AİLE KATILIMI VE İŞBİRLİĞİ

Bilgi verici yaklaşımlar, psikoterapötik yaklaşımlar, anne baba eğitim programları

Çocuk sahibi olma konusunda anlaşmazlığı olan evli bir çiftin bu sorunu görmezden gelerek ilişkilerini sürdürmesi bastırma mekanizmasını açıklar.

Pozitif psikoloji

İkincil önleyicilik

Aile yılmazlığı, aile inanç sistemleri, yönetim şekilleri ve iletişim süreçleri olmak üzere üç boyutu kapsamaktadır.

Psikolojik Danışma

Danışanın düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını yorumlama psikolojik danış- ma ilişkilerinin önemli bir konusu olmaktadır. Dinamik psikolojik danışmada kullanılan yorumla- ma tekniği, danışana daha uygun davranış geliştirmesini, düşünce ve duygularını açıklamada yeni bir yapı, çerçeve oluşturarak sağlamayı amaçlamaktadır.

Danışanın duygu ve düşüncelerini algılamada duyarlı olma

Danışan psikolojik yardım almak için başvuran kişidir.

Yaşamın zorluklarına ve risklerine karşı başarılı bir şekilde uyum ve sağlıklı aile işleyişini sürdürme ya da geliştirmede aile sisteminin gücüdür.

Sevim (2007), otizm tanısı almış çocukların annelerine yönelik bir stres yönetimi programı hazırlamış ve bu stres yönetimi programının depresyon, kaygı ve intihar olasılığı üzerindeki etkisi değerlendirmiştir. Stres yönetimi programından sonra, otistik çocuk annelerinin depresyon puanlarında anlamlı bir düşüş olduğu, kaygı ve intihar puanlarında değişiklik olmadığı bildirilmiştir. Herhangi bir uygulamaya tabi tutulmayan anneler için depresyon, kaygı ve intihar olasılığında bir farklılık görülmediği belirtilmiştir.

Aile inanç sistemlerinde; • İyileşme, acı, krizi değerlendirme, bağlılık hissi, birleştirici değerler için kullanılan olumsuzluğa anlam verme, • Azim, cesaret, iyimserlik, güce odaklanan pozitif bakış açısı, • Genişletilmiş değerlendirme, cinsellik, inanç, dinsel törenler ve dönüşümü içeren üstünlük ve maneviyat yer almaktadır. Yönetim şekillerinde; • Kararlılığı dengeleyecek değişim yeteneği olan esneklik, • Yakınlık, güçlü liderlik, bireylerin ihtiyaçlarına karşılıklı saygı göstermek için kullanılan bağlanmışlık, • Finansal güvenlik, iletişim ağları ve çeşitli sosyal desteği içeren sosyal ve ekonomik kaynaklar yer almaktadır. İletişim süreçlerinde; • Belirsiz durumları açıklama, uygun mesaj yer almaktadır.

Aile inanç sistemlerinde; • İyileşme, acı, krizi değerlendirme, bağlılık hissi, birleştirici değerler için kullanılan olumsuzluğa anlam verme, • Azim, cesaret, iyimserlik, güce odaklanan pozitif bakış açısı, • Genişletilmiş değerlendirme, cinsellik, inanç, dinsel törenler ve dönüşümü içeren üstünlük ve maneviyat yer almaktadır. Yönetim şekillerinde; • Kararlılığı dengeleyecek değişim yeteneği olan esneklik, • Yakınlık, güçlü liderlik, bireylerin ihtiyaçlarına karşılıklı saygı göstermek için kullanılan bağlanmışlık, • Finansal güvenlik, iletişim ağları ve çeşitli sosyal desteği içeren sosyal ve ekonomik kaynaklar yer almaktadır. İletişim süreçlerinde; Belirsiz durumları açıklama, uygun mesaj ve açıklık,

Ailenin engele uyum sürecinin yıpratıcı ve zorlu bir süreç olduğu, çocuğun gelişimine göre imgeleme, bakım, otorite, rehberlik, bağlılık ve ayrılış aşamalarında çocukları hakkında bazı kaygılar yaşadığı ve kaygıların kaynağının ise gelişim dönemlerinin özelliklerine göre değiştiği bir önceki ünitede verilmişti.

Psikolojik Danışma Ortamının Özellikleri: Genelde bulunacak odanın, özel görüşmelere herhangi bir engel olmadan uygun olması, konuşmaların dışarıdan duyulmaması ve gerekli olan güveni sarsıcı herhangi bir durumun olmaması beklenmektedir. Psikolojik danışma yapılacak odanın döşenmesinde ise aşın renklerden, eşyalardan kaçınmalı, rahatlatıcı bir ortamı yaratacak biçimde döşeme ve oda düzeni sağlanmalıdır. Öte yandan danışanı yüzü ışığa gelecek biçimde oturtmamalı, danışan ile danışmanın oturacağı sandalye veya koltukların benzer ve rahat olması sağlanmalı

Psikolojik Danışmanın Sahip Olması Gereken Kişilik Özellikleri Etkili ve başarılı bir danışmanda bulunması gereken bazı özellikler vardır: • Bireylere yardım konusuna ilgi duyma • Danışanın duygu ve düşüncelerini algılamada duyarlı olma • Gerçekçi olma • Olumlu ve aktif tavırlar içeren kabul davranışı gösterme • Kısıtsız ve hoşgörülü davranma • Dürüstlük, samimiyet ve esneklik özellikleri taşıyan davranışlar gösterme (Özoğlu, 2007)

İzleme ve değerlendirme: Bu aşama, danışmanın ve danışanın geriye baktıklarında nelerin başarıldığını gördükleri, ilerlemenin olup olmadığını ve her bir planın veya davranışın etkinliğinin değerlendirildiği bir aşamadır.

Özgecilik, çıkar gözetmeksizin başkalarının iyiliği için özveride bulunmayı bir ilke olarak benimseyen ahlak tutum ve görüştür.

Psikolojik danışmada, danışanın ve danışmanın özelliklerine ve her ikisinin ulaşmaya çalıştıkları amaçlara göre teknikler farklılaşmaktadır. Belli başlı sözel teknikler şunlardır: 

Dinleme Teknikleri

Yansıtma ve Açıklığa Kavuşturma

Önderlik Teknikleri

Yorumlama

Öğretim, Bilgi, Talimat Verme

Yapılandırma 

Yapılandırma, danışmanın, psikolojik danışmanın ne olduğuna, ilişkilerin neler olduğuna ve nasıl gelişmesinin beklendiğine ilişkin bilgiler vermesiyle yapılandırma oluşmaktadır. Amaç, danışanın bu ilişkiden en iyi biçimde ve düzeyde yararlanmasını sağlamak olmaktadır.

İnkâr (yadsıma), yansıtma, bastırma, yüceltme ve gerileme savunma mekanizmalarından bazılarıdır. Çocuğunu kaybeden birinin, çocuğu ölmemiş gibi masada yerini boş bırakması inkâr mekanizmasına, saldırgan eğilimli birinin diğer insanları saldırganlıkla suçlaması ise yansıtmaya örnek olarak verilebilir. Çocuk sahibi olma konusunda anlaşmazlığı olan evli bir çiftin bu sorunu görmezden gelerek ilişkilerini sürdürmesi bastırma mekanizmasına, saldırgan tutumları olan birinin toplum tarafından onay alan iyi bir boksör olması yüceltme mekanizmasına, ortaokula giden bir çocuğun kardeşin doğumuyla altını ıslatmaya başlaması gerileme mekanizmasına örnek olarak verilebilir.