AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ

Ataerkil geniş aile: Ailenin başı ve eşi, evli oğulları, gelinleri veya bir evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturdukları bir aile biçimidir.

Geçici geniş aile: Aile başkanının kendi ana ve babası (veya bunlardan biri), bekâr kardeşleri, eşinin benzer akrabaları ya da her ikisinin diğer akrabalarının bulunması ile oluşan aile biçimidir.

Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı (1994) ailenin işlevlerini dörde ayırmıştır. Bunlar şu şekilde ifade edilmiştir:
a. kolaylaştırıcı
b. arabulucu
c. uyum sağlayıcı
d. birbirinden farklı yetenek ve potansiyele sahip üyeler için korucuyu bir sistem.

İş birliği sürecinin gerçek, samimi bir iş birliğine dayanması, sadece sözde kalmaması ve bu sürecin olumlu bir şekilde gelişmesi için bazı özelliklerin bilinmesi ve izlenmesi önemlidir. Bu özellikler:

Gönüllülük

Eşitlik

Ortak bir amaç

Ortak kaynaklar

Kararlar için sorumluluk

1. Açıklayıcı sorular: Başlatan kişi ya da kişiler karşılaşılan problemi ya da durumu anlatır ve açıklarlar. Kolaylaştıran kişi ya da kişiler de sorular sorarak problemin ya da durumun daha açık ve anlaşılır olması için çaba gösterirler.
2. Özetleme: İş birliği içinde çalışan ekip probleme ya da duruma özgü özellikleri, bilgileri, görüşleri, örüntüleri bir araya getirerek karşılan açmazı ya da durumu özetlemeye çalışır.
3. Müdahaleler ve tahminler: İş birliği içinde çalışan ekip karşılaşılan problemi ya da durumu aşmaya hizmet edebilecek en az üç farklı plan geliştirir. Ekip geliştirilen bu planların olası sonuçlarını da tartışır.
4. Değerlendirme: Ekip uygulanacak planı ve bireydeki değişimi izlemeye yönelik strateji
de içeren bir değerlendirme planı hazırlar. Ekip sürecin ilerleyişine göre planın uygulanma süresince ihtiyaç olabilecek değişiklikleri değerlendirmek üzere toplantılar gerçekleştirir.

Uzman ve ailenin sağlıklı bir iş birliği süreci geliştirmesini ya da süreç içinde bir problemle karşılaştığında etkili çözümler geliştirmelerini etkileyebilecek çeşitli etmenler bulunmaktadır. Bunlar: zaman, beceri, güven, saygı ve etkili iletişim becerileridir.

Etkili iletişim kurma becerisi etkili iş birliği sürecinde temel faktördür.

Kaynak: Kaynak mesajı göndererek iletişimi başlatan kişidir. Kaynak bir kişi ya da örgüt olabilir. Kaynak duygu, düşünce ya da bilgilerini başka bir kişiye ya da gruba aktarmak amacıyla araçları/ kanalı kullanarak iletişimi başlatır.

İleti: Kaynak duygu, düşünce ya da bilgilerini ileti oluşturarak aktarır. Kaynağın gönderdiği mesaj iletidir. Kaynak ve hedef arasındaki ilişkiyi sağlayan temel ögedir.

Çekirdek aile: Yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya yalnız ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan aileler olarak tanımlanmaktadır.

Aile; ailedeki çift sayısına, kuşakların genişliğine ve aile baskın karakterin kim olduğuna göre dört temel biçimde belirtilmektedir;
çekirdek aile, ataerkil geniş aile, geçici geniş aile, parçalanmış aile. Ataerkil geniş aile: Ailenin başı ve eşi, evli oğulları, gelinleri veya bir evli oğul ve diğer bekâr çocukları ya da tek bir evli oğul, gelin ve torunların birlikte oturdukları bir aile biçimidir. Doğru cevap C'dir.

TÜİK'in araştırmasında göre; %66,4 ile Türkiye’nin büyük bir çoğunluğunu çekirdek aileler oluşturmaktadır. Geniş aileler ise hane halklarının %16,3’ünü oluşturmaktadır. Tek kişilik hane halklarının oranı %14,9 iken çekirdek aile bulunmayan hane halkları % 2.4’ü temsil etmektedir. Doğru cevap D'dir.

İş birliği sürecinin gerçek, samimi bir iş birliğine dayanması, sadece sözde kalmaması ve bu sürecin olumlu bir şekilde gelişmesi için bazı özelliklerin bilinmesi ve izlenmesi önemlidir. Bu özellikler aşağıda sıralanmaktadır:

İş birliği yapacak bireylerin ortak bir düşünceye sahip olması gerekli değildir. Herkes kendi bireysel düşüncesini açıkça ifade edebilir. Doğru cevap C'dir.

Müdahaleler ve tahminler basamağında iş birliği içinde çalışan ekip karşılaşılan problemi ya da durumu aşmaya hizmet edebilecek
en az üç farklı plan geliştirir. Ekip geliştirilen bu planların olası sonuçlarını da tartışır. Doğru cevap A'dır.

Dönüt: Kaynak tarafından gönderilen iletiye yönelik olarak alıcının geliştirdiği tepkidir. Doğru cevap E'dir.

Planlanmamış görüşmeler ailelerle kurulan sözlü iletişim yollarından birisidir. Bu görüşmelerde uzman beklenmedik bir zamanda aile ziyaretiyle ya da aile telefonuyla karşı karşıya kalabilir. Bu durumda öncelikle uzmanın o sırada planlanmamış bu görüşmeyi yapabilecek zamanının, enerjisinin olup olmadığına bir başka ifade ile müsait olup olmadığına karar vermesi gerekmektedir. Uygun olunmadığı takdirde aileye açıklama yapılmasıyla daha uygun bir zamanda görüşülebileceğini ifade edilerek görüşme ertelenebilir. Aileyle en başta nasıl bir iletişim geliştirileceğinin kararlaştırılması acil durumlar dışında gelebilecek sürpriz aramaların önlenmesinde yardımcı olabilir. Aile ile yapılacak bu karar alma sürecinde uzman seçilen ya da tartışılan iletişim yollarına ilişkin gerekçelerini sunduğu takdirde olası yanlış anlaşılmaların önüne geçilebilir. Doğru cevap D'dir.

Cevabı genişletme: Cevabı genişletme iki yolla gerçekleştirilebilir. Bunlardan biri minimal düzeyde cesaretlendirmelerin yapıldığı “Aa?”, “Anladım.”, “Hıhı.”, “Sonra” gibi sözel ifadelerin kullanıldığı ya da baş sallama, mimikler ya da jestlerin kullanıldığı dinleyerek ve anlayarak iletişim kurmadır. Cevabı genişletme için diğer yol sözel izlemedir. Sözel izleme ana noktaların kişinin kendi cümleleriyle yeniden ifade edilmesi, bir sözcüğün vurgulanması ya da aile üyesinin söylediğini uygun kelime ya da cümlelerle ailenin konuşma tarzıyla yeniden ifade edilmesi yoluyla gerçekleştirilebilir. Sözel izleme aileyi konuşmak için cesaretlendirmenin yanında, anlamların teyidinin yapılmasıyla uzmana da kendi dinlemesinin doğru olup olmadığı konusunda geri bildirim sunar. Doğru cevap B'dir.

Yeniden ifade etme kendi sözcüklerini kullanarak diğer kişinin mesajını açık bir anlam ifade edecek biçimde özetlemektir. Yeniden ifade etme sırasında olabildiğince ailenin kullandığı dile yakın bir dil kullanımı önemlidir. Yeniden ifade etme sırasında söylenenlerin hem açık hem de gizli anlamları ele alınır. Bu mekanik bir işlem olarak gerçekleştirilmez. Yeniden ifade etme içeriğin açık hâle getirilmesinde oldukça etkilidir daha da önemlisi ilgili bir şekilde iletişim kurulmasında ve aile üyelerinin söylediklerinin empatik bir şekilde anlaşılmasında da çok etkilidir. Doğru cevap D'dir.

Özetleme en dikkat çeken düşünceleri ve duygularını vurgulanarak diğer kişinin söylediklerinin yeniden ifade edilmesidir. Yeniden ifade etmeyle benzer olsa da özetleme daha uzundur. Özetleme önceki görüşmenin önemli noktalarını hatırlatmada, kafa karıştırıcı ve ayrıntılı konuların toparlanmasında kullanılabilir.

Etkili iletişimin en temel bileşeni dinlemedir. Ancak etkili dinleme nadiren kendiliğinden gelişir. Samimi ve dikkatin dağılmadığı bir dinleme özen, sabır, pratik ve diğer dinleme türlerine karşı farkındalık gerektirmektedir. Doğru cevap A'dır.