AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ

Aile; Bireylerin içinde doğup yetiştikleri ya da yaşamlarının büyük bölümünü geçirdikleri en küçük sosyal gruptur (Gladding, 2011).

Aile tipleri; Çerkirdek Aile, Geniş Aile, Ataerkil Geniş Aile, Parçalanmış Aile, Tek Ebeveynli Aile, Geçici Geniş Ailedir.

Geçici geniş aile: Aile başkanının kendi ana ve babası (veya bunlardan biri), bekâr kardeşleri, eşinin benzer akrabaları ya da her ikisinin diğer akrabalarının bulunması ile oluşan aile biçimidir.

Seligman ve Darling (2007) ailenin işlevlerini şu şekilde sıralamıştır:

İşbirliğinin özellikleri; Gönüllülük, Eşitlik, Ortak bir amaç, Kararlar için sorumluluk, Ortak kaynaklardır.

Ortak Kaynaklar: Her bir ekip üyesi kendi sahip olduğu bilgi donanımı doğrultusunda sürece katkı sağlar. Ekip olarak alınan kararlar ya da belirlenen amaçlar doğrultusunda kaynaklara gereksinim duyulabilir.

İşleyiş Modelinin Basamakları; Problem çözmeye yönelik ortam oluşturulması, Problemin belirlenmesi, Alternatifler oluşturma, Olası çözümlerin değerlendirilmesi, Çözüm önerisinin uygulanması, Uygulama sonucunu değerlendirilmesidir.

Dönüt: Kaynak tarafından gönderilen iletiye yönelik olarak alıcının geliştirdiği tepkidir.

Yeniden ifade etme: Yeniden ifade etme kendi sözcüklerini kullanarak diğer kişinin mesajını açık bir anlam ifade edecek biçimde özetlemektir.

Uzmanlardan kaynaklı olarak ortaya çıkan engeller; ailelerle çalışmaya ilişkin tecrübe eksiklikleri, tutumlar ve iletişim farklılıkları olarak ele alınmaktadırlar.

Ataerkil geniş aile: Ailenin başı ve eşi, evli oğulları, gelinleri veya bir evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturdukları bir aile biçimidir.

Aile: Bireylerin içinde doğup yetiştikleri ya da yaşamlarının büyük bölümünü geçirdikleri en küçük sosyal gruptur (Gladding, 2011).

İş birliği sürecinin gerçek, samimi bir iş birliğine dayanması, sadece sözde kalmaması ve bu sürecin olumlu bir şekilde gelişmesi için bazı özelliklerin bilinmesi ve izlenmesi önemlidir.Bu özellikler gönüllülük, eşitlik, ortak bir amaç, karar için sorumluluk ve ortak kaynaklardır.

Uzman ve ailenin sağlıklı bir iş birliği süreci geliştirmesini ya da süreç içinde bir problemle karşılaştığında etkili çözümler geliştirmelerini etkileyebilecek çeşitli etmenler bulunmaktadır. Bunlar: zaman, kişisel inançlar ve bakış açıları, güven,beceri, saygı ve etkili iletişim becerileridir.

Bakım sürecinde hizmet sağlayacak olan uzmanlar ve engelli bireyin ailesi arasında iletişimin kaliteli olması süreci kolaylaştıracaktır. Bu nedenle iletişimin temel ögelerini bilmek ve aileye aktarmak gereklidir. Bu ögeler; kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve dönüt olarak sıralanabilir.

Sözlü ya da yüz yüze iletişim modeli etkileşimsel iletişim modeliyle paralel özellikler sergilemektedir. Daha açık bir şekilde ifade edilmesi gerekirse sözlü ya da yüz yüze iletişimde iletişimin katılımcısı olan tarafların her ikisi de hem alıcı hem de kaynaktırlar. Her iki taraf da anında geri bildirimde bulunabilir.Telefon görüşmeleri sözlü iletişim kurma yollarından biridir. Diğer seçenekler yazılı iletişim kurma yollarındandır.

Sözel tepkiler iletişimi sağlamak için temel teşkil eden becerilerdendir. Sözel tepkiler şu şekilde sıralanabilirler; cevabı genişletme, yeniden ifade etme, duygulara karşı tepkide bulunma, soru sorma ve özetlemedir. Fiziksel hazırbulunuşluk sözel olmayan iletişim becerilerindendir.

Aileden kaynaklanan iletişim engelleri bilgi eksikliği, kaynaklardaki yetersizlikler ve duygular olarak ele alınmaktadır. Engelli bireylerin aileleri engelli bireyin gereksinimleri ve bu gereksinimlerin karşılanması noktasında yeterli bilgiye sahip olmayabilirler. Bu durum iletişimde önemli bir engel olabilmektedir.

Yeniden ifade etme kendi sözcüklerini kullanarak diğer kişinin mesajını açık bir anlam ifade edecek biçimde özetlemektir. Yeniden ifade etme sırasında olabildiğince ailenin kullandığı dile yakın bir dil kullanımı önemlidir. Yeniden ifade etme sırasında söylenenlerin hem açık hem de gizli anlamları ele alınır.

Doğrusal iletişim modeli süreci şu şekilde ifade edilebilir (Korkut ve Bilge, 2005):

• İletiyi yollayan, belirli bir hedefe ulaşmak üzere iletisinin nasıl olacağına ve iletisini hangi kanalla hangi araçla göndereceğine karar verir. • Birey deneyimlerinden yararlanarak amacını gerçekleştirmek için ulaştırmak istediği anlamı taşıyacak iletisini kodlayarak oluşturur. • Kaynak aktarmak adına iletiyi sözel ya da sözel olmayan formlara çevirir. • Alıcı, kendisine gönderilen iletiyi anlamaya çalışır. • Alıcı iletiyi kendi yaşam deneyimleri doğrultusunda anlamlandırmaya çalışarak, kendisine en doğru gelen sonucu elde edene dek yorum geliştirir. 

Diğer seçeneklerde verilen ifadeler etkileşim modelinin özelliklerindendir.