AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 6

Aşınma aşaması: Bir önceki aşamada baskılanmış olan hayal kırıklıkları, kızgınlıklar açığa çıkmaya başlar. Eşler birbirine özensiz davranır, incitir. Sevgi ifade eden davranışlardan cinsel ilişkiden kaçınılır. Bu yeni iletişim tarzı bir müddet sonra alışkanlık haline gelebilir. Eşler duygusal doyum için bazen evlilik dışı ilişkilere girebilir. Bu durumda çözüm daha da zorlaşır. Bütün olumsuzluklara rağmen evlilik halen kurtarılabilir seviyededir.

Çocuklara boşanma ile ilgili yapılacak açıklamada anne-babanın birliktelikleri ile ilgili sorunları olduğu, bu sorunların çocuklarla ilişkili olmadığı, anne-babanın her zaman çocukların yanında olacağı uygun bir dille anlatılmalıdır. Anne baba ve onların aileleri diğer eşle ilgili olumsuz konuşmamalı, arabuluculuğa çocuk yönlendirilmemeli, daha değerli ebeveyn olmak için çocuğun her isteği yapılmamalıdır. Ayrıldıktan sonra bile anne-baba birbirlerine saygılı olmalı, işbirliği içinde hareket edebilmeli, birbirleri ile ilgili olarak olumlu ifadeler kullanmalıdırlar ki çocuklar bu duruma uyum sağlayabilsin.

Evliliklerin %40 ilk 3-4 yılda bitmekteyken boşanma gerçekleştikten sonra kadınların %73’ü, erkeklerin %60’ı boşanmanın yanlış olduğunu düşünmektedir. Boşanma için yüksek riskli dönemler evliliğin ilk yedi yılı ve 16 yıldan sonrasına denk gelen orta yaş dönemidir. Nedenler ne olursa olsun boşanma aşamasına gelen çiftlerde başlıca etken çiftlerin sorun çözme becerilerindeki eksiklik ve uzlaşma sağlayamamalarıdır.

Paralel Oyun (3 Yaş): Aynı oyun malzemesini kullanan çocukların yan yana oynamalarına karşın, faaliyetlerini bağımsız sürdürmeleridir. Paralel oyunda çocukların sosyal etkileşimleri çok az olmakla birlikte, bir oyuncağı istemek, düşüncelerini söylemek gibi durumlarda birbirleriyle çok az da olsa etkileşime girebilirler.

Doğrudan Zorba Davranış: Ebeveynler ve öğretmenler tarafından fark edilmesi daha kolaydır. Vurmak, itmek, engellemek, düşmanca hareket etmek, korkutmak, hakaret etmek, küçük düşürmek, bağırmak, lakap takmak gibi davranışları içerir.

Dolaylı Zorba Davranış: Ebeveynler ve öğretmenler tarafından tespit edilmesi daha güçtür. Arkadaş ilişkilerini bozmak, gruptan dışlamak, görmezlikten gelmek, şantaj yapmak ya da dedikodu çıkarmak gibi davranışları içerir.

Okula gitmede isteksizlik, okuldan kaçma, akademik başarıda göze çarpan bir düşüş, hobi ve ilgi alanlarından uzaklaşma, fiziksel nedeni olmayan hastalıklar, yoğunlaşma bozukluğu, etrafındaki kişilere karşı şiddet kullanma, içe kapanma, saldırgan davranışlar sergileme, sık sık para ve eşya kaybetme, arkadaş grubunu değiştirme, şüpheli darp izlerinin varlığı, beklenmeyen ruh halleri sergileme gibi belirtiler çocuğun zorbalık davranışına maruz kaldığının işareti olabilir.

Ödül çocuğa hak ettiğinde verilmeli, sadece görevini yapan çocuk gereksiz şekilde ödüllendirilmemelidir. Güzel bir söz, bir öpücük, başkalarının yanında övme gibi sosyal ödüller gerektiğinde sıklıkla uygulanabilmeli, buna karşılık maddi değeri olan ödüllere çok ender durumlarda başvurulmalıdır. Verilen söz tutulmalı ve ödül zaman geçirmeden uygulanmalıdır. Unutulmamalıdır ki takdir ve teşvik ödülden daha önemlidir.

Bu tür davranış biçimine, genellikle orta yaşın üzerinde çocuk sahibi olan ailelerde ya da çocuğun kalabalık yetişkinler grubu ortamında, tek çocuk olarak büyümesi durumunda sık sık rastlanır. Böyle bir ortamda çocuk, ailede insiyatif sahibi tek kişidir ve onun isteğine göre diğer aile bireyleri kayıtsız şartsız uyarlar. Çocuk kısıtlama olmaksızın özgürdür. Aşırı şımartılmış olan çocuklar yetişkin olduklarında da toplumun verdiği hakları kendilerine tanımaya kalkışırlar. Kural tanımayan bu tür çocuklar, okula ve nihayetinde toplumsal yaşama kolay uyum sağlayamazlar.

Demokratik ailelerin evinde kabul edilen ve edilmeyen davranışların sınırları bellidir. Bu sınırlar içinde çocuk özgürdür. Söz hakkı vardır. Hatta anne-babasıyla tartışmasına izin vardır. Duygu ve görüşlerine saygı duyulur. Çocuk sevgi ve teşvik görür. Bazı konularda kendi kendine karar verip sorumluluk taşımasını öğrenebilir. Bu tavırla yetiştirilen çocuk olgun, becerikli, atılgan, gerçekçi ve kendine güvenli olur.

Güven verici, destekleyici ailelerde yetişen çocukların özellikleri;
• Sosyalleşmiş, işbirliğine giren çocuklardır.
• Arkadaş canlısı ve duygusaldırlar.
• Sosyal açıdan dengeli ve mutlu bireylerdir.
• Özgüvenleri yüksektir, sorumluluk sahibidirler.
• Kendine ve başkalarına güvenir.
• Yaratıcı ve bağımsızdır.
• Kurallara ve otoriteye saygı duyar.

Özşenol ve arkadaşları (2003) yaptıkları çalışmada, ebeveynlerin çocuğun engelini ilk öğrendiklerinde genellikle şok, sonrasında ise çaresizlik, ümitsizlik ve hayal kırıklığı gibi anksiyete ve depresyona neden olabilecek psikolojik problemler yaşadıklarını rapor etmişlerdir. Ailenin zihinsel yetersizliği olan bireye dair üzüntüsünün şiddeti zamanla azalsa da yetersizliği olan bireyin bakımı, ihtiyaçları ve geleceğine yönelik kaygılarında bir değişiklik olmadığını saptamışlardır.

Prematür ejakülasyon (erken boşalma), erkeğin boşalma refleksi üzerinde kontrolünün olmaması demektir. Erkekte orgazm bozukluğu, normal bir uyarılma evresinden sonra orgazm gecikmesi ya da olmamasıdır. Kadında orgazm bozukluğu, her kadın orgazm olabilir ama hepsi cinsel birleşme ile orgazm olamayabilir. Orgazm olmak için klitoral uyarıya ihtiyaç duyar. Cinsellikten tiksinme bozukluğu, sürekli olarak ya da yineleyici bir biçimde, bir cinsel eş ile cinsel ilişki/birleşme kurmaktan aşırı tiksinti duyma ve bundan tümüyle kaçınma olarak tanımlanır. Vajinismus, vajinaya giriş denendiğinde vajinanın dış 1/3lük kısmının kasılmasıdır. Çoğunlukla cinsel birleşmeye izin vermeyen bu kasılmayı kadın kendi isteği ile yapmaz. Bazen bacakların kapanması, korku, çarpıntı, terleme, bulantı, fenalık hissi, ağlamalar eşlik edebilir.  Vajinismus cinsel birleşme fobisidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Bir sözlü mesaj; %7 oranında içerdiği kelimelerle, %38 oranında yollandığı andaki ses tonuyla, %55 sözsüz mesaj kısmıyla değerlendirilmektedir.

A şıkkı dışındaki tüm özellikler Geleneksel ve Ayrı Çiftler’in özelliklerindendir.

Cevap C şıkkıdır. Stratejik mesajlar; açıkça ifade edilemeyen bir amaç için karşısındaki kişiyi yönlendirmeyi amaçlayan mesajlardır. Mesaj hedefine ulaşırsa sorun çıkmaz ancak eş altındaki amacı anlar ve karşı çıkarsa sorunlar ortaya çıkacaktır.

Hatalı olduğunuzu düşündüğünüz zaman bunu kabul edin ama kendinizi eleştirmeyin.

Tamamlayıcı aşama sonraki aşama olarak da adlandırılabilir. Tamamlayıcı aşama, çatışmayı takip eden aynı çatışmanın tekrarından kaçınma veya kabul etmeden yatışma gibi gelecekteki iletişimi belirleyen tepkileri içerir.

Kişilerarası iletişim sırasında farklı çatışma türleri birlikte sergilenebilir. Sıklıkla birlikte sergilenen çatışmalardan ikisi, önyargılı çatışma ile tümden reddetme çatışmasıdır.

Boş yuva ilişkileri; 40 yaş üzeri, 20 yıldan fazla evlilik süresine sahip, genelde erkeklerde, çocukların evden ayrılmasından sonra görülür. Arzularla sorumlulukların çelişmesi sonucudur. Duygusal boyutu fazladır. Boşanma olasılığı ortalamanın üstündedir. Eşte depresyon, çiftte iletişim sorunları görülebilir.

E şıkkı, Becker’ın sosyal değiş-tokuş kuramıyla ilgili bir bilgidir.