AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ

Yapılan araştırmalar ergenin, grup ortamında güç, aidiyet ve güven kazandığını göstermektedir. Tek başına yapamayacağını düşündüğü işleri akranlarıyla birlikte karar vererek ortaklaşa yapmaya çalışır.

Bedensel veya zihinsel yönden birbirine eşit iki öğrencinin kavga etmesi saldırganlık özelliği taşır; ancak “zorbalık” olarak nitelendirilemez. Bir davranışın zorbalık olarak nitelendirilebilmesi için, içerisinde “güç dengesizliği” olmalıdır.

E şıkkı dışında tüm şıklardaki bilgiler, olması gereken durumun tam tersinden bahsetmektedir. Doğru cevap E’dir.

Baskılı ve otoriter yaklaşımlarda anne-baba katı bir disiplin uygular. Çocuk her kurala uymak zorunda bırakılır. Ağır baskı altında olan çocuk sessiz, uslu, nazik, dürüst ve dikkatli olmasına karşılık; küskün, silik, çekingen, başkalarının etkisinde kalabilen, aşırı hassas bir yapıya sahip olabilir. Kendine değer verilmediğini gören çocuk zamanla kendine değer vermemeye başlar. Baskı altında büyüyen çocuklarda genellikle isyan etme davranışı ile birlikte aşağılık duygusu da gelişebilir.

Daha çok anne-çocuk ilişkisinde gözlenen bu aşırı koruyuculuğun ardında annenin duygusal yalnızlığı yatmaktadır. Aşırı koruyucu anne çocuğu ile bütünleşir ve bu şekilde çocuğuna olan sevgisini dile getirdiğini, ona yardım ettiğini sanır. Ama gerçekte kendi yalnızlığını ve mutsuzluğunu gidermektedir.

A şıkkı, aşırı koruyucu aile tutumunda yetişen çocuğun özelliği olabilir.

İnkâr: İnkâr bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar. İnkâr davranışı anne-babaların gerçek tanının yanlış olduğu ümidiyle, ikinci bir yol arama ve dileklerin gerçekleşmesi hayali, avunma olarak adlandırılabilir. Anne-babalar inkâr etme davranışı içine girerler, çünkü bu onlara durumun gerçekliği ile yüzleşmede zaman kazandıracaktır.

Çocuğunun hasta olduğunu öğrenen ebeveyn ve hasta olduğunu öğrenen çocukların değişik koşullardan etkilenmelerine karşın, geçirilen evreler benzerdir. İlk evre şaşkınlıktır. Tanıyı öğrenen çocuk ve aile o zamana kadar hiç tanımadıkları, fakat çok uzun bir süre birlikte yaşamalarını ve mücadele etmelerini gerektirecek bir durumla karşı karşıya kalmışlardır.

Engelli çocuğa sahip olan ailelerin çocuklarının engelleri ile ilgili zorluklar yaşarken eve kapanmamaları, sosyal ortamlarda engelli çocuklarda var olabilmeleri, bunun içinde çocukların ev dışında zaman geçirebilmeleri için çevre düzenlemesinde her türlü ayrıntının onlar için düşünülmesi ve uygulanması, toplumda önceliklerinin olması onların sırtındaki bu zorlu görevi yerine getirirken onlara nefes aldıracaktır.

Akran ilişkileri, aynı yaşta ya da gelişim, olgunluk düzeyinde olan; benzer geçmiş, değer, yaşantı, yaşam tarzı ve sosyal bağlamı paylaşan kişiler arasında karşılıklılık ve devamlılık gösteren etkileşimlerin bütünüdür.

Akran gruplarının işlevleri şu şekildedir:

Paralel Oyun (3 Yaş): Aynı oyun malzemesini kullanan çocukların yan yana oynamalarına karşın, faaliyetlerini bağımsız sürdürmeleridir. Paralel oyunda çocukların sosyal etkileşimleri çok az olmakla birlikte, bir oyuncağı istemek, düşüncelerini söylemek gibi durumlarda birbirleriyle çok az da olsa etkileşime girebilirler.

Her kültürde, her okul türünde gözlenebilen zorbalık bir öğrencinin, bir veya birden çok öğrencinin olumsuz hareketlerine bir defadan çok maruz kalmasıdır. Zorbalığı diğer saldırganlık türlerinden ayırt eden özellikler; gücün kasıtlı ve kötü kullanımı, zorbalığın tekrarlılığı ve zorbalığa katılan taraflar arası fiziksel ya da psikolojik güç dengesizliğinin bulunması olduğu belirtilmektedir.

Doğrudan Zorba Davranış: Ebeveynler ve öğretmenler tarafından fark edilmesi daha kolaydır.
Vurmak, itmek, engellemek, düşmanca hareket etmek, korkutmak, hakaret etmek, küçük düşürmek,bağırmak, lakap takmak gibi davranışları içerir.
Dolaylı Zorba Davranış: Ebeveynler ve öğretmenler tarafından tespit edilmesi daha güçtür. Arkadaş ilişkilerini bozmak, gruptan dışlamak, görmezlikten gelmek, şantaj yapmak ya da dedikodu çıkarmak gibi davranışları içerir.

Anne-çocuk ilişkisi zedelenmiş olanlar, diğer insanlarla ilişkilerini geliştirmede güçlük çekerler, anneleriyle normal bağlarını kuran çocuklar kendilerine güven ve olgunlukta başarıya ulaşırlar.

Çocuğu sevmek, çocukla bütünleşmek, onunla bazı etkinliklerde beraber olmak ve bir birey olarak onun gerçeklerini anlamaya çalışmaktır. Çocuk kendisiyle birlikte geçirilen zamana eş olarak sevilip sevilmediğini anlar. Sevi, temelde çocukla geçirilen zaman anlamına gelmektedir. Çocuk sevilmeden yaşayamaz. Çocuğun dünyasının tek dayanağı ve anlamı, ana-baba sevgisidir. O, bu sevgiyi yitirmemek
için gösterdiği çaba sayesinde zamanla kendi kendini yönetmeyi öğrenir.

Gerçek anlamda disiplin oluşturmada, yerinde kullanılan ödül ve ceza büyük önem taşır. Ödül istendik
davranışların pekişmesini sağlamak amacıyla kullanılan ve çocuğun gelişimine önemli katkıları olan bir
eğitim yöntemidir.

Otoriter bir ailede yetişen çocukların özellikleri:
• Stresli, tedirgin çocuklardır.
• Kendine olan güveni hemen hemen yok gibidir.
• Sessiz, çekingen, başkalarının etkisinde kolayca kalabilen çocuklardır.
• Sürekli eleştirildiği için aşağılık duygusu geliştirebilir.
• Dıştan denetimlidirler. Kendi başlarına karar veremezler dışarıdan birilerinin onu
yönlendirmesini beklerler.
• Tam tersi çocuk isyankârda olabili

Serbest tutumla yetişen çocukların özellikleri:
• Devamlı birilerinden hizmet beklerler.
• Her isteklerinin yapılmasını beklerler.
• Okuldaki kurallarla karşı karşıya kaldıklarında hayal kırıklığına uğrarlar.
• Diğerlerinin dikkatini çekmeye çalışırlar.
• Bencil ve saygısızdırlar.
• İstekleri buyruk niteliği taşımaktadır.
• Toplumun vermediği hakları kendilerine tanımaya çalışırlar.