AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ

Depresyon

Bireylerin hastalık teşhisi almak gibi travmatik olaylar karşısında verdiği psikolojik tepkiler bazı aşamalardan geçerler. Bunlar sırasıyla inkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenmedir. Fatma Hanım'ın üçüncü yani pazarlık aşamasında olduğu belirtilebilir. Çünkü biraz daha yaşamaya karşılık vaadde bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Bireylerin hastalık teşhisi almak gibi travmatik olaylar karşısında verdiği psikolojik tepkiler bazı aşamalardan geçerler. Bunlar sırasıyla inkar, öfke, pazarlık, depresyon ve kabullenmedir. Hastalığın reddedildiği, teşhise inanılmadığı aşama inkar aşamasıdır. Bu durumda Harun'un inkar aşamasında olduğu belirtilebilir. Hastalık teşhisinden sonra "Niye ben" sorusunun sorulduğu ve çevredekilere veya kadere kızgınlık duygusunun hakim olduğu aşama öfke aşamasıdır. Pazarlık aşamasında ise biraz daha yaşayabilmek veya hastalığı yenebilmek için vaadler verilir, gerekçeler ortaya konur. Depresyon aşamasında ise ortaya çıkan ya da çıkabilecek kayıplarla igili endişe ve karamsarlık duyguları ortaya çıkar. Son aşamada ise hastalık gerçeği kabullenilir, hastalıkla yaşamak öğrenilir ve yaşam yeniden yorumlanmaya başlanır. Ayşe'nin bu aşamada olduğu belirtilebilir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Bunaltı bozukluğu

Obsesif Kompulsif Bozukluk (Takıntı Hastalığı)

Ailelerin uyumu ve işleyişi, çocukların riskli kronik bir rahatsızlığı olduğunu öğrenmelerinden itibaren bozulur. Aile üyeleri bu durumda farklı ruhsal tepkiler verirler. Bazıları ya da tamamı kendini tamamen çocuğuna adama eğilimi gösterebilir. Kendilerine zaman ayırdıklarında veya kendi ihtiyaçlarını önemsediklerinde suçluluk duyarlar. Bazıları çocuğun rahatsızlığı ile ilgili konuşulmasını engellenme gayreti içine girer. Konuşulduğunda hem kendilerinin hem de çocuklarının daha çok olumsuz etkileneceğini düşünürler. Ancak bu tutumlar çocuğa olumlu bir katkı sağlamayacağı gibi ailenin uyumunu da bozar. Verilenlerden yalnızca "Sportif, sosyal ve sanatsal etkinliklere katılmak" aile uyumu açısından işlevseldir. Doğru cevap A'dır.

Bedenselleştirme (Somatizasyon) Bozukluğu

Eşlerden birisi onu bedensel ve psiko-sosyal olarak etkileyecek bir hastalığa yakalandığında eşler arasındaki uyum da bundan olumsuz etkilenebilmektedir. Eşlerin aralarındaki uyumu devam ettirebilmeleri hastalığı ve onun yarattıklarını  "Senin" ya da "benim" problemim yerine "bizim problemimiz" olarak görmeleri önemlidir. Bunun yanında hastalığın konuşulmadığı saatler yaratmaları ve eskiden yaptıkları aktiviteleri yapabildikleri ölçüde yapmaya devam etmeleri gerekmektedir.  Dolayısıyla I ve II'yi içeren D seçeneği doğrudur.

Sosyal Fobi

Sosyal aktivite korkusu

Çiftler hastalığın olumsuz etkilerinin üstesinden gelmede sorunu, “senin” ya da “benim problemim” yerine “bizim problemimiz” diye görmelidirler. Üstesinden gelmede el ele vermelidirler.

Doğum sonrası annelik hüznü ve depresyon: Doğum sonrası annelerin %50-80’ninde görülebilen ve annelik hüznü olarak tanımlanan durum; ağlama, yorgunluk, uyku bozukluğu, sıkıntı, dikkatini toplamakta güçlük, keder duyguları ile karakterizedir.

Depresyon toplumda sık görülen bir hastalıktır. Yaşam boyu hastalanma riski erkeklerde %8-12 (yüzde sekiz- yüzde on iki), kadınlarda %20-26 (yüzde yirmi- yüzde yirmi altı)’dır. Yani her beş kadından biri yaşamının bir döneminde depresyon geçirir. Depresyon kadınlarda erkeklerden iki kat fazla görülür.

Bunaltı bozukluğu, birçok yaşam olayı ya da durum hakkında aşırı endişe (evham) duyma ile karakterize bir ruhsal rahatsızlıktır. Her insan zaman zaman kaygı ve endişe yaşar. Ancak bunaltı bozukluğu olan kişiler kaygı ve endişelerini kontrol etmekte zorlanırlar. Sürekli endişe içindedirler. Her an kötü bir şey olacak korkusu yaşarlar ve bir türlü rahatlayamadıklarını belirtirler.

Depresyon erkeklerde yüzde 8 ile 12 ve kadınlarda yüzde 20 ile 26 arasında görülebilen bir hastalıktır. Dolayısıyla kadınlarda erkeklerden ortalama iki kat daha fazla görülür. Depresyon yaşlılık döneminde de sık görülür ve yaşlı nüfusun yüzde 10-15'ini etkilemektedir. Ebeveynleri depresyon hastası olan çocuklar duygusal ve bedensel olarak ihmale maruz kalabilmektedirler. Bu onların beden sağlıklarını da olumsuz etkileyebilmektedir. Bu bilgiler ışığında II ve III'ü içeren D seçeneği doğrudur.

Birçok yaşam olayı ya da durum hakkında aşırı endişe duyma ile karakterize olan ruhsal hastalık bunaltı bozukluğudur. Doğru cevap A'dır.

Verilenlerden panik bozukluğu kişinin rahatsızlığına uygundur. Çünkü panik bozukluk kendiliğinden ve ani başlayan panik ataklarla seyreden bir ruhsal hastalıktır. Çarpıntı, terleme, nefes darlığı ve göğüs ağrısı gibi şikayetlerle kendini gösterir ve bu ataklar yaklaşık on dakika kadar sürer. Doğru cevap C'dir.

Sosyal fobiye kadın ve erkeklerin yakalanma oranı eşittir. Diğer seçeneklerdeki tüm rahatsızlıklara yakalananların oranı içinde kadınların en az iki kat fazla olduğu bilinmektedir. Doğru cevap E'dir.

Obsesif kompulsif bozukluk, kişide belirgin sıkıntıya neden olan, günlük aktivitelerini, mesleki işlevselliğini ya da olağan toplumsal etkinliklerini önemli düzeyde bozan obsesyon ve kompulsiyonlarla karakterli bir ruhsal
bozukluktur. Obsesyonlar, belirgin strese neden olan istenmeden gelen zorlayıcı düşüncelerdir. Obsesyonun yaygın olarak görülen ; kirlilik bulaşma, patolojik şüphe, saldırganlık, cinsel, dini şeklinde türleri bulunmaktadır.  Kompulsiyonlar ise, genellikle obsesyonlarla ilişkili olarak ortaya çıkan sıkıntıyı azaltan yineleyici davranışlar ve zihinsel uğraşılardır. Sık görülen kompulsiyon türleri ise; yıkama, kontrol etme, sayma-düzenleme, biriktirme olarak sıralanabilir. Dolayısıyla seçeneklerde verilenlerden yalnızca patolojik şüphe bir obsesyon türüdür. Diğerleri kompülsiyondur. Doğru cevap A'dır.

Fikret'in uçak fobisi olduğu anlaşılmaktadır. Uçak fobisi ise basit fobi olarak isimlendirilen bir ruhsal hastalıkla tanımlanmaktadır. Bu hastalıkta bir nesne (kedi, köpek, örümcek gibi) ya da durumun (uçak yolculuğu, yüksek yerler, kan görme gibi) varlığı ya da böyle bir durumla karşılaşacak olma beklentisi ile başlayan aşırı korku söz konusudur. Korkulan nesne ile karşılaşan bireylerde; çarpıntı, kas gerginliği, titreme, sık sık nefes alıp-verme, nefes daralması, ellerde soğukluk ve göğüste sıkışma hissi olur. Fikret de benzer şikayetleri uçağa bindiğinde yaşamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.