AİLE PSİKOLOJİSİ VE EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 11

Modeldeki aşamalar; şaşkınlık, inkâr, keder, dikkati odaklama ve kapanıştır. Kapanış: Son evredir. Bu evrede anne-babalar çocukların tanısının normal aile yaşantısını bozduğu ve bozmaya devam edeceği gerçeğini kabul eder. Aile, çocuğun aile hayatına uyum sağlaması için yöntemler geliştirir. Şaşkınlık evresi ile başlayan kriz tehlikesi sona ermiştir.

Modeldeki aşamalar; şaşkınlık, inkâr, keder, dikkati odaklama ve kapanıştır. Şaşkınlık: Anne-baba için krizin başlangıcıdır. Şaşkınlık, tanı aşamasında ortaya çıkar. Olay ailenin olaylarla başa çıkma sınırını zorladığından endişe ve aile düzeninin bozulmasıyla sonuçlanır. Bu evre çok kısa sürer ve çocuğun problemine tanı konulmasından kısa bir süre sonra ikinci evre başlar.

0-2 yaş

6 yaş

Hakaret etmek

Doğrudan Zorba Davranış: Ebeveynler ve öğretmenler tarafından fark edilmesi daha
kolaydır. Vurmak, itmek, engellemek, düşmanca hareket etmek, korkutmak, hakaret etmek, küçük düşürmek, bağırmak, lakap takmak gibi davranışları içerir. Dolayısıyla burada doğru yanıt E, Şantaj yapmaktır. Şantaj yapmak dolaylı bir zorba davranışıdır.

Sessiz, çekingen, başkalarının etkisinde kolayca kalırlar.

Kendine ve başkalarına güvenir.

Dengesiz ve tutarsız aile ortamı

Şaşkınlık

Anne babanın endişesi, 18 aylık bir çocuğun hangi oyun evresinde olduğunu bilmemelerinden kaynaklanmaktadır. 0 ile 2 yaş aralığında çocuklar tek başına oyun evresindedirler. Bu evrede çocuklar etrafındaki hiçbir şeyden etkilenmeden ve etrafındaki kişilerle sosyal etkileşim kurmadan tek başlarına oyun oynarlar. Bu gelişimsel açıdan normal bir durumdur. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Zorbalık saldırganlıktan farklıdır. Zorbalıkta gücün kasıtlı ve kötü kullanımı söz konusudur. En belirgin özelliği ise zorbalık yapanla zorbalığa maruz kalan arasında fiziksel ya da psikolojik güç dengesizliğinin bulunmasıdır. Tarafların birbirlerine fiziksel değil psikolojik şiddet uygulaması saldırganlık ve zorbalık arasındaki bir fark değildir. Zorbalıkta yalnızca psikolojik değil fiziksel şiddet de söz konusudur. Dolayısıyla I ve III'ü içeren D seçeneği doğrudur.

Disiplin yöntemi olarak ceza ve ödüller kullanılmaktadır. Kullanım şekline göre ceza da etkili bir yöntem olabilmektedir. Ancak araştırmalar cezanın ödül kadar etkili bir yöntem olmadığını göstermektedir. Buna rağmen ceza uygulanmak isteniyorsa ertelenmemeli ve üstü örtülmemelidir. Ceza çocuğun  özüne değil  davranışlarına yönelik olmalıdır. Çocuğun, hani davranışının ceza getirebileceğini bilmesi için kurallar açık olmalıdır. Dolayısıyla verilenlerden yalnızca II ve IV bir disiplin yöntemi olarak cezanın kullanımına ilişkin doğru bilgiler içermektedir. Doğru cevap B'dir.

Akran zorbalığı, zorbalığa maruz kalan kişiye yönelik sergilenen eylemin niteliğine bağlı olarak ikiye ayrılır. Bunlar doğrudan zorba davranış ve dolaylı zorba davranış olarak adlandırılır. Vurmak, itmek, hakaret etmek, düşmanca hareket etmek ve korkutmak gibi dışarıdan doğrudan gözlenebilecek eylemler doğrudan zorba davranış kategorisine girerken gruptan dışlamak, arkadaş ilişkilerini bozmak, görmezlikten gelmek gibi dışarıdan gözlenmesi zor olabilecek eylemler dolaylı zorba davranışlar arasında sayılır. Dolayısıyla A seçeneğindeki gruptan dışlanmak eylemi diğerlerinden farklıdır.

Demokratik aile tutumu dışındaki aile tutumları genellikle bireyin kişilik gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Aşırı bağımlılık, özgüven eksikliği, tek başına kararlar alamama ve kendi kendini yönetememe tek başlarına tüm olumsuz aile tutumlarında gelişebilir. Ancak hepsinin bir arada  daha çok aşırı koruyucu bir aile tutumunda gelişmesi beklenir. Doğru cevap B'dir.

Çocukla sözlü iletişimin kurulmadığı, onun yalnız bırakıldığı ve görmezlikten gelindiği aile tutumu ilgisiz ve kayıtsız aile tutumudur. Bu ailelerde çocuklarda konuşma bozukluğu oluşabilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Belirtilen özellikler psiko-sosyal açıdan dengeli ve sağlıklı bireyin özelliklerindendir. Bireylerin bu şekilde yetişebilmeleri için ailelerin demokratik bir tutuma sahip olmaları gerekmektedir. Doğru cevap A'dır.

Ailenin özel gereksinimli çocuklarının durumuyla birlikte değişen aile yaşantılarına uyum sağlamaya ve çocuklarının gelişimlerine odaklanmaya başladıkları dönem son evre olan kapanış evresidir. Doğru cevap E'dir.

Anne babalar özel gereksinimli çocuğa sahip olduklarını öğrendikten sonra genellikle benzer tepkiler vermeye başlarlar. Başlarda şaşkınlık, inkar, öfke gibi tepkiler göstermeleri normal görülür; ancak giderek bu duruma uyum sağlamaları beklenir. Zamana bağlı modele göre çocukları tanı aldıktan sonra anne babalar sırasıyla Şaşkınlık-İnkar-Keder-Dışarıya Odaklanma-Kapanış şeklinde evrelerden geçerler. Doğru cevap A'dır.

Aşağıdaki açıklama uyarıca doğru yanıt "A" seçeneğidir.