AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ

Ankara Çankaya Belediyesince zihinsel engelli bireylerin mesleki ve sosyal rehabilitasyonlarının sağlandığı “Çengel Kafe” projesi 01 Temmuz 2005 tarihinden itibaren hayata geçirilmiştir. Yerel yönetimler düzeyinde kendi alanında ilk örnek olma özelliği taşıyan çalışma; zihinsel engelli gençlerin toplumun diğer kesimleri tarafından daha iyi tanınarak anlaşılmalarına, engeli olan ve olmayanların ortak bir mekanda buluşmalarına, iletişim kurmalarına olanak tanımakta, engelli ailelerinin yükünü hafifletmektedir.

Sosyal ağ, bireyin sosyal kimliğinin tanındığı, desteklendiği ve güçlendirildiği aile üyeleri, akrabalar, arkadaşlar, karşı cins arkadaşı, öğretmenleri, meslektaşlar, komşular, ideolojik dinsel ve etnik gruplar ile bireyin içinde yaşadığı toplum gibi çevresindeki insanlardan oluşur.

Destek grupları, “kendi kendine yardım grupları” olarak da adlandırılır. Bu gruplarda üyeler arasında karşılıklı güçlü bir destek esastır. Bir grup uygulayıcısı olarak, destek gruplarında rol alan sosyal hizmet uzmanlarının görevleri aşağıda sıralanmıştır. • Hastalık ya da engellilik sonucu olaşan stres ve sosyal izolasyonu azaltmak • Engel ile başedebilme kapasitesini artırmak • Hastanede kalma ve tedavinin sıkı ve tek düzeliğine uyumu konusunda çaba göstermek • Bir yere ait olma duygusunu sağlamaya çalışmak • Benlik saygısı düzeyini artırmak ve damgalanmış olma duygusunu azaltmak

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, günlük işlerini yapmakta zorlanan engellilere yardım amacıyla “Alo Özürlüyüm Destek Hattı”nı kurmuştur. Yapılan başvuruyla iletilecek talepler, fatura ödemek, kira yatırmak ya da devlet dairesinde bir işlemin yapılması, evinin temizliği, badana-boya veya onarım işleri, ulaşım hizmeti olabilmektedir.

Otizmli Çocuklar Farkındalık Derneği (OFDER) Bu derneğin kuruluş amacı, otizmi tanıtmak ve tanımak amacıyla çalışmalar yaparak bu tür bilmsel çalışamalara destek vermek, otistik bireyler ve aileleri ile iletişim kurarak erken tanı ve eğitim konularında aileleri yönlendirmek, otizmli birey ve ailelerinin yargısız bir şekilde şimdiki ana odaklanabilmelerini sağalayarak yaşam kalitelerini artırmak, otistik bireylerin farkındalığı kazanmalarına yardımcı olmak ve bağımsız olarak toplumsal yaşama katılmalarının önündeki engelleri ortadan kaldırmak, sosyal güvencelerinin sağlandığı bir hayatın gerçekleştirilmesine katkıda bulunmaktır.

Duygusal sosyal destek, hem engelli bireylerin hem de ailelerinin yaşam kalitesinin düşmesini engellemek ve onlara değer verildiğini hissettirmek bakımından önemlidir. Sosyal hizmet uzmanları, bu destek kapsamı içinde aşağıdaki işlevleri yerine getirir (Erkan, 2003). • Engellilerin ve ailelerinin engel ile ilgili duygularından söz etmesini sağlamak • Engellilerin ve ailelerinin üzüntülerini, sıkıntılarını uyumsuzluğa yol açmayacak biçimde yaşamaları için yardımcı olmak * Engellilerin eksiklikleri, yetersizlikleri yerine, başarıları ve yeterlilikleri üzerinde odaklanarak onları güçlendirmek
• Engelliler ve aile üyeleri arasındaki ilişkilerin yeniden kurulması ve tanımlanması için yardımda bulunmak
• Engellilerin ve ailelerinin engeli kabullenmeleri için çaba göstermek

Araçsal sosyal desteğin sağlanmasında sosyal hizmet uzmanlarıda görev almaktadır. Engellilere araçsal sosyal destek hizmetlerinin sağlanmasında sosyal hizmet uzmanlarının görevleri aşağıda sıralanmıştır (Erkan, 2003) : • Yoksul engellilere protez, tekerlekli sandalye vb. alınması için girişimlerde bulunmak • Yoksul engellilere Kızılay vb. kuruluşlardan yemek almalarını sağlamak • Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı vb. kuruluşlardan kuru gıda almalarını sağlamak • Yoksul engellilerin gerekli ilaçları almaları için ilgili kuruluşlara başvurmak

Toplumsallaşma gruplarının amacı, bireylerde kabul edilebilir tutum ve davranışlar geliştirmektir. Toplumsallaşma gruplarında liderlik rolü sosyal hizmet uzmanlarına aittir. Sosyal hizmet uzmanları bireylerin yeni ya da değişen rollerine uyum sağlamaları için onlara olanak tanır. Kendi kendine gelişimleri ve sosyal rolleriyle bütünleşmeleri için yardımcı olur.

Sosyal hizmet uzmanları, aşağıdaki işlevleri yerine getirerek engelli ailelerine bilgisel sosyal destek sağlar (Erkan, 2003). • Engellilere ve ailelerine engelin psiko sosyal boyutları hakkında bilgi vermek • Engellileri ve ailelerini engel sonucu ortaya çıkan sıkıntıları ile başa çıkmakta kullanacakları teknikler hakkında bilgilendirmek Engellilere ve ailelerine engellilerin bakımı, eğitimi ve rehabilitasyon hizmetleri hakkında bilgi vermek • Engellilerin yaşamını kendi başına idare etmeleri için, kendini yönetmek ve kendini savunmak konusunda gerekli bilgileri aktarmak • Engellilerin ailelerine, engelli bireye tutumlarının onun gelişimini nasıl etkileyeceği konusunda bilgi vermek

Sosyal desteğin tanımına ilişkin farklı
görüşler vardır. Bunlar sosyal desteği, ilişkide bulunulan kişi sayısı, gereksinim duyan bireye yardım
edebilecek kişilerin sayısı ve bireyin ilişkide bulunduğu kişilerin sayısından çok, sırlarını paylaşabileceği, güven duyduğu ve kendisi açısından önemli
biriyle kurduğu yakın bağ olarak tanımlamıştır.
Sosyal desteğe ilişkin son görüş ise sosyal desteği,
elde edilebilirlik algısı açısından tanımlamaktadır.

Genel olarak sosyal desteklerin işlevleri:
• Bireylere gereksinim duydukları hizmetleri
ve malzemeleri sağlayarak duygusal rahatlık
vermek
• Beklenen sorunlarla ilgili olarak bireylere
rehberlik ederek bu sorunlarla başa çıkma
yolları sunmak
• Bireylerin performanslarını geliştirici geri
bildirimler sunmak
• Olumlu uyuma ve kişisel gelişime katkıda
bulunmak
• Hem günlük yaşamda hem de gereksinimler
ve krizler anında bireyler arası bağlantıları
sağlayarak onları stresin olumsuz etkilerine
karşı korumaktır.

Dseçeneğinde yer alan eğitim seminerleri düzenlemek ise sosyal destek kaynakları arasında yer aldığından cevap D seçeneğidir.

Sosyal destek kaynakları formal ve informal olarak iki ana başlık altında toplanmaktadır.Formal destek kaynakları: Resmî kurum
ve kuruluşlar, yasal bir çerçevede hizmet
veren sivil toplum kuruluşları ve gönüllü
kuruluşlardır.nformal destek kaynakları: Aile, akraba, komşu, arkadaş gibi çevrede bulunan
ve herhangi bir biçimde destek olan bireylerdir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bilgisel sosyal destek kapsamında şunlar sıralanabilir:

Engellilere ve ailelerine engelin psiko sosyal
boyutları hakkında bilgi vermek
• Engellileri ve ailelerini engel sonucu ortaya
çıkan sıkıntıları ile başa çıkmakta kullanacakları teknikler hakkında bilgilendirmek
• Engellilere ve ailelerine engellilerin bakımı,
eğitimi ve rehabilitasyon hizmetleri hakkında bilgi vermek
• Engellilerin yaşamını kendi başına idare etmeleri için, kendini yönetmek ve kendini
savunmak konusunda gerekli bilgileri aktarmak
• Engellilerin ailelerine, engelli bireye tutumlarının onun gelişimini nasıl etkileyeceği
konusunda bilgi vermek

Ancak C seçeneği duygusal sosyal destek kavramı ile ilgili olduğundan cevap C seçeneğidir.

İnformal destek kaynakları: Aile, akraba, komşu, arkadaş gibi çevrede bulunan
ve herhangi bir biçimde destek olan bireylerdir. Eşler
arasındaki uyum problemleri, evlilik yaşantısında var olan sorunlar, bireyin sosyal
destek kaynaklarının azalmasına yönelik sorunlar informal destek kaynakları ile ilgilidir. Diğer seçeneklerde verilenler belediyeler tarafından sunulan sosyal destek hizmetleri olduğu için doğru cevap C seçeneğidir.

Engellilerin ve ailelerinin engel ile ilgili duygularından söz etmesini sağlamak,

Engellilerin eksiklikleri, yetersizlikleri yerine, başarıları ve yeterlilikleri üzerinde odaklanarak onları güçlendirmek,

Engellilerin ve ailelerinin engeli kabullenmeleri için çaba göstermek duygusal sosyal desteğe,

Engellilere ve ailelerine engelin psiko sosyal boyutları hakkında bilgi vermek, bilgisel sosyal desteğe girer.

Yoksul engellilerin yasaların sağladığı haklardan yararlanmaları için girişimde bulunmak ise araçsal sosyal desteğe girer bu yüzden doğru cevap D seçeneğidir.

Sosyal hizmet uzmanları, engelli ve aileleri ile
destek grupları, etkileşim grupları, eğitici gruplar
ve toplumsallaşma grupları oluşturarak engelli birey ve ailelerine yardım etmektedir. Bunlar dört farklı gruptan oluştuğu için cevap C seçeneğidir.

Hastalık ya da engellilik sonucu olaşan stres ve sosyal izolasyonu azaltmak, Engel ile başedebilme kapasitesini artırmak destek gruplarının amaçları arasındadır.Her bireyin duygularının farkına varması ve bu duygularının birbirleri üzerindeki etkilerini görmesi etkileşim gruplarında amaçlanır.Bireylere belli bilgi ve becerileri kazandırmak eğitici gruplarda, Bireylerde kabul edilebilir tutum ve davranışlar geliştirmek ise toplumsallaşma gruplarında hedeflenir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Otizmli Çocuklar Farkındalık Derneği (OFDER)in kuruluş amacı, otizmi tanıtmak
ve tanımak amacıyla çalışmalar yaparak bu tür bilmsel çalışamalara destek vermek, otistik bireyler ve aileleri ile iletişim kurarak erken tanı ve eğitim konularında aileleri yönlendirmek, otizmli
birey ve ailelerinin yargısız bir şekilde şimdiki ana odaklanabilmelerini sağalayarak yaşam kalitelerini artırmak, otistik bireylerin farkındalığı kazanmalarına yardımcı olmak ve bağımsız olarak
toplumsal yaşama katılmalarının önündeki engelleri ortadan kaldırmak, sosyal güvencelerinin
sağlandığı bir hayatın gerçekleştirilmesine katkıda bulunmaktır. E seçeneğinde yer alan Meslek edindirme, bağımsız yaşam ve  sosyal yaşam imkânlarını desteklemek ve geliştirmek OFDER in değil,Tohum Türkiye Otizm Erken Tanı ve Eğitim Vakfının amaçları arasındadır. Bu nedenle cevap E dir.

İstanbul Maltepe İlçe Belediyesi tarafından, 10-16 Mayıs günleri arasında Sakatlar
Haftası dolayısıyla düzenlenen piknikte,
Başıbüyük ormanları piknik alanında, Girne Mahallesinde Maltepe Belediyesi’ne ait
Sevgi Çiçekleri Özel Engelliler Merkezinde eğitim gören engelli çocuk ve gençlerle,
Maltepe’de ikamet eden 450 engelli çocuk
ve aileleri eğlenmiştir.

Sosyal destek, genel olarak stres yaratan durumun olumsuz sonuçlarını azaltabilecek
ve uyumsal yeterliği geliştirebilecek hizmetlerin bireyler ve/veya kurumlar yoluyla
sağlanmasıdır (Kaner ve Bayraklı, 2009).