireylerini etkileyeceği için “aile hastalığı” olarak da tanımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Depresyonun gelişmesinde rol oynayan birçok etken vardır. Önemli ekonomik sorunlar, iş yaşamındaki çatışmalar, emeklilik, iş kaybı, beden sağlığının bozulması, sevdiği birinin kaybı, benliği örseleyen onur kırıcı durumlarla karşılaşmak, evlilik ve aile sorunları ve daha nice psikososyal olaylar depresyonun başlamasında ve süreklilik kazanmasında etkili olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ciddi bedensel hastalıklarda bireylerin gösterdiği psikolojik tepkiler bazı ortak
özellikler içerir. Bunlar; şok ve inanmama, öfke ve kızgınlık, pazarlık, depresyon ve kabullenme evrelerini içerir. Doğru cevap D'dir.

Obsesif kompulsif bozuklukta (Takıntı hastalığı) birçok kişide aşırı temizlik, titizlik, düzenli olma, kapıyı-pencereyi kontrol etme gibi takıntılar olabilir. Doğru cevap B'dir.