AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ

Günümüzde yetişkin tanımı 18-65 yaş arası bireyleri, yaşlı tanımı ise 65 yaş üstü bireyleri kapsamaktadır.

Alıcı ve ifade edici dil, ekonomik olarak kendini idare etme ve bağımsız yaşama engelli bireylerin yaşadığı bilişsel güçlüklerdendir.

Sağlık ve bakım gereksinimleri için sağlık ve sosyal hizmetler sistemine en çok başvuran engelli bireylerin zihinsel yetersizlik, Down Sendromu, serabral palsi, otistik spektrum bozukluğu, görme yetersizliği ve işitme yetersizliği tanısına sahip oldukları görülmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre zihinsel yetersizlik % 1 ile 3 arasında dünya genelinde yaygınlık göstermektedir ve farklı biçimlerde sınıflandırılabilmektedir (ör. eğitilebilir,öğretilebilir ya da hafif, orta ve iler derece zihinsel yetersizlik gibi).

Dünya Sağlık Örgütü hafif düzey zihinsel yetersizliği olan bireylerin zekâ aralığını 50 ile 70, orta düzeyi ise 35 ile 50 arasında tanımlarken, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireylerin öz bakım, sınırlı okuma ve yazma becerisi, sosyal ilişki ve çalışma yaşamı konularında bağımsız olabileceğini belirtmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü hafif düzey zihinsel yetersizliği olan bireylerin zekâ aralığını 50 ile 70, orta düzeyi ise 35 ile 50 arasında tanımlarken, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireylerin öz bakım, sınırlı okuma ve yazma becerisi, sosyal ilişki ve çalışma yaşamı konularında bağımsız olabileceğini belirtmektedir.

Günümüzde yetişkin tanımı, 18-65 yaş arası bireyleri, yaşlı tanımı ise 65 yaş ve üstü bireyleri kapsamaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Dünya Sağlık Örgütüne göre hafif düzey zihinsel yetersizliği olan bireylerin zekâ aralığı  50 ile 70 aralığıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Dünya Sağlık Örgütü, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireylerin öz bakım, sınırlı okuma ve yazma becerisi, sosyal ilişki ve çalışma yaşamı konularında bağımsız olabileceğini belirtmektedir.

Hijyen ve dengeli beslenme gereksinimlerinin karşılanması, bağırsak ve mesane fonksiyonlarının kontrolü, cilt bakımı, oturma ve yatmada iyi pozisyon verilmesi ileri düzeyde zihinsel yetersizliği olan yetişkin ve yaşlı bireylerin bakım gereksinimleri arasındadır. Ancak iş gücüne uygun olmadıklarından B seçeneğindeki ifade doğru değildir.

Hafif ve orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan yetişkin ve yaşlı bireylerin genel sağlık sorunları şunlardır:
• Akut sağlık sorunları (ör. üst solunum yolu
enfeksiyonu, orta kulak iltihabı)
• Artan yaşla birlikte kalp ve dolaşım sorunları (ör. doğuştan kalp hastalığı, kalp kapak
sorunları, kalp yetmezliği, hipertansiyon,
damar tıkanıklığı)
• Düşük fiziksel aktivite seviyesi ve beslenme
alışkanlığına bağlı olarak obezite
• Bazı kanser türleri (ör. gastrointestinal)
• Görme ve işitme sorunları
• Düşük aktivite düzeyi ve bağırsak hareketliliği nedeniyle kabızlık (konstipasyon)
• Kas tonusu ve mesane kapasitesindeki azalmaya bağlı idrar tutmada güçlük
• Yaşlılık döneminde erkeklerde prostat sorunları
• Yetersiz ağız bakımı nedeniyle diş problemleri
• Nörolojik sorunlar (ör. Epilepsi).

Dünya Sağlık Örgütü ileri düzeyde zihinsel yetersizliği olan bireylerin zekâ aralığını 35’in altı olarak tanımlamaktadır.

Serebral palsi doğum öncesi, sırası ve sonrasında çeşitli hastalık, travma veya yapısal sorunlara bağlı gelişebilen ve beyinde kalıcı hasarlar bırakarak yaşam boyu bireyin motor, bilişsel, iletişim ve sosyal alanlarda sınırlılıklar yaşamasına neden olan çoklu gelişimsel bir nörolojik yetersizlik durumudur.

Engelli yetişkin ve yaşlı bireylerin bakım planlamalarında dikkat edilmesi gereken noktalar; Bakım planlamasında öncelikle engelli birey değerlendirilir. Özellikle kurum bakımı altında olan engelli bireylerin bakım planlamasında aynı tanıya sahip kişileri kapsayan ortak bir planlama olmamalıdır. Bakım planlaması birey odaklı olup eşlik eden sorunlara yönelik farklı sağlık uzmanlarının sunduğu disiplinlerarası bir bakış açısına sahip olmalıdır. Bakım planında hangi bakımı kimin vereceği açıklanmalıdır. Ancak E seçeneğinde yer alan ifade doğru değildir. Bakım planlamasında kısa ve uzun vadeli hedefler yer almalıdır. Kısa vadeli hedef bir kaç günden iki-üç haftaya kadar değişirken, uzun vadeli hedef bir yıl ve üzeri süreyi kapsar.

Toplum Temelli Bakım birimleri; Evde Bakım, İş yerinde Bakım, Okulda Bakım, Rekreasyon Evleri ve Spor Kulüpleridir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Konsültasyon yaklaşımı, kendi uzmanlığının dışında farklı bir sağlık uzmanından görüş alarak sorunun anlaşılması ve tedavisini kolaylaştırmaktır. Sınırlı bir iş birliği olur, sürdürülebilir ve tek başına yeterli bir yaklaşım değildir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Sorumlu hemşire, hastaya tıbbi müdahale için resmi vasisinden (ör. aile üyesi veya kurum görevlisi) yazılı izin almalıdır. Sağlık personelinin her engelli bireyle etkileşimi farklı olmalıdır. Yalnızca bir sağlık personeli engelli hastayla konuşmalıdır.  Hastanın doğrudan göz kontağı kurmamasına saygı gösterilmelidir. Ancak D seçenğinde yer alan ifade doğru değildir. 0-10 arası ağrı puanlama skalasını kullanmamalı, değişen yüz ifadeli ağrı skalasını tercih etmelidir. Hastanın ağrısı mı yoksa stresli mi olduğu davranışları dikkatlice gözlenerek değerlendirilmelidir

Rekreasyon Evleri, engelli bireyin boş zamanını fonksiyonel ve eğlenerek kullanması ve böylelikle psikososyal gelişimini destekleyerek genel sağlığı üzerinde olumlu etki sağlamayı amaçlayan bir modeldir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Alzheimer hastalığı, hipotiroidizme bağlı obezite, cilt hastalıkları ve hormonal yetersizlikler down sendromlu yetişkin ve yaşlı bireylerde görülen genel sağlık sorunları arasındadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Kurumda yaşayan engelli bireylerin bakım ve rehabilitasyon gereksinimleri ve bunlarının giderilmesine ilişkin yasal düzenleme 1984 yılında 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 15, 21 ve 26. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.