AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 2

Şiddet denince akla öncelikle fiziksel şiddet gelmekte ve diğer şiddet türleri ve şiddetin doğurduğu ruhsal etkiler gölgede kalmaktadır. Oysa yapılan araştırmalar fiziksel şiddet dışındaki şiddet türlerinin oldukça sık ve etkili bir şekilde uygulandığını, şiddetin fiziksel zararları kadar ruhsal zararlarının da göz ardı edilemeyecek düzeyde olduğunu göstermektedir

Şiddetin yöneldiği kişi veya kişilere göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;
1. Şiddetin kişinin kendisine yöneldiği zarar verici davranışlar, tamamlanmış intihar veya intihar
girişimleri,
2. Aile içinde görülen, kadına veya çocuğa yönelebilen diğer kişilere karşı yönelen şiddet,
3. Sosyal, politik, ekonomik, dini, etnik sebeplerle toplulukları hedef alan şiddet davranışı

Şiddet davranışına maruz kalanların yaşlarına göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;
1. Çocuklara yönelik şiddet: Medeni Kanun’a göre 18 yaşını doldurmamış kişiler çocuk olarak
kabul edilmektedir. Çocukluk çağı hem aile içerisinde hem de eğitim kurumlarında şiddet görme
olasılığı bulunan bir dönemdir.
2. Yaşlılara yönelik şiddet: Dünya Sağlık Örgütü 65 yaşını yaşlılığın başlangıcı olarak kabul
etmektedir. Bu dönem şiddet davranışına maruz kalmak açısından riskli bir dönemdir. Yaşlılara
yönelik şiddetin önemli bir kısmı aile içi şiddettir. Çünkü yaşlıların maruz kaldığı şiddet
davranışlarında faillerin önemli bir kısmını eşleri ve çocuklarından oluşur.

Şiddet davranışında kullanılan yöntem bakımından aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;
1. Fiziksel şiddet: Tokat atmak, tekmelemek, yumruklamak, hırpalamak, kolunu bükmek, boğazını
sıkmak, bağlamak, saçını çekmek, kesici veya vurucu aletlerle yaralamak, kezzap veya kaynar
suyla yakmak, vücudunda sigara söndürmek, ellerini, ayaklarını ezmek, sakat bırakmak, işkence
yapmak, sağlıksız koşullarda yaşamaya mecbur bırakmak, sağlık hizmetlerinden yararlanmasına
engel olarak bedensel zarar görmesine neden olmak gibi eylemler fiziksel şiddet içeren
eylemlerdir.
2. Psikolojik şiddet: Bağırmak, korkutmak, küfür etmek, tehdit etmek, hakaret etmek, ailesiyle
akrabalarıyla komşularıyla arkadaşlarıyla ya da başkalarıyla görüştürmemek, eve kapatmak,
küçük düşürmek, çocuklarından uzaklaştırmak, kıskançlık bahanesiyle sürekli kontrol altında
tutmak, başkalarıyla kıyaslamak, nasıl giyeceğini, kimlerle görüşeceği konusunda baskı yapmak.
Kendini geliştirmesine engel olmak gibi eylemler psikolojik şiddet içeren eylemlerdir.
3. Cinsel şiddet: Kişiyi istemediği yerde, istemediği zamanda ve istemediği biçimlerde cinsel
ilişkiye zorlamak, başkalarıyla cinsel ilişkiye zorlamak, cinsel organlarına zarar vermek, çocuk
doğurmaya ya da doğurmamaya, kürtaja, enseste, fuhuşa zorlamak, zorla evlendirmek, telefonlamektupla ya da sözlü olarak cinsel içerikli rahatsızlık verici davranışlarda bulunmak gibi
eylemler cinsel şiddet içeren eylemlerdir.
4. Ekonomik şiddet: Para vermemek veya kısıtlı para vermek, ailenin tasarrufları, gelir ve giderleri
konusunda bilgi vermemek, mallarını ve diğer gelirlerini elinden almak, çalışmasına izin
vermemek, istemediği işte zorla çalıştırmak, çalışıyorsa iş hayatını olumsuz etkileyecek
kısıtlamalar getirmek gibi eylemler ekonomik şiddet içeren eylemlerdir.

Aile içi şiddet, dövme ve/veya yaralama, sakatlama, cinsel saldırı, tecavüz, öldürme gibi somut ve dolayısıyla kolay tespit edilebilecek olaylardan oluşabildiği gibi tespit edilmesi son derece zor olabilen sözel, duygusal, ekonomik şiddet eylemlerini içerebilir.

Aile içi şiddetin en önemli özelliği aynı, dışarıya kapalı özel bir mekanı paylaşan kişiler arasında yaşanıyor olmasından dolayı devamlılığının daha yüksek oranda olmasıdır

Şiddet mağdurları ile daha kolay eşduyum sağlanabilmesi açısından aile içi şiddetteki döngü iyi bir araçtır.

Kadına yönelik şiddete maruz kalan kadınlar arasında en sık görülen ruhsal bozukluklar
travma sonrası stres bozukluğu ve depresyondur.

Medeni Kanun’da ailenin korunmasına dair önlemler yeterli görülmemiş, aile içi şiddet açısından mağdur veya mağdurların korunabilmesi açısından başka tedbirlere ihtiyaç duyulmuştur. Bu maddede hakim tarafından alınabilecek önlemler aşağıdaki gibi sıralamıştır.
Kusurlu eşin veya diğer aile bireyinin;
a) Aile bireylerine karşı şiddete veya korkuya yönelik söz ve davranışlarda bulunmaması,
b) Müşterek evden uzaklaştırılarak bu evin diğer aile bireylerine tahsisi ile bu bireylerin birlikte yada ayrı oturmakta olduğu eve veya işyerlerine yaklaşmaması,
c) Aile bireylerinin eşyalarına zarar vermemesi,
d) Aile bireylerini iletişim araçları ile rahatsız etmemesi,
e) Varsa silah veya benzeri araçlarını genel kolluk kuvvetlerine teslim etmesi,
f) Alkollü veya uyuşturucu herhangi bir madde kullanılmış olarak şiddet mağdurunun yaşamakta olduğu konuta veya işyerine gelmemesi veya bu yerlerde bu maddeleri kullanmaması,
g) Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması.

Seçenek önerilerinde III.unsur olarak yer alan ''III- Silah veya benzeri araçlar edinmesi''ifadesi yanlıştır.Doğru ifadesi aşağıdaki olacaktır.

e) Varsa silah veya benzeri araçlarını genel kolluk kuvvetlerine teslim etmesi,

Kanserli hastanın uyumunda rol oynayan çeşitli psikososyal etkenler vardır. Bunlar;
• hastalığın kendisi, hastalığın tuttuğu organ, tipi, belirti ve bulguları, hastalığın seyri, tedavisi,
• hastanın daha önceki uyum potansiyeli,
• tıbbi hastalıklara ilişkin deneyim ve düşünceleri,
• başedebilme becerileri,
• hangi yaş döneminde bu hastalığa yakalandığı, yaşına uygun amaç ve projeleri için oluşturduğu
tehdit düzeyi,
• hastanın kişilik özellikleri,
• ailenin tutumları,
• çevre destek sistemleri,
• hastalığa ilişkin kültürel ve sosyal tutumlar olarak sıralanabilir.

Doğru cevap A'dır.

Kişilerin hastalık durumunda göstermiş olduğu ruhsal tepkiler şunlardır:

Şok,
Öfke,
Yoğun sıkıntı,
Üzüntü,
Suçluluk,
Umutsuzluk,

Depresyon.

Doğru cevap A'dır.

Depresyon; üzüntü, keder, elem, hayattan zevk alamama gibi duyguların yanı sıra karamsarlık, ümitsizlik, kendine güvenin azalması, değersizlik düşünceleri ile seyreden ruhsal bir hastalıktır. Doğru cevap B'dir.

Basit fobide; bir nesne (kedi, köpek, örümcek gibi) ya da durumun (uçak yolculuğu, yüksek yerler, kan görme gibi) varlığı ya da böyle bir durumla karşılaşacak olma beklentisi ile başlayan aşırı korku söz konusudur. Doğru cevap D'dir.

Sosyal fobi, kişinin sosyal ortamlarda utanacağı ya da küçük duruma düşeceği korkusunu yaşadığı bir ruhsal rahatsızlıktır. Doğru cevap A'dır.

Bedenselleştirme bozukluğu, genç yaşta başlayan ve yıllarca devam eden değişik bedensel belirtilerle seyreden bir ruhsal rahatsızlıktır. Doğru cevap B'dir.

Alkolizm, aile ilişkilerini ve uyumunu bozar. Alkolizm tüm aile bireylerini etkileyeceği için “aile hastalığı” olarak da tanımlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Depresyonun gelişmesinde rol oynayan birçok etken vardır. Önemli ekonomik sorunlar, iş yaşamındaki çatışmalar, emeklilik, iş kaybı, beden sağlığının bozulması, sevdiği birinin kaybı, benliği örseleyen onur kırıcı durumlarla karşılaşmak, evlilik ve aile sorunları ve daha nice psikososyal olaylar depresyonun başlamasında ve süreklilik kazanmasında etkili olmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ciddi bedensel hastalıklarda bireylerin gösterdiği psikolojik tepkiler bazı ortak
özellikler içerir. Bunlar; şok ve inanmama, öfke ve kızgınlık, pazarlık, depresyon ve kabullenme evrelerini içerir. Doğru cevap D'dir.

Obsesif kompulsif bozuklukta (Takıntı hastalığı) birçok kişide aşırı temizlik, titizlik, düzenli olma, kapıyı-pencereyi kontrol etme gibi takıntılar olabilir. Doğru cevap B'dir.

Ailede sağlıklı iletişim ve etkileşimi
engelleyen faktörleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Aileyi ve bireyleri ilgilendiren konular üzerinde yüzeysel konuşmalar yapılması,
• Aşırı soru sorma, yersiz şüphelere kapılma,
• İlgi gösterisinin yapay olması,