AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 15

• sözsüz manipülasyon (surat asma, küsme, iç çekme, diğerini dinlemeyip televizyon
seyretmeye gazete okumaya devam etmesi)
• sözlü manipülasyon (“beni seviyorsun değil mi…o zaman şu işi halleder misin benim için”)
4. Nötr mesajlar; duygusal yakınlık ya da çatışmadan uzaklaşmayı, kaçınmayı amaçlayan
mesajlardır.
• uzaklaştırmak, saptırmak (“bu gün tartışmak istemiyorum”, “konuyu değiştirebilir miyiz
lütfen”)
• aldırmamak, baştan savmak, telaşlanmak (“hıım ne diyordun”, “sonra konuşsak”, “tamam
hallederiz”, “dinleyemem çok acelem var”)
• yatıştırma, özür dilemek, teselli etmek, sempati göstermek (“hepsi geçecek tatlım”, “tamam
ağlama güçlü ol”, “aynı şeyi bende hissetmiştim”)
5. Üstünlük taslayan mesajlar: Bu tür mesajlar ben bilirim, ben haklıyım, beni dinlemelisin iletileri
gönderir. Karşısındaki kişiyi sorunlarını anlama ve çözme yetisini geliştirmekten yoksun bırakır
ya da çatışma yaratır.
• öğüt verme, tavsiye etme (“bu adamdan sana hayır gelmez bırak gitsin”, “sabahları daha
erken kalkmalısın”, “biraz canlanıp kendine bakmalısın”)
• teşhis koyma (“uykunu alamadığın için hırçınsın”, “aynı annene benziyorsun”, “senin
sinirlerin bozuk”)
6. Kesin mesajlar; -meli, -malı tarzında ifadelerdir. Karşısındaki kişinin farklılığını kabul edemez,
kurallar onun için daha önemlidir.
• ikna edici (“itirazın anlamı yok bu iş bu gün bitirilmeli”)
• nutuk çeken (“bir kadın her zaman önceliğini evine vermelidir”)
• tartışan (“bunun başka açıklaması yok”, “ailen konusunda haklı olduğumu biliyorum”)

• sözsüz manipülasyon (surat asma, küsme, iç çekme, diğerini dinlemeyip televizyon
seyretmeye gazete okumaya devam etmesi)
• sözlü manipülasyon (“beni seviyorsun değil mi…o zaman şu işi halleder misin benim için”)
4. Nötr mesajlar; duygusal yakınlık ya da çatışmadan uzaklaşmayı, kaçınmayı amaçlayan
mesajlardır.
• uzaklaştırmak, saptırmak (“bu gün tartışmak istemiyorum”, “konuyu değiştirebilir miyiz
lütfen”)
• aldırmamak, baştan savmak, telaşlanmak (“hıım ne diyordun”, “sonra konuşsak”, “tamam
hallederiz”, “dinleyemem çok acelem var”)
• yatıştırma, özür dilemek, teselli etmek, sempati göstermek (“hepsi geçecek tatlım”, “tamam
ağlama güçlü ol”, “aynı şeyi bende hissetmiştim”)
5. Üstünlük taslayan mesajlar: Bu tür mesajlar ben bilirim, ben haklıyım, beni dinlemelisin iletileri
gönderir. Karşısındaki kişiyi sorunlarını anlama ve çözme yetisini geliştirmekten yoksun bırakır
ya da çatışma yaratır.
• öğüt verme, tavsiye etme (“bu adamdan sana hayır gelmez bırak gitsin”, “sabahları daha
erken kalkmalısın”, “biraz canlanıp kendine bakmalısın”)
• teşhis koyma (“uykunu alamadığın için hırçınsın”, “aynı annene benziyorsun”, “senin
sinirlerin bozuk”)
6. Kesin mesajlar; -meli, -malı tarzında ifadelerdir. Karşısındaki kişinin farklılığını kabul edemez,
kurallar onun için daha önemlidir.
• ikna edici (“itirazın anlamı yok bu iş bu gün bitirilmeli”)
• nutuk çeken (“bir kadın her zaman önceliğini evine vermelidir”)
• tartışan (“bunun başka açıklaması yok”, “ailen konusunda haklı olduğumu biliyorum”)

Cinsel kimlik, kişinin kendini kadın veya erkek olarak hissedişidir. Cinsel kimlik, ebeveyn, öğretmen, arkadaşların tavır ve tutumları, içinde yaşanılan sosyal ortamın normları gibi çeşitli etkenlere bağlıdır. Kişinin içinde hissettiği kadın veya erkek olma duygusunun davranışlar aracılığıyla dışa vuran şeklidir. 2-3 yaşlarında tamamlanan cinsel kimlik süreci, genellikle biyolojik cinsiyetle uyumluluk gösterir. Ancak bazen cinsel kimlik biyolojik cinsiyetin karşıt yönünde gelişim gösterebilir.

İnsanın düşünce, duygu ve davranışsal olarak cinsel açıdan çekim duyduğu cinsiyete göre tanımlanan özelliğidir.

Heteroseksüel cinsel yönelim: Kişinin karşı cinsiyetten kişilere karşı cinsel ilgi duymasıdır.

Homoseksüel cinsel yönelim (eşcinsellik): Kişinin kendi cinsiyetinden olan kişilere karşı cinsel ilgi duymasıdır. Erkek eşcinseller için ‘gey’, kadın eşcinseller için ‘lezbiyen’ sözcükleri de kullanılmaktadır.

Biseksüel cinsel yönelim: Kişinin hem kendi cinsiyetinden olmayan hem de kendi cinsiyetinden olan kişilere karşı cinsel ilgi duymasıdır.

Halen cinsel yönelimin nasıl oluştuğuna dair bilgiler yetersizdir. Bir heteroseksüel erkek neden bir kadından hoşlanır sorusunun cevabı verilemediği gibi diğer cinsel yönelimlerinde nasıl oluştuğu bilinmemektedir. Heteroseksüellik, eşcinsellik ve biseksüelliğin doğuştan olup olmadığı bilinemese de bir tercihten ibaret olmadıkları düşünülmektedir. Yani kişi heteroseksüel olmaya karar verdiği için heteroseksüel olmadığı gibi eşcinsel ya da biseksüel olmaya karar verip eşcinsel olamaz.

Kadın genitallerinin en duyarlı alanıdır. Doğrudan görülen kısmı yalnızca baş kısmı olup, küçük, parlak bir düğme görünümündedir. Klitorisin gövde kısmı süngerimsi dokudan oluşur, ters V şeklinde iki yan kola ayrılır. Klitorisin üreme işlevi yoktur, yalnız cinsel işlev rolü vardır. Dokunma, basınç ve sıcaklık değişimlerine karşı ileri derecede duyarlıdır. Penisle aynı embriyolojik dokudan köken alır. Birleşme esnasında penis klitorisi dolaylı yoldan uyarır; giriş çıkışla iç dudaklar vajina içine doğru hareket eder, sürtünme hareketi ile uyarıcı etki sağlar.

Bununla birlikte "Baş kısmı tümüyle süngerimsi bir dokudan oluşur" ifadesi penise aittir. Testisleri çevreleyen ince derili kese skrotumdur. Skrotum kan damarları, sinirler ve kremaster kasından oluşmaktadır. Gövde kısmı süngerimsi dokudan oluşur, ters V şeklinde iki yan kola ayrılır ifadesi de kadın cinsel anatomisinde klitorise ait bir özelliği ifade etmektedir.

Kadında görülen değişiklikler: Bu evrede meme başında belirgin değişiklikler gözlenir. Meme başında büyüme, meme uçlarındaki sertleşme sanki kaybolmuş gibi bir izlenim uyandırabilir. Memelerdeki büyüme ise en yüksek noktaya ulaşmıştır. Uyarılma evresinde öne ve yukarı doğru yükselen, incelip yassılaşan büyük dudaklarda pek bir değişiklik olmazken küçük dudaklarda pembeden kırmızıya doğru değişen renk değişiklikleri oluşur. Bu evrede klitoristeki değişiklikler çok belirgindir klitorisin bütün gövde ve başı büzülerek çekilir. Vajinanın dış 1/3 lük bölümünde bu dönemde ileri derecede damarsal genişleme oluşur ve bu bölüm genişler. Bu arada pelvis içerisinde yükselmeye başlamış olan rahim bu evrede tam olarak yükselir. Bu evrede tüm vücutta bir damarsal genişleme gözlenir. Ayrıca plato evresinin sonlarına doğru belirginleşen kas kasılması ve soluk alıp vermenin artışı, kalp atımının artışı, kan basıncında artma ve dış rektal sfinkter ile kalça bölge kaslarında kasılmalar gözlenir.

Erkekte görülen değişiklikler: Penis başında kadınlarda küçük dudaklarda oluşan renk değişikliğine benzer bir koyulaşma görülebilir. Testislerde belirgin büyüme ve yükselme gözlenir. Uyarının çok arttığı orgazm öncesi dönemde birkaç damlalık koyu sekresyonun üretral açıklıktan dışarıya salındığı görülür. Kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de plato evresinin sonlarına doğru belirginleşen kızartılar, kas kasılması, soluk alıp vermede artma, kalp atımının artması, kan basıncında artma, dış rektal sfinkter ile kalça bölge kaslarında istemli kasılmalar görülür.

Cinsel mitler, kişilerin cinsel konularda doğru olduğunu düşündükleri, çoğu zaman abartılı, yanlış, bilimsel değeri bulunmayan inanışlardır ve cinselliğin yaşanmasını sınırlarlar. Çoğumuz aynı cinsel modeli öğrenmiş olmakla birlikte belirli mitler her birimizi farklı biçimde etkiler. Mitlere inanma derecesi değişir. Bazı mitlerin doğruluğuna neredeyse tamamen inanılırken bazıları hakkında şüpheler olabilir.

İnsanların cinsel hayatını olumsuz etkileyebilen cinsel mitlerden yaygın olarak saptananları şunlardır;

Cinsel sorunlar, insan için sadece haz-doyum duygusunu kaybetmek, sağlayamamak anlamına gelmemektedir. Cinsel sorunlar insana kadınlığı ya da erkekliği zarar görmüş, küçük düşmüş, yetersizlik, güvensizlik, sevilmeme, istenmeme, terk edilme korkusu gibi olumsuz duygular yaşattığından dolayı önemli sıkıntı kaynağıdır. Cinsel sorunların bir kısmı cinsel hayat başladığından yani ilk cinsel deneyimin başladığı zamandan beri vardır, bir kısmı ise sonradan ortaya çıkar. Bazı cinsel sorunlar tüm cinsel aktivitelerde aynı şekilde görülürken bazıları cinsel aktiviteye göre değişir. Örneğin bir erkek eşi ile cinsel ilişki sırasında sertleşme güçlüğü yaşayabilir ancak mastürbasyon sırasında yaşamaz. Aynı şekilde sürekli birlikte olduğu eşle orgazm olmayan kadın kendi kendine orgazm olabilir. Bir cinsel sorun tatilde birden ortadan kaybolabilir ya da hiçbir sorun yokken işyerindeki gerginlik ya da eşler arası çatışmadan sonra bir cinsel sorun ortaya çıkabilir. Cinsellik iki kişi arasında yaşanan ve her ikisinin eşit oranda katılımı ve sorumluluğu altında gerçekleşen bir durumdur. Bu nedenle cinsel ilişkide yaşanan bir sorun bir kişinin sorunu olarak düşünülmez çiftin sorunu olarak kabul edilerek çiftin her iki bireyi de değerlendirilir. Her iki bireyin psikolojik durumu, birbirleri ile eş/ evlilik ilişkisi ve cinsel hayatları birbirini etkiler. Yani çiftlerden bir veya ikisinde ruhsal bir sorun varsa bu evlilik ilişkisini veya evlilik ilişkisindeki bir sorun onların ruhsal durumunu etkileyebildiği gibi ruhsal sorunlar ve evlilik sorunları cinsel hayatı etkileyebilir. Bu nedenle cinsel bir sorun olduğunda bunun çiftlerin ruhsal sorunlarından mı kaynaklandığı yoksa evlilik ilişkilerinde olan bir sorundan mı kaynaklandığı araştırılır. Bu alanlarda bir sorun saptanırsa bunları düzenlemeye yönelik müdahalelerde bulunulur. Temel sorun cinsel hayatta yaşanıyorsa her bir bireyin cinsel istek, uyarılma ve orgazm dönemlerinden hangisinde bozukluk olduğu araştırılır ve tedavi düzenlenir.

Prematür Ejakülasyon (Erken Boşalma): Erkeğin boşalma refleksi üzerinde kontrolünün olmaması demektir. Çok az cinsel uyarı ile cinsel birleşme öncesinde ya da birleşmeden hemen önce kişinin arzu ettiği zamandan önce boşalmanın olmasıdır. İlk kez cinsel ilişkide bulunan erkeklerde hızlı boşalma sıktır. Nasıl ki çocuk idrarını kontrol etmeyi zaman ve tecrübeyle öğrenirse her erkek boşalmayı geciktirmeyi deneyim kazandıkça öğrenebilir. Cinsel terapiye en iyi cevap veren erkek cinsel işlev bozukluğudur.

Geçmiş yıllarda kadının orgazm olmaması normal karşılanırken günümüzde bu düşünce değişmiştir. Her kadın orgazm olabilir ama hepsi cinsel birleşme ile orgazm olamayabilir. Orgazm olmak için klitoral uyarıya ihtiyaç duyar. Orgazm öğrenilen bir durumdur ve kadınların %25’i evliliklerinin ilk yılında orgazm olmazlar. Kadınlarda orgazm olabilme yaş ile artar. Kadın vücudunu tanıdıkça orgazm olasılığı artar. Diğer bir deyişle hiç orgazm olmayan kadınların vücutlarını fazla tanımadığı söylenebilir. Eşle cinsel ilişki yaşamadan önce mastürbasyon bedeninin uyarılma noktalarını tanıyan kadınlar orgazmı tanır.